Nghị định 271 được đánh giá là bước đột phá chiến lược, mở ra "chương mới cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam," đặc biệt phá vỡ rào cản đưa tri thức hàn lâm vào phục vụ trực tiếp sản xuất và đời sống.
"Cởi trói", tháo gỡ điểm nghẽn cơ chế
Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh nhấn mạnh, dù Đảng và Nhà nước luôn coi KH&CN là động lực phát triển, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy một lượng lớn kết quả nghiên cứu vẫn nằm trên giấy, chưa được thương mại hóa hiệu quả. Nghị định 271/2025/NĐ-CP ra đời như một bước đột phá về thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất: cơ chế góp vốn và quản lý.
Nghị định này không chỉ tạo nền chung cho hệ thống KH&CN quốc gia như Nghị định 263 trước đó mà còn là một chính sách đặc thù theo Luật Thủ đô, cho phép Hà Nội đi trước, làm mẫu và lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo cho cả nước.
Mục tiêu trước mắt của TP. Hà Nội là xây dựng tổ công tác liên ngành hướng dẫn thí điểm mô hình doanh nghiệp KH&CN và phấn đấu có những doanh nghiệp đầu tiên hình thành từ các trường, viện ngay trong tháng 11 và 12/2025. Ảnh: PV
Theo đó, Nghị định 271 cho phép các cơ sở công lập được trực tiếp góp vốn vào doanh nghiệp khoa học công nghệ, đồng thời cho phép viên chức sử dụng vốn cá nhân để góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp. Đây là cơ chế quan trọng khuyến khích mô hình Spinoff—kết nối chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu và kinh doanh, giúp các trường, viện trực tiếp biến tài sản trí tuệ thành sản phẩm thương mại.
Đại diện Trường Đại học Ngoại thương và các cơ sở đào tạo khác đánh giá cao việc Nghị định 271 không chỉ giải quyết vướng mắc về tài sản hữu hình mà còn mở đường cho việc định giá và góp vốn bằng tài sản trí tuệ, thương hiệu. Cơ chế này đã cởi trói vướng mắc kéo dài trong việc hợp tác giữa trường và doanh nghiệp.
Quyết tâm hoàn thiện chuỗi giá trị đổi mới sáng tạo
Với cơ chế đặc thù vừa được ban hành, Hà Nội đang khẩn trương cụ thể hóa Nghị định 271 bằng một lộ trình chi tiết và các cơ chế đồng bộ. Thành phố đặt kỳ vọng lớn vào việc hình thành chuỗi khép kín từ khâu đặt hàng nghiên cứu – bồi hoàn – thương mại hóa – đến Sandbox (thử nghiệm có kiểm soát).
Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Trần Anh Tuấn cho biết, thành phố cam kết dành 4% chi thường xuyên ngân sách (tương đương 5.000 tỷ đồng) cho KH&CN. Mục tiêu trước mắt là xây dựng tổ công tác liên ngành hướng dẫn thí điểm mô hình doanh nghiệp KH&CN và phấn đấu có những doanh nghiệp đầu tiên hình thành từ các trường, viện ngay trong tháng 11–12 tới.
Tại Hội nghị, các trường đại học đều bày tỏ sự đồng thuận nhưng cũng nêu ra những kiến nghị cụ thể. PGS, TS. Huỳnh Đăng Chính, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định, hành lang pháp lý đã rất tốt, vấn đề là triển khai hiệu quả. Trường Bách khoa, với sẵn các doanh nghiệp KH&CN nội bộ, mong muốn nhận được sự hỗ trợ cơ chế cụ thể trong việc góp vốn và thành lập doanh nghiệp theo tiêu chí mới.
Đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, nhu cầu thành lập doanh nghiệp trong các cơ sở giáo dục đại học là rất cao và tin tưởng sẽ có nhiều trường tiên phong. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý cần làm rõ quy trình định giá tài sản trí tuệ và hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho khối giáo dục nghề nghiệp đang còn "yếu thế" so với các trường đại học lớn.
Nghị định 271 được xem là điểm nhấn quan trọng, làm vững chắc thêm hành lang pháp lý cho việc thành lập doanh nghiệp từ các cơ sở giáo dục đại học. Với sự quyết tâm của Chính phủ và sự chủ động của thành phố Hà Nội, giới khoa học tin rằng Nghị định sẽ là bệ phóng cho việc hình thành những doanh nghiệp công nghệ mới, đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế Thủ đô và cả nước.
Văn Anh