Ryan W. Routh trong bức ảnh chụp khi làm thủ tục giam giữ tại nhà tù ở Greensboro, bang Bắc Carolina, Mỹ, ngày 10/2/2010. Nguồn: Văn phòng Cảnh sát trưởng hạt Guilford.
Người đàn ông bị cáo buộc âm mưu ám sát Tổng thống Donald Trump tại sân golf ở Florida năm 2024 đã chính thức ra tòa hôm 8/9. Đối mặt với bản án chung thân, ông bất ngờ sa thải toàn bộ đội ngũ luật sư và chọn tự biện hộ, theo Reuters.
Ryan Routh, 59 tuổi, bị truy tố 5 tội danh, trong đó có tội mưu sát một ứng viên tổng thống hàng đầu. Theo cáo trạng, Routh đã mang theo súng trường, ẩn nấp gần lỗ số 6 tại sân Trump International Golf Club ở West Palm Beach, với ý định bắn Trump trong một vòng golf vào giai đoạn nước rút của chiến dịch tranh cử năm 2024.
Một mật vụ Mỹ phát hiện Routh trong lùm cây và nổ súng. Routh bỏ chạy trước khi kịp khai hỏa, theo hồ sơ tòa án. Ông hiện phủ nhận toàn bộ cáo buộc.
Phiên xét xử tại tòa liên bang ở Fort Pierce, Florida - khởi đầu bằng quá trình chọn bồi thẩm đoàn - được dự đoán sẽ hé lộ chi tiết về vụ việc mà công tố viên gọi là âm mưu ám sát ông Trump lần thứ hai chỉ trong vòng hai tháng. Trước đó, trong vụ tấn công đầu tiên, ông Trump bị thương nhẹ ở tai, còn tay súng đã bị tiêu diệt tại chỗ.
Ngoài ra, phiên tòa cũng sẽ thử thách mức độ Routh có thể biến quá trình xét xử thành diễn đàn cho các quan điểm cá nhân của mình. Routh vốn là một thầu xây dựng mái nhà gặp nhiều khó khăn tài chính, từng có những hoạt động kêu gọi ủng hộ các nền dân chủ dễ bị tổn thương như Ukraine và Đài Loan.
Thẩm phán liên bang Aileen Cannon - người được ông Trump bổ nhiệm - đã bác bỏ loạt câu hỏi mà Routh muốn đặt cho bồi thẩm đoàn, gọi chúng là “lạc đề” và “không liên quan”. Trong đó có những câu hỏi về phong trào sinh viên ủng hộ Palestine và chuyện ông Trump từng đề xuất Mỹ mua lại Greenland.
Từ tháng 7, sau khi từ chối sự hỗ trợ của luật sư công, Routh liên tục gửi những đề nghị kỳ lạ: từ việc xin tổ chức “trận so găng” trực tiếp với ông Trump, đề xuất trao đổi bản thân với tù nhân ở Trung Quốc hoặc Iran, cho đến đòi đưa chuyên gia ra làm chứng về… “chứng tự luyến” của mình. Tất cả đều bị bác bỏ.
Không có đào tạo pháp lý, Routh sẽ phải tự trình bày lập luận, thẩm vấn nhân chứng và đưa ra bằng chứng. Hai luật sư cũ chỉ giữ vai trò cố vấn dự phòng.
Trong thư gửi thẩm phán, ông khẳng định: “Ngay từ đầu, để một người xa lạ chẳng biết gì về tôi đứng ra biện hộ là điều vô lý. Tốt nhất tôi đi một mình”.
Giới chuyên gia nhận định quyền tự bào chữa của bị cáo là hợp pháp, nhưng quyết định này khiến phiên tòa khó đoán định hơn và tăng rủi ro pháp lý cho Routh.
“Cơ hội trắng án sẽ giảm mạnh nếu mục tiêu duy nhất của ông ta là thoát tội. Nhưng nếu ông ta có mục đích khác, tự biện hộ có thể là con đường duy nhất”, giáo sư luật Erica Hashimoto (Đại học Georgetown) nhận xét.
Được biết, Routh tìm cách đưa ra trước bồi thẩm đoàn các bài viết cũ, trong đó ông khẳng định bản thân là người ủng hộ các cộng đồng bị đàn áp và “người dân thường”, nhằm chứng minh mình không bạo lực.
Trong một cuốn sách tự xuất bản năm 2023, ông cho biết từng bỏ phiếu cho ông Trump năm 2016 nhưng quay lưng sau vụ bạo loạn ngày 6/1/2021, coi đây là phần trong “cuộc tấn công toàn cầu vào dân chủ”.
Tuy vậy, thẩm phán Cannon đã giới hạn nghiêm ngặt. Routh không được phép biến phiên xử thành diễn đàn chính trị hay lý tưởng cá nhân, cũng không thể biện minh rằng hành động của mình là “cần thiết.”
Phía công tố dự kiến công bố một bức thư mà Routh được cho là đã để lại cho người quen, mở đầu bằng dòng chữ: “Đây là một vụ ám sát nhằm vào Donald Trump, và tôi vô cùng xin lỗi vì đã thất bại”.
Theo cáo trạng từ tòa án Florida, ngày 15/9/2024, Routh đã lập “tổ bắn tỉa” hướng ra lỗ số 6, mang theo súng trường SKS nạp 20 viên đạn và áo giáp chống đạn. Thời điểm đó, ông Trump đang ở lỗ số 5, chỉ cách vài trăm mét và dự kiến tiến tới lỗ số 6 trong khoảng 15 phút.
Để buộc tội, công tố phải chứng minh Routh vừa có ý định sát hại ông Trump, vừa thực hiện những bước đi rõ ràng để biến ý định đó thành hành động.
Phương Linh