Nghị quyết 57 - Kim chỉ nam cho sứ mệnh công nghệ lõi

3 giờ trướcBài gốc

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội hằng năm công bố hàng chục sáng chế, giải pháp công nghệ hữu ích. Ảnh: ĐHBKHN.

Công nghệ lõi: nền tảng độc lập và sức mạnh quốc gia

Công nghệ lõi không chỉ là động lực phát triển kinh tế mà còn là “nền móng” để xây dựng một xã hội số tự chủ. Đó là những công nghệ then chốt, từ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), đến vi mạch, bán dẫn - những lĩnh vực có sức chi phối mọi ngành công nghiệp.

Việc làm chủ công nghệ lõi giúp quốc gia giảm phụ thuộc, gia tăng giá trị và giữ vững chủ quyền trong không gian mạng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa nhưng chuyển giao công nghệ ngày càng siết chặt, Việt Nam không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đầu tư chiến lược vào những công nghệ này. Đảng và Nhà nước đã sớm xác định tầm quan trọng đó.

Nghị quyết 57-NQ/TW trở thành kim chỉ nam, tạo hành lang pháp lý vững chắc để định hướng một chiến lược dài hạn: huy động sức mạnh tổng hợp từ Nhà nước, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và đặc biệt là các trường đại học.

PGS.TS Đặng Hoài Bắc - Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông nhấn mạnh: “2 nghị quyết rất quan trọng là Nghị quyết 57 và Nghị quyết 71 có thể là kim chỉ nam để kích hoạt tri thức, giúp các trường đại học chuyển mình nhanh chóng. Đây chính là nền tảng để hình thành các mô hình hợp tác quốc tế, mô hình ba nhà, biến đại học thành nơi doanh nghiệp có thể “đẻ trứng”, tạo ra sản phẩm và nguồn lực tri thức mới”.

Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt, các quốc gia lớn đều coi việc kiểm soát công nghệ lõi là “vũ khí mềm” để duy trì vị thế. Không chỉ gắn với tăng trưởng kinh tế, công nghệ lõi còn quyết định năng lực quốc phòng, an ninh và khả năng ứng phó trước những biến động chính trị - kinh tế thế giới. Việt Nam nếu chậm chân sẽ đứng trước nguy cơ tụt hậu, phụ thuộc và dễ bị tổn thương. Chính vì vậy, Nghị quyết 57 không chỉ mang tính định hướng chiến lược, mà còn là lời hiệu triệu khẩn thiết để cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các trường đại học, phải hành động quyết liệt hơn nữa.

Đại học - lực lượng tiên phong hiện thực hóa nghị quyết

Không chỉ dừng ở nghiên cứu và giảng dạy, các trường đại học ngày nay đang trở thành “đầu tàu” dẫn dắt công nghệ. Đây là môi trường nơi tri thức được tích lũy, nơi sinh viên được tiếp cận phòng thí nghiệm hiện đại, cũng là nơi doanh nghiệp tìm kiếm ý tưởng mới.

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội hằng năm công bố hơn 2.000 bài báo khoa học cùng hàng chục sáng chế, giải pháp hữu ích. Hệ thống doanh nghiệp BK Holdings đóng vai trò cầu nối, đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn lớn khi doanh thu từ chuyển giao công nghệ chỉ chiếm khoảng 1% tổng doanh thu. Bài toán thương mại hóa đòi hỏi những cơ chế tài chính linh hoạt và mô hình kết nối chặt chẽ hơn giữa đại học, doanh nghiệp.

Trong khi đó, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông lại chọn bước đi đột phá với việc thành lập Khoa Trí tuệ nhân tạo đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2024. Chỉ sau một năm, khoa này đã lọt top 100 nhóm nghiên cứu AI tốt nhất châu Á.

Đặc biệt, Học viện còn cho ra mắt sản phẩm VR “Trở về thời khắc thiêng liêng” - ứng dụng công nghệ thực tế ảo để tái hiện Quảng trường Ba Đình năm 1945, mang lại trải nghiệm sống động cho công chúng.

Những minh chứng này cho thấy, các trường đại học không chỉ đào tạo nhân lực tinh hoa mà còn trực tiếp tham gia sáng tạo sản phẩm công nghệ thực tiễn. Đó chính là cách hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 57.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định: “Phát triển công nghệ lõi, công nghệ chiến lược là sứ mệnh trọng tâm của Đại học Bách khoa Hà Nội. Đây cũng chính là cách để hiện thực hóa Nghị quyết 57 đào tạo nguồn nhân lực tinh hoa, nhân tài khởi nghiệp sáng tạo cho đất nước”.

Công chúng trải nghiệm công nghệ VR “Trở về thời khắc thiêng liêng” của Học viện Bưu chính Viễn thông và các đơn vị. Ảnh: Duy Khánh.

Kết nối và kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Để công nghệ lõi không chỉ nằm trên bàn nghiên cứu, cần có một hệ sinh thái liên kết đồng bộ. Từ giảng đường đến doanh nghiệp, từ nghiên cứu đến thương mại hóa, tất cả phải vận hành trong một mô hình thống nhất.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) hiện đã phát triển hệ thống trung tâm khởi nghiệp sáng tạo tại hơn 80 trường đại học trên cả nước. Mạng lưới này giúp sinh viên sớm tiếp cận kỹ năng khởi nghiệp, tạo nền tảng để phát triển sản phẩm công nghệ mới ngay từ trong nhà trường.

Các chuyên gia nhấn mạnh, 3 điều kiện then chốt cần hội tụ để thương mại hóa thành công sản phẩm công nghệ gồm: định hướng thị trường và sản phẩm ngay từ đầu; phòng thí nghiệm hiện đại, đạt chuẩn quốc tế; cơ chế tài chính linh hoạt, tạo điều kiện cho nghiên cứu ra thị trường nhanh chóng.

Song hành với đó, Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá giáo dục và đào tạo cũng đã nhấn mạnh yêu cầu phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong toàn bộ hệ thống giáo dục. Đây là điểm nối quan trọng giữa phát triển công nghệ lõi và đào tạo nguồn nhân lực số. Khi 2 Nghị quyết 57 và 71 được triển khai đồng bộ, các trường đại học không chỉ là nơi đào tạo mà còn là trung tâm “kích hoạt tri thức” để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế số.

Ở tầm vi mô, sinh viên và giảng viên đang trực tiếp thụ hưởng những thành quả đầu tư vào công nghệ lõi. Giảng viên Nguyễn Đình Thuận - Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, nhờ hệ thống GPU (bộ xử lý đồ họa) hiện đại được trang bị, thời gian huấn luyện mô hình AI giảm từ vài tuần xuống chỉ còn vài giờ, thậm chí vài phút. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn mở ra khả năng thử nghiệm nhiều ý tưởng mới, góp phần thúc đẩy sáng tạo trong nghiên cứu.

Với sinh viên, trải nghiệm tại các phòng thí nghiệm tự động hóa, robot công nghiệp hay hệ thống AI tiên tiến chính là hành trang quý giá. Sinh viên Vũ Việt Anh - Khoa Tự động hóa, Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ, việc được tiếp cận sớm với thiết bị hiện đại giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng thực hành, tự tin hơn khi bước ra thị trường lao động.

Còn tại Học viện Bưu chính Viễn thông, các sản phẩm công nghệ như “Trở về thời khắc thiêng liêng” đã chứng minh rằng đại học có thể tạo ra sản phẩm gắn liền với đời sống, vừa phục vụ nhu cầu văn hóa - lịch sử, vừa khẳng định năng lực công nghệ Việt Nam trên trường quốc tế.

Đầu tư vào công nghệ lõi không chỉ phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế số, mà còn là biện pháp chiến lược bảo vệ chủ quyền quốc gia trong không gian mạng và ứng phó biến động toàn cầu. Chính vì vậy, vai trò của các trường đại học trong việc hình thành hệ sinh thái công nghệ tự chủ là không thể thay thế.

Nghị quyết 57 đã mở ra một chương mới cho sự phát triển khoa học công nghệ Việt Nam, đặt mục tiêu rõ ràng: phải làm chủ công nghệ lõi. Sứ mệnh ấy không chỉ là lời hiệu triệu, mà đã được hiện thực hóa bằng những bước đi cụ thể của các trường đại học - từ nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực tinh hoa, đến sáng tạo sản phẩm công nghệ thực tiễn.

Trong kỷ nguyên số, các trường đại học không chỉ là nơi truyền thụ kiến thức, mà là lực lượng tiên phong, kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đồng hành cùng đất nước trên con đường độc lập công nghệ. Làm chủ công nghệ lõi hôm nay chính là giữ vững tương lai tự chủ và thịnh vượng cho mai sau.

Nhiên Nhiên

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/nghi-quyet-57-kim-chi-nam-cho-su-menh-cong-nghe-loi.851904.html