Nghị quyết số 202/2025/QH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh:Mở ra không gian phát triển mới

15 giờ trướcBài gốc

Pháp lý hóa tư duy phát triển

Theo Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, kể từ 12/6/2025, cả nước có 34 đơn vị cấp tỉnh, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương. “Đội hình” mới gọn hơn một nửa, nhưng quy mô bình quân mỗi tỉnh gần 3,4 triệu dân, bố trí lại không gian phát triển theo hướng phát huy tốt nhất tiềm năng, lợi thế, tăng cường liên kết vùng, tạo nguồn lực mới cho giai đoạn phát triển tăng tốc của quốc gia.

Sắp xếp lại các đơn vị hành chính, kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước lần này thật sự là một cuộc cách mạng về tổ chức trong lịch sử gần 80 năm khai sinh ra “Nhà nước Dân chủ Nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á”. Quyết định của Quốc hội không chỉ “vẽ lại bản đồ hành chính quốc gia” mà còn là sự pháp lý hóa tư duy phát triển, từ “hành chính lo việc Nhà nước” sang “hành chính mở lối phát triển”. Quyết định này mang ba ý nghĩa then chốt.

Một góc thành phố Đồng Hới, Quảng Bình - nơi sẽ là Trung tâm hành chính của tỉnh Quảng Trị sau khi hợp nhất sáp nhập Quảng Bình và Quảng Trị. Ảnh: Võ Linh

Thứ nhất, thu hẹp đầu mối quản lý, giảm chồng chéo, khắc phục tình trạng “thiếu phối hợp, thừa chồng chéo” tồn tại trong bộ máy quản lý hành chính nhiều năm qua. Hàng vạn con dấu, hàng trăm nghìn văn bản và thủ tục liên thông sẽ được cắt gọn là bước dọn đường cho Chính phủ số, kinh tế số.

Thứ hai, khẳng định tinh thần cải cách thể chế mạnh mẽ. Sắp xếp địa giới hàm chứa rủi ro xáo trộn, song Quốc hội đã lựa chọn giải pháp mạnh, chứng tỏ dám “cắt để lành”, không ngại mổ xẻ tận gốc những điểm nghẽn tồn đọng lâu năm.

Thứ ba, tạo niềm tin, kỳ vọng tăng trưởng mới. Khi địa giới rộng mở, quy hoạch tích hợp vùng, địa phương, vai trò chính quyền cơ sở gần dân, sát dân, sát doanh nghiệp được phát huy, tạo ra nhiều cơ hội cho cấp chính quyền này “phủ sóng” liền mạch, tránh mâu thuẫn quy hoạch cục bộ vốn làm tốn kém hàng trăm ngàn tỷ đồng mỗi năm.

Liên kết không gian, lãnh thổ

Giảm phân mảnh địa giới đồng nghĩa mở rộng không gian phát triển, tăng cường liên kết vùng và liên vùng.

Ở vùng duyên hải Bắc Bộ, việc sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương sẽ hình thành cụm đô thị, cảng biển 4,1 triệu dân, bảo đảm luồng hàng hải thẳng vào tam giác kinh tế Hà Nội - Lạng Sơn - Hạ Long. Quy hoạch giao thông, công nghiệp và logistics được kết nối, hình thành “trục xương sống” cao tốc ven biển, rút ngắn 20% chi phí vận chuyển nông sản vào cảng nước sâu Lạch Huyện.

Tại Đông Nam Bộ, TP. Hồ Chí Minh cùng Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương tạo ra một “đại đô thị” lớn nhất nước với thế mạnh công nghiệp - dịch vụ; chuỗi Cảng Cái Mép - Thị Vải, Sân bay Long Thành, Khu công nghệ cao Thủ Đức khớp về một đơn vị điều phối, loại bỏ “biên giới mềm” nội vùng. Câu chuyện một nhà đầu tư FDI “đặt hàng” quy mô 300 - 500ha đất sạch chỉ làm việc với một “cửa sổ” duy nhất, thay vì 3 giấy phép và các tiêu chuẩn phòng cháy, bảo vệ môi trường khác nhau là niềm phấn khởi cho doanh nghiệp và chính quyền nâng cao năng lực cạnh tranh địa phương.

Ở đồng bằng sông Cửu Long, TP. Cần Thơ mới từ “bộ ba” Cần Thơ - Sóc Trăng - Hậu Giang tạo thành hạt nhân của vùng châu thổ, phát huy vai trò động lực vùng, giúp “thung lũng lúa gạo” phát triển giai đoạn mới. Không gian lãnh thổ hơn 6.300km² được kết nối thẳng luồng Quan Chánh Bố ra Biển Đông, Biển Tây. Du lịch sinh thái sông nước, logistics nông sản, cảng nước sâu Trần Đề. Từ 3 mảnh ghép có phần rời rạc trước đây, một TP. Cần Thơ mới đang được kỳ vọng tạo ra không gian mới, nguồn lực mới cho phát triển vùng và quốc gia.

Đối với người dân và doanh nghiệp là sự phấn khởi. Thủ tục đất đai, đăng ký kinh doanh, cấp phép điều chỉnh quy hoạch… chắc chắn có nhiều cải cách, chuyển sang hành chính số, rút ngắn thời gian một cửa từ 15 xuống 7 ngày. Khoảng 25 - 30% đầu mối sở, phòng được tinh giản, tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ ngân sách mỗi năm là nguồn lực tái đầu tư cho y tế, giáo dục, hạ tầng số.

Nhưng "giá trị gia tăng" lớn nhất từ không gian phát triển mới chính là nguồn lực vô hình. Niềm tin của doanh nghiệp vào môi trường đầu tư, niềm tin của người dân vào năng lực phục vụ của chính quyền. Khi niềm tin tăng, chi phí không chính thức giảm, dòng vốn sẽ tìm đến những “tọa độ” mới trên bản đồ mở.

Chính quyền hai cấp - kỳ vọng mới

Giảm đầu mối chỉ thật sự tạo ra động lực mới khi bộ máy mới vận hành hiệu lực và thân thiện. Muốn vậy, cần nhìn thẳng ba vấn đề.

Một là, kiến tạo và cấu trúc bộ máy chính quyền hai cấp. Tầng tỉnh/thành phố là sẽ là trục xương sống. Cấp xã, phường sẽ tập trung phục vụ người dân, doanh nghiệp. Đằng sau sự thay đổi bảng tên phải là yêu cầu số hóa triệt để hồ sơ địa chính, dữ liệu dân cư, đăng ký doanh nghiệp phải “nạp” vào kho dữ liệu quốc gia trước 1/7/2025 - mốc chính thức hoạt động của chính quyền mới.

Hai là, đột phá nhân sự. Khi chức năng, nhiệm vụ thay đổi, định biên và vị trí việc làm phải tái cấu trúc. Cơ chế KPI, lương gắn với hiệu quả, đánh giá độc lập bảo đảm “lương đủ sống, thưởng vì cống hiến” thay cho phong cách làm việc cầm chừng, tìm kiếm vùng an toàn của không ít cán bộ, công chức trong bộ máy thời gian qua. Cán bộ dôi dư cần hưởng chính sách thỏa đáng, song quyền lợi cộng đồng phải đặt lên trên “trạng thái ổn định” của bộ phận thiểu số.

Ba là, vai trò giám sát, lập pháp của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất được phát huy. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết, nay tiếp tục “đóng vai nhạc trưởng” giám sát, yêu cầu Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các địa phương báo cáo. Luật nào có vướng mắc, bất cập phải phải nhanh chóng điều chỉnh.

Sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã lần này là một quyết định lịch sử. Không dừng ở việc gộp địa giới, mà cốt lõi là mở ra không gian phát triển mới, tạo ra nguồn lực mới và khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Từ Tây Bắc, qua Đông Bắc, nối mạch miền Trung - Tây Nguyên, xuôi TP. Hồ Chí Minh, miền Đông Nam Bộ đến châu thổ đồng bằng sông Cửu Long, Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cả nước như “phát súng lệnh” khởi công một bản thiết kế cho một kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nếu chúng ta biến thách thức sắp xếp thành cơ hội tái cấu trúc, dám theo đuổi tinh thần cách mạng mạnh mẽ, thì dấu mốc này sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới năng động, mang khát vọng của hơn 100 triệu người Việt trên hành trình tiến vào tương lai.

TS. Trần Hữu Hiệp

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/nghi-quyet-so-202-2025-qh15-ve-sap-xep-don-vi-hanh-chinh-cap-tinh-mo-ra-khong-gian-phat-trien-moi-10376013.html