Nghị quyết số 71-NQ/TW: Khơi dậy sức mạnh quốc gia từ đột phá phát triển giáo dục, đào tạo

8 giờ trướcBài gốc

Giáo dục, trụ cột quốc gia, động lực phát triển mạnh mẽ

Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta luôn coi trọng việc học, xem “hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Ngay từ khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng và Nhà nước đã xác định giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học và công nghệ, là quốc sách hàng đầu. Nhiều chủ trương, chính sách đã được ban hành, tạo động lực quan trọng để nền giáo dục nước ta đạt những kết quả đáng khích lệ: Việt Nam đã hoàn thành trước thời hạn nhiều mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, thuộc nhóm 21 quốc gia sớm đạt mục tiêu về “giáo dục chất lượng đến năm 2030”. Hệ thống trường lớp được mở rộng, tỷ lệ học sinh đến trường ngày càng cao, nhiều thế hệ học sinh - sinh viên Việt Nam khẳng định vị trí trên các đấu trường quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, giáo dục và đào tạo vẫn đối diện với không ít thách thức: chênh lệch cơ hội học tập giữa các vùng miền, chất lượng giáo viên và cơ sở vật chất chưa đồng đều, hệ thống giáo dục đại học - nghề nghiệp còn manh mún, chưa đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao. Hiện tượng tiêu cực, bệnh thành tích vẫn tồn tại; trong khi đó, cơ chế, chính sách chưa thực sự khuyến khích đổi mới sáng tạo và chưa phát huy hết vai trò của toàn xã hội.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt với sự trỗi dậy của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI), giáo dục toàn cầu đang tái định hình mạnh mẽ. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp bách: Việt Nam phải có những bước đi đột phá, vừa khắc phục hạn chế, vừa tận dụng cơ hội để phát triển bứt phá.

Nghị quyết 71 được Bộ Chính trị ban hành trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành thế hệ công dân Việt Nam mới: có lòng yêu nước, tự hào dân tộc, bản lĩnh, trí tuệ, sức khỏe và năng lực hội nhập quốc tế.

Văn kiện nêu rõ: giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân; Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, bảo đảm công bằng và cơ hội học tập cho mọi người; toàn xã hội có trách nhiệm chăm lo, giám sát sự phát triển của giáo dục. Đặc biệt, Nghị quyết đặt ra sáu quan điểm chỉ đạo then chốt: Khẳng định giáo dục là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc. Phát huy truyền thống hiếu học, xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời. Người học là trung tâm, thầy cô là động lực, nhà trường là nền tảng. Bảo đảm “học đi đôi với hành, lý thuyết gắn với thực tiễn”. Đột phá từ đổi mới tư duy, thể chế, nguồn lực. Xây dựng nền giáo dục mở, liên thông, công bằng, toàn diện. Những quan điểm này vừa kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, vừa thể hiện tầm nhìn chiến lược phù hợp với bối cảnh toàn cầu hóa và kỷ nguyên số.

Từ 2030 đến 2045 - bứt phá để vươn tầm thế giới

Nghị quyết 71 xác định rõ các mốc quan trọng: Đến năm 2030: Hoàn thành phổ cập mầm non 3-5 tuổi, phổ cập THCS; ít nhất 85% thanh niên hoàn thành THPT; 80% trường phổ thông đạt chuẩn quốc gia; 100% trường đại học, 80% trường nghề đạt chuẩn quốc gia; phấn đấu có 1 trường đại học lọt top 100 thế giới trong một số lĩnh vực.

Đến năm 2035: Hoàn thành phổ cập THPT; ít nhất 2 trường đại học nằm trong top 100 thế giới. Tầm nhìn 2045: Việt Nam sở hữu hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng, chất lượng, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới; ít nhất 5 trường đại học nằm trong top 100 thế giới. Đây là những mục tiêu thiết thực, phù hợp với khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hùng cường vào năm 2045.

Ảnh minh họa: USTH

Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, Nghị quyết đưa ra tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức: Toàn hệ thống chính trị phải quán triệt sâu sắc quan điểm giáo dục là quốc sách hàng đầu. Chuyển từ tư duy quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo, hành động quyết liệt, đặt giáo dục trong chiến lược quản trị quốc gia.

Đổi mới thể chế, cơ chế chính sách: Ưu tiên chính sách đặc thù cho đội ngũ nhà giáo: phụ cấp tối thiểu 70% với giáo viên mầm non, phổ thông; 100% với giáo viên vùng khó khăn. Tăng chi cho giáo dục tối thiểu 20% ngân sách nhà nước, trong đó ít nhất 5% cho đầu tư. Xây dựng cơ chế thu hút nhân tài, tạo điều kiện để trường học tự chủ, huy động nguồn lực xã hội.

Giáo dục toàn diện - đức, trí, thể, mỹ: Xây dựng và cụ thể hóa hệ giá trị con người Việt Nam trong thời đại mới, tích hợp xuyên suốt trong chương trình giáo dục ở tất cả cấp học. Kiên trì xây dựng văn hóa học đường, văn hóa chất lượng, thực học, thực nghiệp gắn với trách nhiệm nêu gương của đội ngũ nhà giáo; chú trọng bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ nhà giáo. Đổi mới nội dung, phương thức giảng dạy, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đạo đức, lý tưởng, trách nhiệm xã hội, lối sống văn hóa, truyền thống lịch sử, chính trị, tư tưởng, pháp luật, kinh tế, tài chính, quốc phòng và an ninh. Thực hiện các giải pháp ngăn ngừa, hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực từ cơ chế thị trường, truyền thông, mạng xã hội. Ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới chấm dứt bạo lực học đường, ma túy học đường. Ban hành quy định của pháp luật để nâng cao dinh dưỡng học đường và thể chất người Việt Nam.

Chuyển đổi số, ứng dụng AI: Triển khai giáo dục thông minh, lớp học số, phổ cập kỹ năng số và trí tuệ nhân tạo cho học sinh, giáo viên. Xây dựng nền tảng dữ liệu giáo dục quốc gia, kết nối với hệ thống thông tin thị trường lao động.

Nâng chuẩn giáo dục mầm non và phổ thông: Đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, phổ cập mầm non 3-5 tuổi, mở rộng trường phổ thông nội trú cho học sinh vùng khó khăn. Đến năm 2030, phấn đấu cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho toàn bộ học sinh.

Đột phá trong giáo dục nghề nghiệp: Cải cách mô hình đào tạo nghề, gắn chặt nhà trường với doanh nghiệp; ưu tiên đào tạo nghề chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật; tạo điều kiện để thanh niên dân tộc thiểu số được tiếp cận đào tạo nghề hiện đại.

Hiện đại hóa giáo dục đại học: Đầu tư xây dựng 3-5 đại học tinh hoa đẳng cấp quốc tế; phát triển mô hình đại học đổi mới sáng tạo, đại học công nghệ thế hệ mới; đưa đại học trở thành trung tâm khởi nghiệp, sáng tạo. Khuyến khích thu hút giảng viên, sinh viên xuất sắc từ nước ngoài.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế: Mở rộng hợp tác đào tạo, nghiên cứu với các đại học, doanh nghiệp uy tín toàn cầu; thúc đẩy giáo dục xuyên biên giới; quảng bá tiếng Việt và văn hóa Việt Nam ra thế giới, đồng thời tiếp thu tinh hoa nhân loại.

Nghị quyết giao rõ trách nhiệm cho từng cấp, từng ngành-Quốc hội: rà soát, hoàn thiện pháp luật, bố trí đủ nguồn lực. Chính phủ: xây dựng Chương trình hành động, triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục từ 2026. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể: vận động Nhân dân tham gia, giám sát, đồng hành cùng sự nghiệp giáo dục.

Nguyệt Thương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/nghi-quyet-so-71-nq-tw-khoi-day-suc-manh-quoc-gia-tu-dot-pha-phat-trien-giao-duc-dao-tao.html