Năm học 2024-2025, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã thực hiện toàn bộ ở bậc phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12 với nhiều điểm mới, trong đó có sự xuất hiện của các môn tích hợp ở cấp tiểu học, trung học cơ sở.
Trong đó, môn tích hợp Khoa học tự nhiên (tích hợp 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học), Lịch sử và Địa lý (tích hợp 2 môn Lịch sử, Địa lý) ở cấp trung học cơ sở vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Dạy môn tích hợp Khoa học tự nhiên ở trung học cơ sở, giáo viên phải nắm vững kiến thức cả 3 phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, dạy môn Lịch sử và Địa lý phải nắm vững kiến thức môn Lịch sử và Địa lý.
Ảnh minh họa
Người viết tìm hiểu phương án tuyển sinh năm 2025 của một số trường đại học có một số thay đổi so với trước đây, tuy vậy về tổ hợp xét tuyển không có nhiều thay đổi.
Đối với ngành sư phạm Khoa học tự nhiên các tổ hợp xét tuyển chủ yếu gồm: Toán, Vật lí, Hóa học (A00); Toán, Vật lí, Tiếng Anh (A01); Toán, Hóa học, Sinh học (B00); Toán, Vật lí, Sinh học (A02), Ngữ văn, Toán, Hóa học (C02), Ngữ văn, Toán, Vật lí (C01),…
Phương thức tuyển sinh sư phạm môn Khoa học tự nhiên trên trang web tuyensinh.ctu.edu.vn và tuyensinh.dthu.edu.vn
Đối với ngành sư phạm Lịch sử và Địa lý các tổ hợp xét tuyển gồm: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí (C00); Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân (C19); Ngữ văn, Địa lí, Giáo dục công dân (C20), Ngữ văn, Khoa học xã hội, Tiếng Anh (D78), Toán, Ngữ văn, Lịch sử (C03), Ngữ văn, Lịch sử, Tiếng Anh (D14),…
Như vậy, theo các phương án xét tuyển về cơ bản có 1 trong 2 môn hoặc có cả 2 môn đối với môn Lịch sử và Địa lý, đối với môn Khoa học tự nhiên thì chỉ có tối đa 2 trong 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, không có tổ hợp xét tuyển nào có đủ 3 phân môn.
Năm 2024-2025 là năm đầu tiên học sinh lớp 12 học chương trình phổ thông mới 2018 sẽ thi hoặc xét tuyển đại học, học sinh ngoài học các môn bắt buộc, chỉ học 4 trong 9 môn tự chọn: Địa lý; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Vật lý; Hóa học; Sinh học; Công nghệ; Tin học; Âm nhạc; Mỹ thuật.
Khi đã chọn 4 môn thì học sinh sẽ không học 5 môn còn lại suốt cấp trung học phổ thông.
Có nhiều trường hợp học sinh trúng tuyển ngành sư phạm Khoa học tự nhiên, ví dụ tổ hợp tuyển Toán, Vật lí, Tiếng Anh (A01) chỉ có dựa vào kết quả của môn Toán, Vật lí, Tiếng Anh (không có môn Hóa học, Sinh học) và có thể học sinh này chỉ lựa chọn môn Vật lý, không chọn môn Hóa học, Sinh học trong tổ hợp chọn môn ở trung học phổ thông, vì phương thức tuyển sinh không bắt buộc học sinh tuyển sinh ngành sư phạm môn Khoa học tự nhiên phải học đủ 3 phân môn Vật lí, Hóa học, Sinh học.
Tương tự, đối với môn Lịch sử và Địa lý các tổ hợp xét tuyển cũng không yêu cầu học sinh học cả 2 môn Lịch sử, Địa lý ở trung học phổ thông, các tổ hợp Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân (C19) hay tổ hợp Toán, Ngữ văn, Lịch sử (C03), Ngữ văn, Lịch sử, Tiếng Anh (D14),… tuyển môn Lịch sử và Địa lý cũng không yêu cầu học sinh phải học môn Địa lý ở trung học phổ thông.
Như vậy, năm 2025 này sẽ có thể xuất hiện tình trạng sinh viên sư phạm môn Khoa học tự nhiên khi ra trường dạy 3 phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học nhưng có 1 đến 2 phân môn không học suốt cấp trung học phổ thông hoặc sinh viên môn Lịch sử và Địa lý nhưng không học môn Địa lý ở bậc trung học phổ thông. Người viết lo rằng chất lượng giáo viên sẽ khó đảm bảo.
Nếu suốt từ cấp trung học phổ thông các em không chọn 1,2 trong 3 phân môn trên mà trúng tuyển sinh viên sư phạm Khoa học tự nhiên sẽ rất khó khăn trong việc đào tạo, vì kiến thức sư phạm các phân môn trên được tiếp nối từ chương trình ở cấp trung học phổ thông, các em không được học sẽ khó theo kịp kiến thức và khó trở thành giáo viên giỏi.
Tương tự, sinh viên sư phạm Lịch sử và Địa lý để dạy 2 phân môn trên ở cấp trung học cơ sở nhưng suốt 3 năm học 10-12 ở cấp trung học phổ thông không học môn Địa lý, các em cũng khó tiếp thu chương trình ở bậc đại học và giảng dạy sau này.
Đây là vấn đề cần xem xét, không thể có chuyện học sinh không học Hóa học, Sinh học ở cấp trung học phổ thông mà trở thành giáo viên môn Khoa học tự nhiên giảng dạy 3 phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học.
Muốn dạy được phân môn Khoa học tự nhiên các em phải có điều kiện cần là phải học cả 3 phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học ở cấp trung học phổ thông, trở thành giáo viên Lịch sử và Địa lý phải học cả 2 môn Lịch sử, Địa lý.
Nếu để tình trạng học sinh không học môn nào đó trong môn tích hợp nhưng trở thành giáo viên môn tích hợp, theo người viết là không phù hợp. Việc này cần được xem xét, rà soát và có điều chỉnh phù hợp.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Mỹ Tiên