Nghịch lý tiêu chuẩn kép nông sản Việt - kỳ 5: Báo động về an toàn thực phẩm

6 giờ trướcBài gốc

Ngộ độc thực phẩm cấp tính chiếm tỷ lệ lớn

Hàng loạt vụ việc được cơ quan chức năng phát hiện trong thời gian gần đây đang gióng lên hồi chuông về việc đảm bảo an toàn thực phẩm trong mỗi bữa ăn của người Việt. Mới đây, cơ quan liên ngành đã phát hiện đường dây sản xuất hàng nghìn tấn giá đỗ ngâm hóa chất “nước kẹo” (chất 6-Benzylaminopurine (6- BAP) nguyên chất ở Nghệ An.

Thực tế, đây không phải là lần đầu các cơ quan chức năng phát hiện việc sử dụng Benzylaminopurine để làm giá đỗ với số lượng lớn. Những vụ việc tương tự đã bị phát hiện tại một số tỉnh như: Lào Cai, Đắk Lắk, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi… Riêng tại tỉnh Đắk Lắk, 6 cơ sở sản xuất đã đưa ra thị trường khoảng 2.900 tấn giá đỗ ngâm chất 6-Benzylaminopurine; bình quân mỗi ngày tiêu thụ từ 8-10 tấn.

Trao đổi với PV Tiền Phong, TS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết, việc sử dụng hóa chất để ngâm giá đỗ của các đối tượng tại Nghệ An rất nguy hiểm. Vì giá đỗ được bán ra thị trường chỉ sau 1 ngày ngậm hóa chất, gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Đặc biệt, với phụ nữ mang thai, hóa chất này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, khiến thai nhi phát triển không bình thường, có thể dẫn đến đẻ non, não úng thủy, dị tật…

Lực lượng chức năng ở Lào Cai vừa phát hiện cơ sở dùng hóa chất độc hại 6-Benzylaminopurine (6- BAP) để sản xuất hàng trăm tấn giá đỗ bán ra thị trường. Ảnh: Thanh Tuấn.

Theo ông Nguyên, hiện nay, ngộ độc thực phẩm luôn ở top đầu các ca bệnh đến cấp cứu tại trung tâm. Ngày nào Trung tâm Chống độc ở Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận ca ngộ độc thực phẩm, trong đó, ca ngộ độc thực phẩm cấp tính chiếm tỷ lệ lớn.

Ngộ độc thực phẩm cấp tính do hóa chất xảy ra không nhiều nhưng mức độ gây tổn thương, gây nguy hiểm vì sẽ tổn thương tim mạch; hệ thần kinh, hô hấp… và rất dễ dẫn đến tử vong. Đặc biệt, ngộ độc thực phẩm mạn tính do các hóa chất, tức là các trường hợp ăn phải thực phẩm chứa hóa chất khác nhau với hàm lượng thấp, không gây biểu hiện ngộ độc cấp tính, mới gây ra nhiều hậu quả về sức khỏe kín đáo, lâu dài mà hiện chúng ta chưa phát hiện, đánh giá được.

“Thực tế, số vụ ngộ độc phải cấp cứu, thậm chí tử vong bị nhầm lẫn với các bệnh khác, hoặc bỏ sót rất cao, cao hơn so với con số được xác định chẩn đoán và ghi nhận. Hơn 20 năm làm công tác trong ngành chống độc, tôi thấy các tác nhân gây ngộ độc thực phẩm có thay đổi và chuyển dịch. Ngộ độc do vi sinh vật tương đối ổn định, nguy cơ có tăng lên do mật độ dân số, môi trường ô nhiễm”, ông Nguyên cho hay.

Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho rằng, trong số các bệnh tật mà con người mắc phải đa số có nguyên nhân từ ăn uống.

"Chúng ta cứ nghĩ rằng, các bệnh lý gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau như suy thận, gan; các bệnh về máu, bệnh thần kinh, ung thư... do tự nhiên, hay do già, hoặc không rõ nguyên nhân, nhưng thực tế đều do những tổn thương mạn tính từ thực phẩm gây ra", ông Nguyên chia sẻ.

Tỷ lệ ung thư nhóm đầu thế giới

Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam là quốc gia trong nhóm nước đứng đầu thế giới về căn bệnh ung thư. Mỗi năm, cả nước có khoảng 200.000 ca bệnh với hơn 100.000 ca tử vong. Có rất nhiều nguyên nhân gây ung thư, song hai nhóm yếu tố có tác động lớn là lối sống và môi trường, trong đó thực phẩm qua con đường ăn uống gây ra bệnh tật nhiều nhất.

Theo Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh tật con người mắc phải hiện nay chủ yếu qua đường ăn uống. Ảnh: Minh Thúy.

Tính riêng năm 2024, theo báo cáo của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), toàn quốc ghi nhận 135 vụ việc gây ngộ độc thực phẩm đối với 4.936 người, 24 trường hợp tử vong. Đáng chú ý trong năm này, xảy ra 31 vụ ngộ độc thực phẩm quy mô lớn (số người bị tác động trực tiếp là trên 30 người), xảy ra chủ yếu tại bếp ăn tập thể và quán ăn đường phố. Riêng nửa đầu năm 2025, nhiều vụ ngộ độc thực phẩm đã xảy ra trên toàn quốc khiến hàng trăm người phải nhập viện. Đây là những số liệu báo động cho tình trạng không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Theo Cục An toàn thực phẩm, một phần nguyên nhân có thể xác định do người dân duy trì cơ cấu dinh dưỡng không hợp lý, tiêu thụ quá nhiều loại thực phẩm không an toàn, như thịt xiên nướng tẩm ướp hóa chất, đồ ăn nhanh, thực phẩm ôi thiu… Ngoài ra, việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trong trồng trọt và thuốc thú y trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản làm gia tăng nguy cơ tồn dư hóa chất trong nông sản, đất, nước và không khí, dẫn đến những hậu quả khó lường đối với sức khỏe cộng đồng và môi trường.

Bác sĩ Chu Thị Dung - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, cơ sở 3 - cho rằng, thực phẩm kém chất lượng, thực phẩm giả liên tục bị phát hiện đã gây lo ngại cho nhiều người và xã hội. Không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, thực phẩm không an toàn còn đe dọa nghiêm trọng sức khỏe người dân, vì không chỉ gây bệnh cấp tính, mà còn có thể là yếu tố thúc đẩy sự hình thành các căn bệnh ung thư.

Các chất độc hại như dioxin, aflatoxin, nitrosamine, hàn the, formol... đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các nghiên cứu quốc tế xếp vào nhóm chất có nguy cơ gây ung thư ở người.

“Việc tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm vi sinh vật gây bệnh, hóa chất độc hại, kim loại nặng hoặc các chất cấm có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm: Ngộ độc thực phẩm cấp tính; các bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hóa; tích lũy kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi, asen gây tổn thương thận, gan và hệ thần kinh; rối loạn nội tiết do dư lượng hormone, kháng sinh hoặc các hóa chất tồn dư trong thực phẩm. Do đó, đã đến lúc Nhà nước cần siết chặt kiểm soát an toàn thực phẩm; xem đây là một trong những vấn đề hàng đầu cấp bách để đảm bảo sức khỏe, giống nòi của người Việt”, bác sỹ Dung cho hay.

Dương Hưng

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/nghich-ly-tieu-chuan-kep-nong-san-viet-ky-5-bao-dong-ve-an-toan-thuc-pham-post1769083.tpo