Bóng đá Việt Nam đang chứng kiến một nghịch lý là U23 liên tục bay cao, khẳng định vị thế số một Đông Nam Á và đều đặn góp mặt ở châu lục, thì đội tuyển quốc gia lại ngày càng đi lùi trong những giải đấu lớn.
Chỉ tính riêng trong năm 2025, U23 Việt Nam đã viết tiếp trang sử với lần thứ 6 liên tiếp giành vé dự vòng chung kết U23 châu Á. Trước đó, họ còn đăng quang giải U23 Đông Nam Á 2025 bằng phong độ thuyết phục. Sự ổn định này khẳng định bóng đá trẻ Việt Nam đang duy trì một nền móng vững chắc, liên tục sản sinh ra những lứa cầu thủ có thể cạnh tranh sòng phẳng trong khu vực.
So với U23 Việt Nam, tuyển Việt Nam lại đang đi lùi toàn diện ở sân chơi châu lục. Ảnh: AFC
Thế nhưng, khi đặt bức tranh ấy cạnh đội tuyển quốc gia, sự tương phản trở nên rõ rệt. Sau kỳ tích lọt vào vòng loại cuối World Cup 2022 dưới thời HLV Park Hang Seo, tuyển Việt Nam đã tụt dốc. Họ không thể vượt qua vòng loại thứ hai World Cup 2026, bị loại ngay từ vòng bảng Asian Cup 2023, và hiện tại đối diện nguy cơ lớn mất vé dự Asian Cup 2027 sau thất bại 0-4 trước Malaysia ở lượt đi vòng loại. Đó là những con số biết nói, phản ánh rõ sự chững lại đáng lo ngại.
Câu hỏi đặt ra: Vì sao thành công ở cấp độ U23 lại không tạo ra cú hích cho đội tuyển?
Một trong những nguyên nhân chính là cầu thủ trẻ vẫn chưa được trao cơ hội đủ nhiều, và một số cầu thủ được lên tuyển để phục vụ cho các giải đấu thuộc U23. Ngoài Khuất Văn Khang từng được đá chính, những gương mặt sáng giá khác như thủ môn Trần Trung Kiên, trung vệ Lý Đức, tiền vệ Thái Sơn… đều chỉ làm bạn với băng ghế dự bị. Thậm chí, Trung Kiên đã nhiều lần tỏa sáng ở U23 vẫn chưa có nổi một phút thi đấu cho đội tuyển quốc gia.
Nếu nhìn sang Indonesia, có thể thấy sự khác biệt. Sau kỳ tích vào bán kết U23 châu Á 2024, nhiều cầu thủ U23 Indonesia đã trở thành trụ cột ở đội tuyển. Marselino Ferdinan sinh năm 2004 không còn đá U23 mà trở thành trụ cột ở đội tuyển quốc gia. Ngôi sao 21 tuổi này đã ghi hai bàn thắng vào lưới Saudi Arabia ở vòng loại thứ ba World Cup 2026, chứng minh sự trưởng thành vượt bậc. Không khó để thấy rằng, nếu Marselino Ferdinan thi đấu ở Việt Nam thì anh sẽ tham dự vòng loại U23 châu Á 2026, thay vì đá giao hữu hai trận ở cấp độ đội tuyển.
Thực tế, cách sử dụng cầu thủ trẻ tại Việt Nam còn nặng tư duy “còn đủ tuổi thì cứ chơi cấp U”. Điều đó dẫn đến nghịch lý Quốc Việt - một trong những tiền đạo sáng giá có thể ba lần vô địch U23 Đông Nam Á nhưng ở đội tuyển quốc gia thì gần như chưa để lại dấu ấn. Sự chững lại này không chỉ đến từ cá nhân cầu thủ mà còn từ cách định hướng của bóng đá Việt Nam, từ CLB đến đội tuyển đều có thể đưa tuyển thủ về đá giải cấp U.
Nếu còn duy trì con đường kể trên thì U23 Việt Nam tiếp tục được hưởng lợi về việc có nhiều tuyển thủ, nhưng đội tuyển rõ ràng khó được nâng tầm.
Văn Nhân