Nghiên cứu mới: Pin xe điện đời mới bền hơn, 'miễn nhiễm' với hỏng hóc

3 giờ trướcBài gốc

Từ lâu, nỗi lo về tuổi thọ pin và chi phí thay thế đắt đỏ đã trở thành rào cản tâm lý lớn nhất ngăn cản người dùng chuyển đổi sang xe điện. Tuy nhiên, các dữ liệu nghiên cứu mới nhất từ Mỹ và thực tế vận hành khắc nghiệt tại Việt Nam đang chứng minh điều ngược lại: Pin xe điện đời mới bền bỉ đến mức kinh ngạc và việc thay pin gần như là một rủi ro đã bị loại bỏ.

Vấn đề pin của xe điện đang ngày càng được cải tiến nhờ công nghệ mới. (Ảnh đồ họa: Recurrent Auto)

Pin hỏng là chuyện "hiếm như trúng số"

Trong tư duy của nhiều người dùng, pin xe điện thường được so sánh với pin điện thoại thông minh, chai dần và "chết" sau vài năm sử dụng. Nhưng một nghiên cứu quy mô lớn vừa được công bố bởi Recurrent Auto, đơn vị hàng đầu về phân tích dữ liệu pin tại Mỹ, đã thay đổi định kiến này.

Dựa trên việc theo dõi và phân tích dữ liệu thời gian thực của hơn 20.000 xe điện đang lưu thông, Recurrent đưa ra một con số đáng ngạc nhiên: Trong số tất cả các xe điện được bán ra tại Mỹ từ năm 2011 đến nay, chỉ có 2,5% số xe phải thay pin.

Tuy nhiên, con số 2,5% này vẫn chưa phản ánh đúng bức tranh công nghệ hiện tại, bởi "tập nghiên cứu" của đơn vị này tập trung vào các mẫu xe đời cũ. Khi bóc tách dữ liệu kỹ hơn, các chuyên gia nhận thấy phần lớn các trường hợp phải thay pin rơi vào các mẫu xe sản xuất trước năm 2015, điển hình như Nissan Leaf đời đầu sử dụng công nghệ làm mát bằng không khí thụ động, khiến pin dễ bị quá nhiệt.

Thông số chai pin của các dòng xe điện qua các thời kỳ thời gian. (Ảnh: Recurrent Auto)

Đối với các dòng xe điện đời mới (sản xuất từ năm 2016 trở lại đây), nhờ áp dụng hệ thống quản lý nhiệt chủ động (làm mát bằng chất lỏng) và các thuật toán BMS (Battery Management System) thông minh, tỷ lệ thay pin đã giảm xuống mức dưới 1%. Đặc biệt, nếu xét trong khung thời gian 3 năm đầu sử dụng (đối với các xe đời 2019-2023), tỷ lệ thay thế pin chỉ nằm ở mức 0,3%.

Điều này khẳng định, với công nghệ hiện đại, pin không còn là một linh kiện tiêu hao cần thay thế định kỳ, mà đã trở thành một thành phần "miễn nhiễm" với các hỏng hóc thông thường, được thiết kế để tồn tại song hành cùng khung gầm xe.

Tuổi thọ pin đời mới ít nhất 15 năm

Không chỉ ít hỏng hóc, khả năng giữ dung lượng (State of Health - SoH) của pin xe điện qua thời gian cũng vượt xa kỳ vọng của giới chuyên môn. Một báo cáo khác từ Geotab, một đơn vị chuyên về dữ liệu hành trình (telematics) giám sát 10.000 xe điện, cho thấy tốc độ chai pin trung bình hiện nay chỉ vào khoảng 1,8% mỗi năm.

Làm một phép tính đơn giản: Nếu một chiếc xe điện mất 1,8% dung lượng pin mỗi năm, thì sau 15 năm hoạt động liên tục, viên pin đó vẫn còn giữ được khoảng 73% dung lượng gốc. Tại thời điểm đó, chiếc xe có thể đã cũ nát, nội thất xuống cấp, nhưng viên pin vẫn hoàn toàn đủ khả năng phục vụ nhu cầu di chuyển hàng ngày.

Chiếc VinFast VF 5 của anh Hoàng Thanh Tùng (Nghệ An) chạm mốc 160.000 km. (Ảnh: FBNV)

Dữ liệu từ hàng triệu xe Model 3 và Model Y của hãng xe điện lớn nhất thế giới Tesla cho thấy, trong Báo cáo Tác động (Impact Report) năm 2023 chỉ ra, sau khi vận hành 200.000 dặm (tương đương khoảng 321.000 km), pin của các dòng xe này chỉ mất trung bình 12% dung lượng.

Cần nhớ rằng, 320.000 km là con số mà một người dùng phổ thông tại Mỹ phải mất khoảng 15 - 20 năm mới đi hết. Tại Việt Nam, với điều kiện di chuyển trong phố ngắn hơn, con số này có thể tương đương với vòng đời 20 năm. Điều này đồng nghĩa với việc phần lớn chủ xe sẽ đổi xe mới trước khi viên pin kịp hỏng.

Lý do của sự bền bỉ vượt trội này nằm ở sự tiến hóa của hóa học pin. Các dòng pin NMC (Niken-Mangan-Cobalt) đời mới và đặc biệt là pin LFP (Lithium Iron Phosphate) đang được sử dụng rộng rãi có độ bền liên kết hóa học rất cao. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất luôn thiết lập một vùng "pin đệm" (buffer - phần dung lượng mà người dùng không thể sạc tới) để bảo vệ các tế bào pin khỏi trạng thái sạc quá đầy hoặc xả quá cạn, nhân tố chính gây hại cho tuổi thọ pin.

Xe điện ở Việt Nam

Ngay tại thị trường Việt Nam, những chiếc xe điện VinFast đang lăn bánh mỗi ngày chính là những minh chứng sống động nhất. Khác với xe cá nhân, xe chạy dịch vụ (taxi Xanh SM) hoạt động với cường độ khắc nghiệt: Chạy liên tục 12-15 tiếng/ngày, sạc nhanh (DC) tần suất cao và chịu cái nóng nhiệt đới. Thế nhưng, kết quả đo kiểm thực tế lại gây bất ngờ lớn.

Chiếc VF 5 được anh Tùng biến thành “trạm cấp điện lưu động” trong một chuyến dã ngoại. (Ảnh: FBNV)

Đáng chú ý nhất là trường hợp một chiếc VinFast VF e34 đời đầu (2022) được ghi nhận vào giữa năm 2025. Chiếc xe này đã chạy dịch vụ với tổng quãng đường (ODO) lên tới 290.000 km, tương đương với việc đi vòng quanh Trái đất hơn 7 lần. Khi đưa vào xưởng kiểm tra bằng máy chẩn đoán chuyên dụng, dung lượng pin còn lại (SoH) vẫn đạt mức 91%. Điều này có nghĩa là sau gần 30 vạn km "cày ải", pin chỉ chai vỏn vẹn 9%. Đây là con số cũng khiến các kỹ sư ngạc nhiên.

Ấn tượng hơn nữa là trường hợp của dòng xe VinFast VF 5 Plus. Mẫu xe này sử dụng công nghệ pin LFP tiên tiến, loại pin nổi tiếng với tuổi thọ vòng đời lên tới 2.000 - 3.000 lần sạc. Tháng 6/2025, một chủ xe VF 5 tại Nghệ An thông tin cho biết đã cán mốc 160.000 km chỉ sau chưa đầy 2 năm chạy dịch vụ. Kết quả kiểm tra tại xưởng chính hãng cho thấy pin của xe chỉ chai đúng 1%.

Con số 1% sau 16 vạn km là minh chứng hùng hồn nhất cho sự ưu việt của pin LFP trên các dòng xe điện đời mới. Nó cho thấy sự suy giảm dung lượng pin là không đáng kể và gần như người lái không thể cảm nhận được sự khác biệt về quãng đường di chuyển so với lúc mới mua.

Huy Quang

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/nghien-cuu-moi-pin-xe-dien-doi-moi-ben-hon-mien-nhiem-voi-hong-hoc-ar989350.html