Ngày 13-11, Thứ trưởng Bộ NN&MT Nguyễn Hoàng Hiệp đã có buổi làm việc với tỉnh Thái Nguyên để bàn giải pháp xử lý tình trạng ngập lụt ở địa phương này. Phía tỉnh Thái Nguyên có ông Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy; ông Phạm Hoàng Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh.
Thiếu hụt hồ chứa nước để cắt lũ ở thượng nguồn
Hai năm gần đây, nhiều khu vực trung tâm tỉnh Thái Nguyên đã hứng chịu các trận lũ lớn gây ra hậu quả nặng nề. Gần nhất, vào tháng 10-2025, Thái Nguyên cũng xảy ra trận lũ đặc biệt lớn, phá vỡ mọi mốc quan trắc trong lịch sử, gây ảnh hưởng đến 200.000 hộ dân.
Ngành nông nghiệp của tỉnh cũng chịu thiệt hại nặng nề, hư hỏng gần 13.598 ha cây trồng, thủy sản, hơn 1 triệu con vật nuôi bị chết, bị nước cuốn trôi. Hệ thống giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế… bị thiệt hại nặng nề.
Thứ trưởng Bộ NN&MT Nguyễn Hoàng Hiệp làm việc với tỉnh Thái Nguyên để bàn giải pháp xử lý tình trạng ngập lụt ngày 13-11. Ảnh: Báo NN&MT
Trước sức tàn phá ghê gớm của lũ lụt, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất một loạt giải pháp, trọng tâm là dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống công trình đê điều, phòng chống lũ, lụt hai bên bờ sông Cầu đoạn qua khu vực trung tâm tỉnh.
Loạt công trình này gồm: Xây dựng đập Thác Huống 2; xây dựng đồng bộ đê, kè, đường giao thông mặt đê 2 bờ sông Cầu và suối Mo Linh; xây dựng hệ thống chống ngập úng khu vực trung tâm tỉnh Thái Nguyên; xây dựng cầu Gia Bẩy và hệ thống trạm bơm thoát nước ở khu vực trung tâm tỉnh.
Theo đánh giá, bên cạnh nguyên nhân khách quan do mưa lớn, việc thiếu hụt hồ chứa nước để cắt lũ ở thượng nguồn cũng khiến tình trạng ngập lụt ở Thái Nguyên diễn ra trên diện rộng. Bên cạnh đó, một số khu vực đoạn qua những phường trung tâm tỉnh chưa có hệ thống đê, một số nơi đã có nhưng công trình không còn phù hợp.
Xây đê mới, Thái Nguyên có hết ngập?
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, vấn đề ngập lụt của Thái Nguyên chỉ giải quyết được khi đặt trong tổng thể các tỉnh cùng nằm trên lưu vực sông Cầu.
Ông cho biết, hiện nay, Bộ đã giao cho các đơn vị chuyên môn nghiên cứu tổng thể, sau khi có số liệu chính xác, khoa học sẽ đưa ra các giải pháp phù hợp để giải quyết bài toán ứng phó với lũ lụt của các tỉnh trên lưu vực này.
Mực nước sông Cầu tại Chã dâng cao trong đêm 8-10, người dân Thái Nguyên cùng lực lượng chức năng thức đêm đắp bờ tạm ngăn lũ. Ảnh: AH
Thứ trưởng Bộ NN&MT cũng cho biết, với điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, quan điểm của Bộ là quản trị rủi ro thiên tai theo hướng thuận thiên, chấp nhận rủi ro có kiểm soát.
Đối với đề xuất của tỉnh Thái Nguyên, ông Hiệp cũng cho rằng, việc xây dựng các công trình phòng, chống lũ phải trả lời được câu hỏi: Xây đê có hết được ngập không, nếu Thái Nguyên không ngập thì hạ du có ngập không?
Đa số ý kiến các chuyên gia cho rằng, nếu xây đê quá cao cũng không giải quyết triệt để vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên mà còn ảnh hưởng đến không gian đô thị, các tỉnh phía hạ du sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn.
Ông Hiệp đánh giá, vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên không chỉ mới diễn ra gần đây, trong khi đó chiều hướng ngập ngày càng nghiêm trọng hơn. Do đó cần thực hiện ngay dự án thoát nước trong đô thị.
Trước mắt, ông đề nghị tỉnh Thái Nguyên khẩn trương xây dựng cầu Gia Bảy mới để mở rộng khả năng thoát lũ và đảm bảo an toàn công trình. Còn về xây đê hai bên bờ sông Cầu thì cần tính toán rất kỹ lưỡng dựa trên cơ sở khoa học hết sức cụ thể.
Về lâu dài, Bộ và tỉnh Thái Nguyên cần nghiên cứu phương án xây dựng 4 hồ chứa nước ở thượng nguồn sông Cầu để cắt lũ, cùng với đó là giải pháp tăng khả năng thoát lũ ở hạ du, giải pháp mềm linh hoạt trong việc vận hành điều tiết hồ chứa nước.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng cho biết, đối với đập Thác Huống trên sông Cầu đã xây dựng từ thời Pháp thuộc có nhiệm vụ dâng nước để phục vụ tưới tiêu, tuy nhiên hiện nay là điểm nghẽn cản dòng chảy, giảm khả năng thoát lũ. Do đó, Bộ sẽ nhanh chóng thực hiện dự án để giải quyết vấn đề này.
AN HIỀN