Nghiên cứu xây dựng khu thương mại tự do 'xanh' gắn với sân bay Long Thành

3 giờ trướcBài gốc

Công trường thi công nhà ga sân bay Long Thành. Ảnh: Công Phong/TTXVN

Theo các chuyên gia kinh tế, Khu thương mại tự do sẽ là một trong những động lực tăng trưởng mới cho Đồng Nai cùng với sân bay và hệ thống cảng biển, là trung tâm kinh tế, đồng thời cũng là nơi tiên phong về phát triển xanh, phát thải ít carbon, hướng đến Net-Zero.

Hạt nhân của kinh tế vùng

Theo Đề án đang được tỉnh Đồng Nai nghiên cứu, Khu thương mại tự do Đồng Nai sẽ gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cảng Phước An tại 7 vị trí với quy mô khoảng hơn 8.200 ha.

Khu thương mại tự do Đồng Nai dự kiến thành lập với 4 phân khu chức năng bao gồm: Khu chức năng sản xuất công nghiệp công nghệ cao; Khu chức năng logistics; Khu chức năng dịch vụ tài chính, thương mại; Khu chức năng đổi mới sáng tạo.

Tại Khu thương mại tự do, tỉnh Đồng Nai sẽ triển khai 8 nhóm chính sách và 29 cơ chế đặc thù, hướng đến trở thành trung tâm các ngành công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ tài chính, logistics, đổi mới sáng tạo và thương mại quốc tế.

Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng Đồng Nai nên xây dựng mô hình Khu thương mại tự do xanh, số hóa, thông minh, tuân thủ tự nguyện có kiểm soát, gắn với cải cách thể chế và điều phối vùng.

Theo Tiến sĩ Vũ, Đồng Nai với vị trí quan trọng trong vùng kinh tế động lực phía Nam, tỉnh hoàn toàn có thể trở thành hạt nhân của mô hình “Tổ hợp Khu thương mại tự do Đông Nam Bộ (SEFZ) hiện đang được nghiên cứu đề xuất để trở thành mô hình khu kinh tế tích hợp đầu tiên của Việt Nam.

SEFZ không đơn thuần là một khu đặc thù, mà là một không gian tăng trưởng đa trung tâm, bao gồm: Khu logistics - công nghiệp - sân bay tự do Long Thành; Cảng tự do Cái Mép - Thị Vải; và Khu tài chính - thương mại quốc tế tại Cần Giờ (Thành phố Hồ Chí Minh).

“Mô hình này đã triển khai thành công ở nhiều nơi trên thế giới như Dubai, Thượng Hải (Trung Quốc), Incheon (Hàn Quốc), nơi các khu thương mại tự do trở thành động lực chính thu hút FDI, logistics và sản xuất công nghệ cao, đóng góp tăng trưởng GDP hai con số cho vùng”, Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ chia sẻ, và cho rằng với lợi thế kết nối trực tiếp giữa sân bay Long Thành và cảng Cái Mép - Thị Vải, cùng hệ thống cảng Phước An và các khu công nghiệp sẵn có, Đồng Nai có thể định vị trở thành trung tâm logistics - sản xuất xuất khẩu chiến lược của vùng Đông Nam Bộ.

Tiến sĩ Vũ, cho rằng để vận hành hiệu quả SEFZ, cần đề xuất thí điểm mô hình quản lý theo hướng một cửa - điện tử - phi giấy tờ; đồng thời kiến nghị phân cấp rõ ràng trong quy hoạch, cấp phép đầu tư và quản lý vận hành SEFZ. Kinh nghiệm từ các nước cho thấy, những địa phương được trao quyền chủ động về thể chế thường là nơi bứt phá nhanh nhất.

Bên cạnh đó, cần thành lập một “ban điều phối phát triển vùng Đông Nam Bộ”, với vai trò là cơ quan liên kết giữa các địa phương trong SEFZ. Việc này không chỉ phối hợp quy hoạch, mà còn điều phối đầu tư, phân bổ ngân sách và triển khai các dự án liên vùng. “Đây là điều kiện tiên quyết để mô hình SEFZ không chỉ là một sáng kiến trên giấy, mà trở thành cực tăng trưởng thực chất của cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam”, Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ đề xuất.

Tạo sức lan tỏa từ “kinh tế hàng không”

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Kim Chung - Thư ký khoa học, Hội đồng lý luận Trung ương: Kinh tế dịch vụ là một thế mạnh của Đồng Nai. Với sự bổ sung của sân bay Long Thành và các hoạt động dịch vụ kéo theo, đặc biệt là Khu thương mại tự do, đây sẽ là một trong hai động lực phát triển của Đồng Nai, với hạt nhân là đô thị dịch vụ tổng hợp Sân bay Long Thành.

“Việc phát triển sân bay Long Thành với quy mô lớn nhất Đông Nam Á tạo ra những tác động lớn đối với phát triển kinh tế Đồng Nai. Trước hết là bản thân sự phát triển Sân bay Long thành đem lại cho Đồng Nai lợi ích của việc có một nguồn đầu tư lớn. Cùng với đó, việc vận hành sân bay Long Thành sẽ thúc đẩy hạ tầng kết nối với sân bay đến các trung tâm kinh tế xã hội sẽ phát triển”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Kim Chung nhận định, và cho rằng việc hình thành vùng đô thị dịch vụ tổng hợp phục vụ sân bay Long Thành sẽ đem lại lợi ích lớn trong phát triển kinh tế đô thị, đồng thời việc khai thác sân bay và đô thị dịch vụ tổng hợp sân bay Long Thành sẽ là động động lực giúp Đồng Nai cất cánh.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, để kết hợp được các “động lực” phát triển từ kinh tế hàng không, logistics, thương mại tự do, đô thị… thì Đồng Nai cần có cơ chế vượt trội đủ mạnh.

Việc hoàn thiện hệ thống chính sách và vận dụng thực tiễn tại Đồng Nai rất cần những cơ chế, chính sách vượt trội, nhất là với Khu đô thị dịch vụ tổng hợp Sân bay Long Thành, Khu thương mại tự do… để thu hút được những nhà đầu tư chiến lược, nhà đầu tư công nghệ cao trong giai đoạn tới.

“Cùng với các cơ chế, chính sách và điều hành theo hệ thống, cần có một số nội dung cần quan tâm, trong đó cần ban hành các cơ chế vượt trội để vùng đô thị dịch vụ tổng hợp sân bay Long Thành được vận hành nhanh nhất, đồng bộ nhất, khai thác được nhiều nhất những lợi thế”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Kim Chung đề xuất.

Theo ông Hồ Văn Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai: Đề án Khu thương mại tự do Đồng Nai gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành có tổng diện tích hơn 8.500 ha, chi phí đầu tư khoảng 16 tỷ USD, trong đó vốn đầu tư công khoảng 5%, vốn đầu tư tư nhân trong nước chiếm 40%, còn lại 55% vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Khu thương mại tự do dự kiến sẽ có 4 khu chức năng chính, gồm: Khu sản xuất có diện tích 3.095ha; khu chức năng logistics 2.244 ha; khu tài chính - thương mại - dịch vụ 1.500 ha; khu nghiên cứu đổi mới sáng tạo, công nghệ thông tin, kinh tế số 1.419 ha.

Khu thương mại tự do xây dựng theo mô hình phức hợp, với mục tiêu khai thác tối đa về lợi thế sân bay Long Thành, cảng Phước An và hệ thống các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, khu vực Đông Nam Bộ và Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Sỹ Tuyên (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/nghien-cuu-xay-dung-khu-thuong-mai-tu-do-xanh-gan-voi-san-bay-long-thanh-20250829170737839.htm