Elon Musk và phong cách sa thải trong "nháy mắt"
Ngày 15/4/2024, Elon Musk đã gửi cho toàn thể nhân viên Tesla một email thông báo rằng nhà sản xuất xe điện này sẽ sa thải hơn 10% lực lượng lao động trên toàn cầu, tương đương với ít nhất 14.000 vị trí.
Không cảnh báo trước, chỉ thông qua tài khoản cá nhân của Musk, thông tin đã khiến nhiều người "bị sốc hoàn toàn" khi biết mình đã bị cắt hợp đồng chỉ trong khoảnh khắc.
Lý do ông chủ Tesla đưa ra là: việc cắt giảm buộc phải thực hiện nhằm "giúp công ty trở nên tinh gọn, sáng tạo và đói khát cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo".
Không chỉ ông chủ Tesla, các công ty lớn như Amazon, Google cho tới Meta đều thực hiện các đợt cắt giảm sâu chỉ trong vòng 1-2 năm trở lại đây.
Không còn là những lời lý do "đổ tại" cho đại dịch COVID-19 hay “tái cấu trúc chiến lược”, các CEO nhiều vị đều thẳng thắn đưa ra thông điệp: cắt giảm là để tinh gọn tổ chức, tăng năng suất và giữ biên lợi nhuận trong ngưỡng nhà đầu tư chấp nhận được.
Xu hướng sa thải nhân sự giống Elon Musk lan rộng trong nhiều ngành "hot"
Trong suốt hai năm qua từ 2024, 2025, xu hướng sa thải nhân sự đã lan rộng khắp các công ty lớn trong ngành công nghệ.
Nếu Elon Musk tuyên bố sa thải 14.000 người tại Tesla để giữ công ty "tinh gọn, sáng tạo", thì Amazon cắt sâu đội ngũ AWS và quảng cáo để giảm gánh nặng chi phí.
Amazon cũng từng gây chú ý trong năm 2024 khi cắt giảm hàng nghìn nhân sự thuộc bộ phận AWS – vốn là "cỗ máy kiếm tiền" của hãng – cũng như đội ngũ quảng cáo và nhân sự vận hành. Đây là những bộ phận then chốt, nhưng vẫn phải nằm trong việc tái cấu trúc chi phí.
Tương tự, Meta dưới sự dẫn dắt của Mark Zuckerberg cũng đã bước vào giai đoạn mà chính CEO này gọi là “Năm của hiệu suất” – nơi mà việc giữ ghế không còn là điều hiển nhiên nếu không tạo ra giá trị rõ ràng. Hàng chục nghìn việc làm bị cắt, đặc biệt trong các nhóm phát triển sản phẩm chưa có lợi nhuận, như metaverse hay các dự án AI mới manh nha.
Google – cái tên vốn nổi tiếng về chế độ đãi ngộ hậu hĩnh – cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Alphabet đã cắt giảm hàng loạt nhóm kỹ thuật và sản phẩm, đặc biệt là các dự án có mức độ ưu tiên thấp, nhằm tập trung vào AI và các mảng sinh lời nhanh hơn.
Điểm chung của tất cả các động thái này là sự chuyển dịch trong tư duy điều hành: từ tăng trưởng bằng mọi giá sang phát triển có chọn lọc và kiểm soát chặt chẽ chi phí. Thị trường đang không còn ưu ái những báo cáo doanh thu đẹp mắt nhưng lỗ kéo dài hay hiệu quả vận hành thấp.
Các quyết định của Elon Musk tại Tesla không còn là hiện tượng cá biệt mà nằm trong làn sóng chung. Tuy nhiên, cách làm của ông – sa thải hơn 14.000 người chỉ bằng một email, không thông báo trước, không kế hoạch hỗ trợ rõ ràng – đã tô đậm thêm phong cách "quyết liệt, lạnh như băng" của vị tỉ phú này.
Ở phía này bán cầu, khi nền kinh tế đang đối mặt với nhiều áp lực, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc cũng đang tính toán đến bài toán thay thế hàng loạt nhân sự bởi AI.
Zhou Hongyi, nhà sáng lập kiêm chủ tịch công ty 360 Security Technology mới đây cũng đã chia sẻ về dự định sa thải toàn bộ phòng marketing của 360 Security Technology, để giúp công ty tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa hoạt động. Vị chủ tịch này cho biết, công ty đang thử nghiệm sử dụng công cụ AI tạo sinh mới của công ty để tự chuẩn bị cho buổi họp báo ra mắt sản phẩm trong 5 ngày. Công cụ tích hợp AI và tìm kiếm này có khả năng thay thế nhiều lao động.
Từ góc độ nhà đầu tư, thị trường có thể hoan nghênh các động thái “thắt lưng buộc bụng” này. Nhưng xét về lâu dài, bài toán duy trì văn hóa doanh nghiệp, sự ổn định nội bộ và khả năng giữ chân nhân tài sẽ là thách thức không nhỏ cho các ông lớn công nghệ – nhất là khi họ đều đang chạy đua trong lĩnh vực AI, nơi nhân sự giỏi là tài nguyên quý giá nhất.
Quang Minh