Lửa khói bốc lên từ một tòa nhà bị trúng tên lửa trong cuộc tấn công đáp trả của Iran xuống Tel Aviv, Israel tối 13/6/2025. Ảnh: AA/TTXVN
Sau khi tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ thúc đẩy “chấm dứt mọi cuộc chiến tranh” và để lại di sản của một “người gìn giữ hòa bình và thống nhất”.
Nhưng 6 tháng sau, tên lửa đã bay khắp Trung Đông sau khi Israel tấn công Iran, gây nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tranh khu vực toàn diện có thể kéo quân đội Mỹ vào cuộc xung đột.
Các cuộc tấn công của Israel vào Iran hiện đang thử thách lời hứa của tổng thống Mỹ về việc trở thành "sứ giả hòa bình”.
Chúng cũng đang chia rẽ cơ sở ủng hộ ông, khi nhiều chính trị gia và nhà bình luận cánh hữu nhấn mạnh rằng sự ủng hộ vô điều kiện dành cho Israel trái ngược với nền tảng "Nước Mỹ trên hết" mà từ đó ông Trump đã thắng cử.
“Có một cảm giác phản bội và tức giận rất mạnh mẽ ở nhiều bộ phận của cơ sở ‘Nước Mỹ trên hết’ vì họ thực sự đã quay lưng lại với ý tưởng rằng Mỹ tham gia hoặc hỗ trợ bất kỳ cuộc chiến tranh nào như vậy”, Trita Parsi, Phó chủ tịch điều hành tại Viện Quincy, một nhóm nghiên cứu của Mỹ thúc đẩy ngoại giao, cho biết.
“Họ phần lớn đã trở nên hoài nghi về Israel và họ tin chắc rằng những cuộc chiến tranh kiểu này là nguyên nhân khiến các tổng thống Cộng hòa trở nên thất bại, và là nguyên nhân khiến chương trình nghị sự trong nước rộng lớn hơn của họ bị tổn hại”, ông Parsi nói thêm.
“Hãy bỏ mặc Israel”
Một số người bảo thủ đã đặt câu hỏi về các cuộc tấn công của Israel hôm 13/6, cảnh báo rằng Mỹ không được kéo vào một cuộc chiến không phục vụ cho lợi ích của mình.
Nhà bình luận bảo thủ có ảnh hưởng Tucker Carlson - được coi là một nhân vật quan trọng trong phong trào “Make America Great Again” (MAGA) — cho rằng Mỹ không nên ủng hộ "chính phủ hiếu chiến" của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
“Nếu Israel muốn tiến hành cuộc chiến này, họ có mọi quyền để làm như vậy. Đây là một quốc gia có chủ quyền và họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn. Nhưng không phải với sự hậu thuẫn của Mỹ”, bản tin buổi sáng của Tucker Carlson Network nêu quan điểm vào cùng ngày 13/6.
Bản tin nói thêm rằng một cuộc chiến với Iran có thể “thúc đẩy thế hệ khủng bố tiếp theo” hoặc dẫn đến việc giết hại hàng nghìn người Mỹ chỉ vì một chương trình nghị sự nước ngoài.
Bản tin Tucker Carlson Network cho biết “Không cần phải nói rằng cả hai khả năng đó đều không có lợi cho Mỹ. Nhưng vẫn còn một lựa chọn khác: Mặc kệ Israel. Hãy để họ tự chiến đấu với cuộc chiến của chính họ”.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Rand Paul cũng cảnh báo về chiến tranh với Iran và chỉ trích những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ hiếu chiến ở Washington.
“Người dân Mỹ hoàn toàn phản đối các cuộc chiến bất tận của chúng ta và họ đã bỏ phiếu theo cách đó khi bỏ phiếu cho Donald Trump vào năm 2024”, ông Paul viết trong một bài đăng trên mạng xã hội. “Tôi kêu gọi Tổng thống Trump tiếp tục theo đuổi con đường này, tiếp tục đặt nước Mỹ lên hàng đầu và không tham gia vào bất kỳ cuộc chiến nào giữa các quốc gia khác”, ông viết thêm.
Nữ nghị sĩ cánh hữu Marjorie Taylor Greene cũng đã gửi một thông điệp cho rằng bà phản đối các cuộc tấn công. Trước đó, bà đã cảnh báo ông Trump không nên tấn công Iran dựa trên lời khẳng định của Israel rằng Tehran sắp có vũ khí hạt nhân.
"Tôi đang cầu nguyện cho hòa bình. Hòa bình" - bà Greene viết trên mạng X - "Đó là lập trường chính thức của tôi".
Trong khi nhiều người ủng hộ Israel đã cảnh báo mối đe dọa từ một nước Iran có vũ khí hạt nhân, thì chính quyền Tehran từ lâu đã phủ nhận việc theo đuổi vũ khí hạt nhân. Chính giám đốc tình báo của ông Trump, Tulsi Gabbard, đã tuyên bố vào tháng 3 rằng tình báo Mỹ "tiếp tục đánh giá rằng Iran không chế tạo vũ khí hạt nhân".
Charlie Kirk, một nhà hoạt động và bình luận viên Cộng hòa chủ chốt, người ủng hộ Israel, cũng đã lên tiếng về việc Mỹ có thể bị lôi vào một cuộc chiến tranh với Iran.
"Tôi có thể nói với bạn ngay bây giờ, cơ sở MAGA của chúng tôi không muốn có chiến tranh chút nào", ông Kirk nói trên podcast của mình. "Họ không muốn Mỹ tham gia vào chuyện này”
Israel tấn công bất chấp Tổng thống phản đối
Vài giờ trước khi Israel bắt đầu ném bom Iran hôm 13/6 - nhắm vào các căn cứ quân sự, cơ sở hạt nhân và các tòa nhà dân cư của nước này - Tổng thống Trump đã nói rằng chính quyền của ông cam kết ngoại giao với Tehran.
“ Nhìn này, rất đơn giản. Không phức tạp. Iran không thể có vũ khí hạt nhân. Ngoài ra, tôi muốn họ thành công. Chúng tôi sẽ giúp họ thành công”, ông Trump phát biểu tại một cuộc họp báo vào 12/6.
Vòng đàm phán phi hạt nhân hóa thứ sáu giữa các quan chức Mỹ và Iran đã được lên kế hoạch tổ chức tại Oman vào 14/6.
Tuy nhiên, ngày 13/6, Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng ông đã biết trước về các cuộc tấn công của Israel. Ông không cho biết mình đã phủ quyết chiến dịch không kích này, trong khi Ngoại trưởng Marco Rubio đã mô tả hành động của Israel là "đơn phương".
Nhà lãnh đạo Mỹ đã đổ lỗi cho Iran về các cuộc tấn công, nói rằng các quan chức của nước này nên lắng nghe lời kêu gọi của ông để đạt được thỏa thuận nhằm phá bỏ chương trình hạt nhân của Tehran.
“Tôi đã nói với họ rằng sẽ tệ hơn nhiều so với bất kỳ điều gì họ biết, dự đoán hoặc được nghe, rằng Mỹ sản xuất thiết bị quân sự tốt nhất và gây chết chóc nhất trên thế giới, ĐÚNG LÀ NHIỀU, và Israel có rất nhiều thiết bị như vậy, và còn nhiều hơn nữa”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội.
Ông Trita Parsi, Phó chủ tịch điều hành tại Viện Quincy, cho biết, ngay từ đầu, ông Trump muốn đạt được thỏa thuận với Iran, nhưng yêu cầu của ông đối với Tehran là chấm dứt làm giàu uranium đã dẫn đến bế tắc trong các cuộc đàm phán.
Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc