Ngủ đủ 8 tiếng nhưng buổi sáng thức dậy vẫn mệt, căn nguyên do đâu?

5 giờ trướcBài gốc

Tình trạng này đang ngày càng phổ biến, đặc biệt ở giới trẻ, và được các chuyên gia gọi là “hội chứng lười sáng” – tên gọi của một rối loạn liên quan đến chất lượng giấc ngủ, nhịp sinh học và lối sống hiện đại.

Nhiều người ngủ đủ 7 - 8 tiếng nhưng thức dậy vẫn mệt mỏi. Ảnh minh họa

Vì sao ngủ đủ giấc vẫn thấy 'oải'?

Ngủ đủ nhưng không sâu

Giấc ngủ không chỉ được tính bằng số giờ, mà quan trọng hơn là chất lượng. Một người ngủ đủ 8 tiếng nhưng bị ngắt quãng nhiều lần, ngủ trong môi trường nhiều ánh sáng hoặc tiếng ồn, vẫn có thể rơi vào trạng thái mệt mỏi vào buổi sáng.

Bác sĩ Đặng Hoàng Huy, chuyên gia thần kinh học, cho biết: "Chất lượng giấc ngủ quyết định khả năng phục hồi của não bộ. Nếu bạn ngủ mà không trải qua đủ các giai đoạn ngủ sâu và REM, thì dù thời gian ngủ dài đến đâu, cơ thể vẫn cảm thấy như chưa được nghỉ ngơi thực sự."

Ngoài ra, việc sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ như điện thoại, máy tính bảng, gây ức chế melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ), khiến giấc ngủ nông và khó bước vào trạng thái phục hồi sâu.

Nhịp sinh học bị đảo lộn

Một nguyên nhân khác dẫn đến cảm giác mệt mỏi buổi sáng là sự rối loạn nhịp sinh học - đồng hồ sinh học nội tại vốn giúp cơ thể tự điều chỉnh trạng thái tỉnh táo và nghỉ ngơi.

Có nhiều nguyên nhân gây ra việc mệt mỏi, uể oải khi thức dậy dù ngủ đủ giờ. Ảnh minh họa

Những người thường xuyên thức khuya, ngủ vào giờ bất định, hoặc làm việc trái với nhịp sinh học (ví dụ: làm ca đêm, ngủ ban ngày), sẽ khiến chu kỳ thức – ngủ bị đảo lộn. Kết quả là dù ngủ đủ giờ, họ vẫn cảm thấy uể oải vào thời điểm cơ thể chưa sẵn sàng để tỉnh táo.

Thuật ngữ “sleep inertia” hay còn gọi là quán tính giấc ngủ cũng được đề cập đến. Đây là trạng thái lơ mơ, buồn ngủ kéo dài từ vài phút đến vài giờ sau khi thức dậy, đặc biệt nếu bạn bị đánh thức vào giữa chu kỳ ngủ sâu.

Lối sống thiếu vận động

Một yếu tố đáng báo động khác là lối sống ít vận động. Khi cơ thể quen với trạng thái lười vận động, não bộ cũng không được kích thích sản sinh đủ hormone hưng phấn như serotonin và dopamine – những chất giúp duy trì sự tỉnh táo và cảm xúc tích cực vào buổi sáng. Điều này khiến nhiều người cảm thấy “chán ngày mới” ngay từ lúc thức dậy, dù cơ thể không thiếu ngủ.

Bên cạnh đó, thói quen bỏ bữa sáng, thiếu ánh nắng tự nhiên và thiếu tương tác xã hội cũng khiến trạng thái “lười sáng” trở nên kéo dài và khó kiểm soát hơn.

Làm sao để khắc phục tình trạng này?

Để cải thiện hội chứng “lười sáng”, các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:

Duy trì giờ ngủ – thức cố định mỗi ngày, kể cả cuối tuần, để đồng hồ sinh học hoạt động ổn định.

Tránh dùng thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi ngủ, thay vào đó có thể đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc thiền.

Tiếp xúc ánh sáng mặt trời ngay sau khi thức dậy, giúp kích hoạt hormone cortisol – tăng sự tỉnh táo và đánh thức não bộ.

Tăng cường vận động nhẹ buổi sáng, như đi bộ, vươn vai, tập yoga, để giúp máu lưu thông và làm nóng cơ thể.

Ăn sáng đủ dinh dưỡng, ưu tiên các thực phẩm giàu protein, chất xơ và hạn chế đường đơn để duy trì năng lượng ổn định.

Nếu ngủ đủ mà thức dậy vẫn mệt kéo dài, chúng nên đi khám để biết rõ nguyên nhân và hướng điều trị. Ảnh minh họa

Nếu tình trạng ngủ đủ mà dậy vẫn mệt kéo dài nhiều tuần và ảnh hưởng đến sinh hoạt, người bệnh nên đi khám để loại trừ các bệnh lý nền như rối loạn lo âu, trầm cảm nhẹ hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Cảm giác mệt mỏi khi vừa thức dậy không nên bị xem nhẹ, bởi nó là tín hiệu cảnh báo rằng lối sống hiện tại đang ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Hiểu rõ cơ chế vận hành của giấc ngủ và điều chỉnh nhịp sống phù hợp là bước đầu tiên để đón nhận mỗi buổi sáng một cách trọn vẹn, khỏe khoắn và đầy năng lượng.

Yến Nguyễn

Nguồn SaoStar : https://www.saostar.vn/song-khoe/ngu-du-8-tieng-nhung-buoi-sang-thuc-day-van-met-can-nguyen-do-dau-202506241143327588.html