Việc hiểu đúng và theo dõi giấc ngủ của bản thân là bước đầu quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần. Ảnh minh họa
Khi nào được coi là ngủ quá nhiều?
Theo các chuyên gia y tế, nhu cầu ngủ trung bình của người trưởng thành là từ 7–9 tiếng mỗi đêm. Trẻ em và thanh thiếu niên có thể cần ngủ từ 9–11 tiếng tùy lứa tuổi. Tuy nhiên, khi một người thường xuyên ngủ hơn 9–10 tiếng mỗi ngày, kèm theo cảm giác uể oải, buồn ngủ ban ngày hoặc thiếu năng lượng dù đã ngủ đủ giấc vào ban đêm, đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng rối loạn gọi là chứng ngủ quá nhiều (hypersomnia).
Chứng ngủ quá nhiều được chia thành hai nhóm chính: nguyên phát và thứ phát. Nguyên phát là do rối loạn chính ở hệ thần kinh Trung ương liên quan đến điều hòa giấc ngủ, như bệnh rối loạn giấc ngủ vô căn hay chứng ngủ rũ. Trong khi đó, ngủ quá nhiều thứ phát thường là hệ quả của một bệnh lý tiềm ẩn khác, chẳng hạn như trầm cảm, rối loạn lo âu, suy giáp, ngưng thở khi ngủ, hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Một hiểu lầm phổ biến là “ngủ nhiều cho khỏe”. Trên thực tế, ngủ quá nhiều có thể gây hại không kém gì thiếu ngủ. Nhiều nghiên cứu cho thấy, ngủ quá nhiều liên tục có liên quan đến nguy cơ cao mắc các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch, và thậm chí là tăng nguy cơ tử vong sớm.
Một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, những người ngủ hơn 9 tiếng mỗi đêm có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn 23% so với những người ngủ từ 7–8 tiếng. Ngoài ra, ngủ quá nhiều cũng có thể gây suy giảm chức năng nhận thức, làm giảm trí nhớ, phản xạ chậm và ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc, học tập.
Nguyên nhân gây ngủ nhiều
Có nhiều nguyên nhân khiến một người ngủ nhiều bất thường:
- Rối loạn giấc ngủ: các bệnh như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên hay mất ngủ mạn tính có thể khiến giấc ngủ ban đêm không sâu, buộc cơ thể phải ngủ bù vào ban ngày.
- Trầm cảm và lo âu: người bị trầm cảm thường có xu hướng rút lui khỏi xã hội, ít hoạt động và ngủ nhiều. Giấc ngủ lúc này là một hình thức trốn tránh thực tại.
- Suy giáp: tuyến giáp hoạt động kém khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải, kéo theo nhu cầu ngủ nhiều hơn bình thường.
- Dùng thuốc: một số loại thuốc an thần, kháng histamin hoặc thuốc chống trầm cảm có thể gây buồn ngủ kéo dài.
- Thiếu hoạt động thể chất hoặc chế độ ăn uống mất cân bằng cũng có thể khiến cơ thể trì trệ và tăng nhu cầu ngủ.
Khi nào cần đi khám?
Nếu bạn hoặc người thân có những biểu hiện như ngủ hơn 10 tiếng mỗi ngày nhưng vẫn thấy mệt mỏi, thường xuyên ngủ gật ban ngày, khó tập trung, giảm trí nhớ hoặc thay đổi tâm trạng bất thường, đó là lúc nên đi khám chuyên khoa thần kinh hoặc chuyên khoa giấc ngủ. Việc chẩn đoán sớm sẽ giúp loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn và có phương pháp điều trị phù hợp.
Trong một số trường hợp, việc điều chỉnh lối sống có thể giúp cải thiện tình trạng ngủ nhiều, bao gồm:
- Giữ giờ giấc ngủ cố định mỗi ngày.
- Tăng cường vận động thể chất.
- Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính trước khi ngủ.
- Giảm tiêu thụ caffein, rượu và chất kích thích.
- Ăn uống cân bằng, bổ sung đủ vitamin và khoáng chất.
Vân Lê