Người Bahnar tái hiện lễ mừng chiến thắng giữa lòng phố núi

một giờ trướcBài gốc

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Ngày hội Di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Gia Lai 2025. Sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách.

Phục dựng lễ mừng chiến thắng của người Bahnar. Ảnh: Hoàng Ngọc

Lễ hội được tái hiện ngay giữa không gian rợp bóng cây xanh của quảng trường. Một nhà rông truyền thống làm bằng vật liệu tự nhiên do các nghệ nhân dựng trước đó, phía trước đặt những tượng gỗ, cây nêu cột trâu-những biểu tượng quen thuộc của lễ hội. Không gian như tái hiện khí thế hào hùng của cộng đồng sau mỗi lần vượt qua thiên tai, địch họa.

Trước các lễ vật, rượu ghè và một con trâu to-lễ vật hiến tế bắt buộc, già làng Ayo cất lời khấn mời yang: thần núi, thần nước, thần đất về chứng giám buổi lễ. Lời khấn của ông vang lên giữa không gian linh thiêng: cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, vật nuôi cây trồng tươi tốt, dân làng no ấm, thịnh vượng.

Đây cũng là dịp người Bahnar thực hiện lời hứa trả ơn thần linh sau những giai đoạn vượt qua tai ương, khó khăn.

Nghệ nhân thổi một hồi tù và mừng chiến thắng. Ảnh: Hoàng Ngọc

Ngay khi lời khấn của già làng kết thúc, nghệ nhân Gưn thổi một hồi tù và dài tượng trưng cho tinh thần chiến thắng, đồng thời khơi dậy tinh thần đoàn kết và sức mạnh cộng đồng.

Đội cồng chiêng, xoang tưng bừng theo nhịp chiêng bài “Đâm trâu”. Đây cũng là nghi thức quan trọng và thiêng liêng của lễ hội này. Tuy nhiên, trong lễ phục dựng, nghi thức đâm trâu chỉ làm tượng trưng với con vật hiến tế.

Tái hiện nghi thức đâm trâu trong lễ mừng chiến thắng. Ảnh: Hoàng Ngọc

Dẫn đầu là bốn tráng sĩ khỏe mạnh, hai người cầm lao, hai người cầm khiên, vừa đi theo nhịp chiêng vừa tái hiện thế phóng lao và múa khiên- biểu tượng cho chiến công và khát vọng chiến thắng của cộng đồng.

Trong tiếng chiêng ngân vang quanh cây nêu, già làng Ayo thực hiện nghi thức “làm phép”: dùng lá cây vẩy rượu hòa huyết gà lên mọi người. Bà con tin rằng, những giọt rượu hòa huyết con vật làm lễ tế thần sẽ giúp mang lại sức mạnh, sự bình an để vượt qua thử thách trong cuộc sống và sẽ tiếp tục có thêm “những chiến thắng mới” trong mùa lễ hội sau.

Điệu múa khiên biểu tượng cho tinh thần sẵn sàng bảo vệ buôn làng và khát vọng chiến thắng của người Bahnar. Ảnh: Hoàng Ngọc

Già làng Ayo cho biết: “Ngày nay, bà con đã có thể dựa vào dự báo thời tiết để chủ động ứng phó với hạn hán hay lũ lụt, tránh thiệt hại mùa màng. Nhưng trong xã hội Tây Nguyên truyền thống, những biến động khắc nghiệt của thiên nhiên đều được lý giải bằng tâm linh và ước vọng lớn nhất của cư dân nông nghiệp luôn là mưa thuận gió hòa”.

"Vì vậy, lễ mừng chiến thắng không chỉ là lễ hội sau những trận thắng kẻ thù mà còn là dịp vui mừng khi con người vượt qua thử thách của thiên nhiên và cuộc sống lao động”-già Ayo chia sẻ.

Cộng đồng đánh bài chiêng "Đâm trâu" trong lễ mừng chiến thắng. Ảnh: Hoàng Ngọc

Khác với các nghi lễ truyền thống mang tính mùa vụ như ăn lúa mới hay bỏ mả và thường tổ chức hằng năm, lễ mừng chiến thắng được tổ chức theo chu kỳ 5 năm một lần. Nghi lễ này mang ý nghĩa tổng kết và đánh giá thành quả lao động và sự đoàn kết của cộng đồng trong “một nhiệm kỳ”.

Mừng chiến thắng là một trong những nghi lễ tiêu biểu của văn hóa Bahnar nói riêng và Tây Nguyên nói chung được phục dựng trong 3 ngày (21 đến 23-11).

Đông đảo người dân và du khách đến trải nghiệm lễ hội. Ảnh: Hoàng Ngọc

Hoạt động này không chỉ tạo cơ hội để người dân, nghệ sĩ nhiếp ảnh và du khách trải nghiệm di sản mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên-di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ông Nguyễn Xuân Tuyến-Chi hội trưởng chi hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tỉnh Gia Lai-chia sẻ: “Đây là nghi lễ vô cùng độc đáo trong văn hóa Tây Nguyên. Chúng tôi hy vọng thông qua nhiếp ảnh, giá trị đặc biệt của không gian văn hóa cồng chiêng sẽ được lan tỏa mạnh mẽ hơn đến bạn bè trong nước và quốc tế”.

HOÀNG NGỌC

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/nguoi-bahnar-tai-hien-le-mung-chien-thang-giua-long-pho-nui-post573099.html