Người bán hàng rong, doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm không phải dùng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế. Ảnh: Tuan Anh Ngo.
Hiện nay, ngành thuế đang triển khai quản lý các hộ kinh doanh thông qua kết nối dữ liệu từ hóa đơn điện tử và máy tính tiền, nhằm mục đích hiện đại hóa và minh bạch hóa dòng tiền.
Thời gian qua, nhiều ý kiến cho rằng, chính sách này sẽ gây khó khăn cho người bán hàng rong, bán nước vỉa hè hay các quầy hàng ở chợ, có quy mô nhỏ, hoạt động manh mún, hạn chế về điều kiện kinh tế cũng như khả năng sử dụng công nghệ.
Tuy nhiên, nhóm người bán hàng rong, bán nước vỉa hè, bán hàng ở chợ có doanh thu thấp không thuộc phạm vi áp dụng chính sách kết nối dữ liệu từ hóa đơn điện tử và máy tính tiền, theo ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính).
Cụ thể, phạm vi áp dụng không phải tất cả 3,64 triệu hộ kinh doanh. Chỉ có gần 100.000 hộ kinh doanh đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm mới thuộc diện triển khai kết nối hóa đơn điện tử và máy tính tiền.
Thực tế, trong số gần 100.000 hộ kinh doanh đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, hơn một nửa đã sử dụng hóa đơn điện tử từ trước. Như vậy, việc chuyển đổi sang hóa đơn điện tử chỉ tiếp tục triển khai với con số khoảng 37.000 hộ kinh doanh.
Bên cạnh đó, tại buổi gặp mặt báo chí nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, ông Sơn cũng cho biết, cơ quan thuế không có chính sách truy thu thuế đối với hộ kinh doanh tuân thủ tốt. Việc khai báo doanh thu tăng lên do áp dụng phương pháp quản lý mới không phải cơ sở để Cục Thuế lật lại hồ sơ cũ.
Tuy nhiên, nếu có bằng chứng xác thực về việc hộ kinh doanh kê khai kém trung thực trong quá khứ sẽ bị truy thu thuế. Lãnh đạo Cục Thuế lấy ví dụ về việc hộ kinh doanh tiệm tạp hóa nhưng lại có hoạt động bán hàng trên các sàn thương mại điện tử với doanh thu rất lớn.
Khuyến khích hộ kinh doanh lên doanh nghiệp siêu nhỏ
Nói thêm về chính sách bỏ thuế khoán, theo ông Sơn, hình thức thuế khoán có nhiều hạn chế và không còn phù hợp do các hộ kinh doanh không chỉ buôn bán tại một địa điểm mà có thể hoạt động mạnh trên nền tảng trực tuyến, có chuỗi cửa hàng, thậm chí có cơ sở kinh doanh xuyên biên giới.
Ngoài ra, hình thức thuế khoán cũng không tạo cơ hội cho các hộ kinh doanh hưởng ưu đãi thuế, tương tự như ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc bỏ thuế khoán, chuyển sang hình thức kê khai và nộp thuế trên doanh thu có nhược điểm là sự khác biệt giữa các hộ kinh doanh về ngành hàng, quy mô, do đó doanh thu không thể phản ánh thực tế lãi, lỗ, gây thiếu công bằng.
Về điều này, ông Sơn cho biết, cơ quan thuế khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ, qua đó nếu có lãi mới phải thực hiện nghĩa vụ đóng góp vào ngân sách nhà nước.
Ngoài ra, hộ kinh doanh khi lên doanh nghiệp sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong hai năm đầu và được giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong bốn năm tiếp theo, bên cạnh chính sách hỗ trợ về chuyển đổi số, tư vấn quản lý…
Nghiên cứu của Cục Thuế cũng chỉ ra, thế giới không có hình thức hộ kinh doanh mà áp dụng mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ. Việc áp dụng chính sách kê khai thuế được tham khảo từ thông lệ quốc tế, qua đó thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý hoạt động của hộ kinh doanh.
Thực tế, việc quản lý hộ kinh doanh lỏng lẻo gây ra nhiều hệ lụy, rủi ro. Chẳng hạn, trong 10 hộ kinh doanh, chỉ có vài ba hộ nhập hàng không rõ nguồn gốc, không kê khai trung thực sẽ ảnh hưởng rất lớn và cạnh tranh thiếu công bằng với phần còn lại. Người tiêu dùng cũng phải chịu thiệt hại do mua sản phẩm không đảm bảo chất lượng.
Từ góc độ ngành thuế, việc triển khai chính sách kê khai sẽ thúc đẩy môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, qua đó đem lại lợi ích dài hạn cho các hộ kinh doanh.
Ông Sơn cho biết, Cục Thuế đang và sẽ tiếp tục cố gắng tuyên truyền bằng nhiều hình thức để hộ kinh doanh hiểu được tính cần thiết của chính sách thuế mới, bên cạnh việc nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi.
Hoàng Đông