Nội dung
1. Mối liên hệ giữa đái tháo đường và bệnh tim
2. Lượng muối an toàn cho người bệnh đái tháo đường
3. Kiểm soát lượng muối từ bữa ăn gia đình
Khi mắc bệnh đái tháo đường, mối quan tâm hàng đầu của đa số người bệnh thường là làm sao để kiểm soát lượng carbohydrate (tinh bột và đường) nạp vào cơ thể. Bệnh nhân thường nghĩ ngay đến việc cắt giảm cơm trắng, xôi, bánh mì, bún phở hay các loại trái cây ngọt. Tuy nhiên, có một chất dinh dưỡng quan trọng khác mà bệnh nhân đái tháo đường type 2 cần đặc biệt lưu ý trong chế độ ăn uống, đó chính là natri.
Về mặt sinh học, cơ thể con người cần natri như một chất điện giải thiết yếu để điều hòa cân bằng dịch, đồng thời đảm bảo chức năng của hệ cơ và thần kinh hoạt động bình thường. Vấn đề nằm ở chỗ phần lớn người trưởng thành hiện nay đang tiêu thụ lượng natri vượt quá nhu cầu thực tế của cơ thể.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khi nồng độ natri dư thừa được bài tiết qua thận tăng lên, nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp và các bệnh lý về tim mạch cũng sẽ tăng theo tương ứng.
1. Mối liên hệ giữa đái tháo đường và bệnh tim
Các số liệu thống kê y tế đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa đái tháo đường và sức khỏe tim mạch. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), người trưởng thành mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ tử vong do bệnh tim cao gấp 2 lần so với người không mắc bệnh. Nguyên nhân là do những người mắc đái tháo đường type 2 thường hội tụ nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tim mạch như tăng huyết áp, chỉ số cholesterol xấu (LDL) cao, thừa cân và lối sống ít vận động.
Các nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh sự tác động của thói quen ăn mặn đối với nhóm bệnh nhân này. Trong nghiên cứu đăng trên Tạp chí Tăng huyết áp Hoa Kỳ số tháng 9/2020, người lớn mắc bệnh đái tháo đường type 2 có mức tiêu thụ natri cao nhất sẽ đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn tới 200% so với những người ăn ít natri nhất. Các tác giả kết luận rằng việc hạn chế muối có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh đái tháo đường.
Muối không phải là gia vị ảnh hưởng chính đến lượng đường trong máu, tuy nhiên người đái tháo đường cũng nên hạn chế tiêu thụ muối.
2. Lượng muối an toàn cho người bệnh đái tháo đường
Mặc dù muối ăn và natri thường được nhắc đến cùng nhau nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau. Muối ăn thực chất là hợp chất chứa khoảng 40% natri theo trọng lượng. Tuy nhiên, dù gọi theo cách nào thì việc giảm bớt chúng trong khẩu phần ăn đều mang lại lợi ích cho sức khỏe tim mạch.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi người chỉ nên ăn dưới 5g muối/ngày (khoảng 1 muỗng cà phê), tương đương với 2.300 mg natri /ngày.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, giảm lượng natri tiêu thụ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp và bệnh tim. Các phân tích tổng hợp từ nhiều thử nghiệm lâm sàng cho thấy việc hạn chế natri giúp giảm đáng kể cả huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương.
Về định lượng cụ thể, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến cáo người bệnh nên giới hạn lượng natri tiêu thụ ở mức dưới 2.300 mg mỗi ngày, tương đương với khoảng 1 thìa cà phê muối ăn. Tuy nhiên, một số chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ nội tiết khuyên người bệnh đái tháo đường nên cố gắng giảm xuống mức thấp hơn, khoảng 1.500 mg natri mỗi ngày để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất. Do nhu cầu và thể trạng mỗi người là khác nhau, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị để xác định giới hạn phù hợp nhất với mình.
PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia
Người bệnh đái tháo đường không kèm theo các bệnh lý khác thì không cần kiêng muối nhưng nên ăn nhạt ở mức có thể. Người đái tháo đường có phù, suy tim hoặc tăng huyết áp nên ăn ở mức < 2.000 mg natri/ngày.
3. Kiểm soát lượng muối từ bữa ăn gia đình
Việc phải theo dõi cùng lúc cả lượng đường bột và lượng muối có thể gây chút khó khăn ban đầu cho người bệnh nhưng đây là sự thay đổi cần thiết và rất xứng đáng. Chế độ ăn giảm muối thực chất là một chế độ ăn lành mạnh mang lại lợi ích cho tất cả mọi người, không chỉ riêng bệnh nhân đái tháo đường.
Một hiểu lầm phổ biến là chúng ta thường chỉ tập trung cắt giảm lượng muối nêm nếm tại nhà, trong khi nguồn cung cấp natri lớn nhất lại đến từ thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhà hàng. Thực tế, khoảng 70% lượng natri chúng ta nạp vào cơ thể ẩn chứa trong các món ăn bên ngoài hoặc thực phẩm công nghiệp.
Để kiểm soát lượng natri nạp vào, hãy ưu tiên nấu ăn tại nhà và hạn chế số lần ăn ngoài hàng quán. Khi tự tay chuẩn bị bữa ăn từ các nguyên liệu tươi sống thay vì sử dụng thực phẩm đóng hộp, đóng gói sẵn, bạn đã chủ động giảm được một lượng muối đáng kể, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch và kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường.
Thiên Châu