Người chỉ huy cuộc tổng khởi nghĩa mùa thu năm ấy!

5 giờ trướcBài gốc

Ông Nguyễn Thế Bưu (30/10/1922-5/10/1994) sinh trưởng trong gia đình nông dân lao động đông con. Ông vốn sớm có tinh thần yêu nước, nên khi học ở Quốc học Huế ông đã bỏ trường, đi Sài Gòn làm phu, âm thầm tham gia hoạt động cách mạng. Sau đó, ông về quê tham gia Việt Minh, cùng đấu tranh giành lại kho thóc nấu cháo cứu đói cho nhân dân.

Cuốn “Lịch sử Đảng bộ huyện Lệ Thủy tập I (1930-1954)” ghi lại sự kiện tại hội nghị cán bộ Việt Minh Quảng Bình được tổ chức ở An Sinh (xã Văn Thủy, Lệ Thủy cũ) từ ngày 4 - 6/7/1945, có hơn 30 đại biểu là cán bộ Việt Minh trong tỉnh tham dự. Riêng đoàn Lệ Thủy có 6 người và ông Lâm Khai Thành, Nguyễn Thế Bưu đảm nhận công tác bảo vệ hội nghị chặt chẽ, chu đáo. Hội nghị đã tập trung vào hai nội dung chính là thảo luận thực hiện thống nhất hành động thực hiện chỉ thị “Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” của Trung ương và biện pháp triển khai thực hiện các nội dung nêu tại Hội nghị cán bộ Đảng của tỉnh Quảng Bình ở chùa An Xá (ngày 2/7/1945).

Ngay sau hội nghị này, hội nghị cán bộ Việt Minh huyện Lệ Thủy được tổ chức vào hạ tuần tháng 7/1945 và bầu Ban Chấp hành huyện bộ Việt Minh. Ông Nguyễn Thế Bưu được bầu phụ trách Ban Binh vận. Thời điểm này, tình hình của huyện có nhiều thuận lợi cho phong trào cách mạng. Không khí chuẩn bị cho một cuộc khởi nghĩa rộng lớn đã diễn ra trên khắp các làng, xã của huyện.

Chân dung ông Nguyễn Thế Bưu, người chỉ huy lực lượng tự vệ chiến đấu của tổng khởi nghĩa Tháng Tám tại huyện Lệ Thủy (cũ).

Ngày 19/8/1945, đồng chí Võ Thuần Nho, đại diện Ủy ban Khởi nghĩa tỉnh lên Lệ Thủy truyền đạt lệnh khởi nghĩa và chỉ định thành lập Ủy ban Khởi nghĩa, vừa là UBND cách mạng lâm thời huyện Lệ Thủy, do đồng chí Võ Văn Quyết làm Chủ tịch. Một ngày sau đó, Ủy ban Khởi nghĩa huyện họp bàn kế hoạch khởi nghĩa trong toàn huyện. Tối 21/8/1945, các đội tự vệ của các làng dù trang bị thô sơ nhưng ai nấy nai nịt gọn gàng, nét mặt nghiêm trang tập hợp đầy đủ tại nơi quy định. Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa huyện Võ Văn Quyết kiểm tra, duyệt đội ngũ và cử ông Nguyễn Thế Bưu làm Chỉ huy trưởng lực lượng tự vệ chiến đấu của huyện.

Cuốn “Lịch sử Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Lệ Thủy tập I (1930-2000)” ghi rõ, ngay sau đó, đồng chí Nguyễn Thế Bưu đã tập hợp 200 tự vệ có gậy gộc, giáo mác sẵn sàng cùng các đồng chí: Lâm Khai Thành, Võ Tư Thức, Trần Khôi vận động ngư dân 2 bờ Kiến Giang cho mượn đò, kết 2 cầu phao từ Mũi Viết về bến đò Chền (Quảng Cư) qua Cổ Liễu. Với tinh thần hăng hái của thanh niên tự vệ và tấm lòng vì cách mạng của bà con, chỉ trong đêm 22 rạng 23/8/1945, hai cầu phao đã hoàn thành trong điều kiện hết sức bí mật.

Rạng sáng 23/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa huyện phát lệnh tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Quần chúng cách mạng của hơn 70 làng trong huyện từ 3 cánh quân, mỗi cánh có 5-7 mũi rầm rập tiến về huyện đường trong tiếng mỏ thúc trống dồn, cùng tiếng hô khẩu hiệu, tiếng kèn, tù và, phèng la… rền vang, tạo nên khí thế cách mạng sục sôi. Khoảng 7 giờ, lệnh bắt bọn tay sai của bộ máy thống trị được phát ra. Các chiến sĩ của lực lượng tự vệ chiến đấu theo lệnh của chỉ huy trưởng Nguyễn Thế Bưu lần lượt dẫn các lại mục, thông nhất, thông nhì, cai ngục, lính lệ… quy hàng cách mạng. Khoảng 8 giờ 30 phút, một cuộc mít tinh lớn nhất trong lịch sử đấu tranh cách mạng của nNhân dân Lệ Thủy đã diễn ra ở huyện lỵ với lễ ra mắt của UBND cách mạng lâm thời huyện.

Trong ký ức ghi chép lại của ông Lê Văn Khuyên, một người anh đi trước của ông Nguyễn Thế Bưu, tháng 1/1946, ông Nguyễn Thế Bưu là một trong những người chủ chốt lập nên con đường bến Lộc An, ven sông Kiến Giang, mở đầu cho việc thiết lập đường tả ngạn Kiến Giang sau này. Thời điểm đó, việc lấy đất làm đường, không trả tiền khó khăn vô cùng. Ông Bưu có sáng kiến lập “HĐND thôn” gồm những người có uy tín đứng ra vận động nNhân dân. Nhờ đó, con đường bến được hình thành như một “kỳ công”.

Những ngày tháng 8 lịch sử đó, ông Nguyễn Thế Bưu mới tròn 23 tuổi. Người già trong làng Lộc An vẫn còn kể lại hình ảnh chàng thanh niên vạm vỡ, nhanh nhẹn, tháo vát, gan góc, táo bạo, ngày đêm phục vụ cách mạng. Sau này, ông nhập ngũ và trải qua nhiều chức vụ khác nhau trước khi nghỉ hưu với quân hàm Đại tá, Phó Tư lệnh Chính trị Đặc khu Quảng Ninh. Với những công lao đóng góp của mình cho cách mạng, ông được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba và nhiều huân, huy chương cao quý khác.

Ông nghỉ hưu và mất tại Thủ đô Hà Nội, nhưng lúc sinh thời dành rất nhiều tình cảm cho quê hương, nhất là mảnh đất Lệ Thủy. Trong ký ức của Tiến sĩ Nguyễn Thế Hoàn, Trưởng họ Nguyễn Thế làng Lộc An, ông Nguyễn Thế Bưu là người hết lòng vì việc chung và luôn đau đáu, trăn trở với quê hương. Dù vợ con ở Hà Nội, nhưng ông nhiều lần về thăm quê, suốt ngày ông xuống đồng lội ruộng, tích cực tham gia xây dựng quê hương. Ông luôn dặn dò con cháu trong dòng họ nỗ lực phấn đấu, kiến tạo đất nước, một lòng theo Đảng, theo Bác Hồ.

Ông Nguyễn Vũ Quân, con trai của ông Nguyễn Thế Bưu xúc động nhớ lại: “Bố tôi luôn nhớ về Quảng Bình, Lệ Thủy, mỗi khi có thời gian, ông đều về quê và tích cực tham gia các phong trào xây dựng quê hương. Lúc sinh thời, ông cũng kể nhiều câu chuyện về quê hương, về những năm tháng đấu tranh cách mạng gian khó, hào hùng cho con cháu, góp phần vun đắp thêm tình yêu của thế hệ sau đối với quê nhà”.

Mai Nhân

Nguồn Quảng Trị : https://baoquangtri.vn/chinh-tri/202508/nguoi-chi-huy-cuoc-tong-khoi-nghia-mua-thu-nam-ay-ad8162e/