Những ngày giữa tháng 10, TP.HCM liên tục có mưa lớn kết hợp triều cường, con đường nhỏ ven kênh Đôi (phường Phú Định, TP.HCM) lại chìm trong biển nước. Dòng nước đục ngầu dâng cao, tràn vào nhà dân, ngập đến nửa bánh xe máy. Trước hiên nhà, nhiều người phải dùng thau, chậu, thậm chí máy bơm để tát nước ra ngoài.
Nghịch lý thay, khu dân cư này nằm ngay cạnh cống ngăn triều Phú Định, một trong 6 hạng mục chính thuộc dự án “Giải quyết ngập do triều cường có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu - giai đoạn 1”, thường được gọi là dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng của TP.HCM. Gần công trình chống ngập quy mô lớn đang dở dang, người dân quanh khu vực lại phải sống chung với ngập suốt nhiều năm qua.
Dự án chống ngập 10.000 tỷ "đóng băng" suốt hơn 5 năm, còn người dân dọc đường Phú Định sống chung với ngập do mưa và triều cường.
Sống cạnh “công trình chống ngập” vẫn be bờ, tát nước
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Điện tử VTC News, đoạn đường dọc bờ kênh Đôi tại phường Phú Định thường xuyên ngập sâu mỗi khi mưa lớn hoặc triều cường. Nước không thoát kịp, dâng cao khiến xe cộ di chuyển khó khăn, nhiều xe máy chết máy giữa dòng nước.
“Dự án cứ treo suốt, còn người dân thì khổ triền miên. Mưa xuống là ngập, chiều đến xe cộ tránh nhau giữa dòng nước, trơn trượt, tai nạn xảy ra hoài. Giờ chỉ mong chính quyền nói làm thì làm cho dứt điểm, chứ sống thế này khổ lắm”, bà Nguyễn Thị Hoa, một người dân sống gần khu vực cống ngăn triều Phú Định, chia sẻ.
Nước ngập sâu che khuất mặt đường vốn gồ ghề, nhiều ổ gà khiến các em học sinh di chuyển khó khăn.
Trên tuyến đường hẹp, học sinh tan học phải dắt xe bì bõm, người đi làm mang thêm quần áo để thay khi đến công ty. “Mưa lớn hay triều cường là y như rằng ngập. Mỗi lần như vậy đi làm muộn, người ướt nhẹp từ đầu tới chân. Có hôm nước dâng cao gần nửa bánh xe, xe chết máy phải dắt bộ cả trăm mét”, chị Nguyễn Hà Hân – nhân viên văn phòng cho biết.
Không ít người dân tại đây ví con đường ven kênh như “dòng sông nhỏ” mỗi khi trời mưa. Bao cát, máy bơm luôn được đặt sẵn trước cửa nhà, phòng khi nước tràn lên bất ngờ.
Nước tràn lênh láng vào nhà dân, có nơi dâng cao hơn 0,4m, ngập quá nửa bánh xe máy.
Không chỉ ngập nước, khu vực này còn đối mặt với tình trạng ô nhiễm và xuống cấp kéo dài. Cỏ dại mọc um tùm quanh công trình đang thi công dang dở, nước đọng gây mùi hôi, muỗi sinh sôi khiến người dân lo ngại về nguy cơ bệnh tật.
“Cạnh dự án mà cỏ mọc đầy, nước tù hôi thối, muỗi nhiều lắm. Mỗi chiều đi làm về là phải xịt thuốc đuổi muỗi khắp nhà. Ai đi ngang cũng bảo đây là ‘con đường đau khổ’ của quận 8”, ông Nguyễn Văn Sơn (người dân địa phương) ngao ngán nói, rồi chỉ tay vào vệt nước còn hằn trên tường, dấu tích của nhiều ngày ngập chưa kịp rút.
Dự án nghìn tỷ vẫn “đóng băng”
Cống ngăn triều Phú Định là một trong sáu hạng mục cống chính thuộc dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng, bên cạnh các cống Bến Nghé, Tân Thuận, Phú Xuân, Mương Chuối và Cây Khô. Dự án do Công ty TNHH Trung Nam BT 1547 làm chủ đầu tư, khởi công năm 2016 với kỳ vọng giúp kiểm soát ngập do triều cho khoảng 6,5 triệu người dân khu vực trung tâm TP.HCM và các quận ven sông Sài Gòn.
Nhiều hộ phải kê đồ đạc lên cao, dùng thau và máy bơm tát nước ra ngoài, nhưng chỉ một lát sau, nước lại tiếp tục tràn vào, khiến sinh hoạt bị đảo lộn hoàn toàn.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2020, toàn bộ dự án rơi vào tình trạng “đóng băng” do vướng mắc pháp lý trong việc thanh toán hợp đồng BT bằng quỹ đất. Cùng với đó, ngân hàng ngừng giải ngân vốn khiến nhiều hạng mục dang dở phải tạm dừng thi công.
Dù đã nhiều lần được “ấn định” mốc hoàn thành, song đến nay công trình vẫn chưa thể đưa vào vận hành. Trong khi đó, người dân sống ngay bên cạnh “dự án chống ngập” vẫn phải đối mặt với cảnh ngập nước mỗi khi trời đổ mưa.
Theo các chuyên gia, khu vực phường Phú Định là vùng thấp, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi triều cường và mưa lớn. Khi dự án chống ngập hoàn thành, khu vực này sẽ được bảo vệ khỏi tình trạng ngập úng kéo dài.
Người dân khu vực ven kênh Đôi (phường Phú Định) bì bõm sau mỗi trận mưa hay triều cường.
Thế nhưng với người dân vẫn mòn mỏi chờ dự án hoàn thành từ năm này qua năm khác. “Chúng tôi từng hy vọng khi có dự án nghìn tỷ thì sẽ hết cảnh tát nước khỏi nhà. Giờ chỉ mong sớm thấy công trình hoạt động, để dân đỡ khổ, chứ cứ thế này thì biết đến bao giờ mới hết ngập”, ông Trần Văn Tuân, một người dân trong khu vực, chia sẻ.
Hiện tại cống ngăn triều Phú Định vẫn án binh bất động. Bên ngoài, cuộc sống người dân vẫn tiếp diễn trong tiếng máy bơm rì rì và tiếng nước chảy qua những con ngõ ngập sâu. Họ sống ngay cạnh công trình chống ngập quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng, nhưng nghịch lý là nước vẫn tràn vào nhà, như một vòng luẩn quẩn chưa có hồi kết.
Mới đây, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Trung Nam (Trungnam Group), nhà đầu tư dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng tại TP.HCM, có văn bản gửi UBND TP.HCM và các sở, ngành liên quan đề nghị bổ sung quỹ đất thanh toán vào phụ lục hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).
Theo đề xuất, 4 khu đất được Trungnam Group đưa vào danh sách gồm: Khu dân cư và tái định cư xã Nhà Bè (20,2 ha); Khu đô thị Nhơn Đức - Phước Lộc (xã Hiệp Phước và Nhà Bè, 89,6 ha); khu đất 420 Nơ Trang Long (phường Bình Lợi Trung, 14,8 ha) và khu đất 257 Trần Hưng Đạo (phường Cầu Ông Lãnh, 2.374 m²). Trong đó, khu Nhơn Đức - Phước Lộc đã được UBND TP chấp thuận bổ sung vào quỹ đất thanh toán từ tháng 8/2021.
Trungnam Group cho biết, việc bổ sung quỹ đất là điều kiện tiên quyết để tháo gỡ vướng mắc, giúp dự án hoàn thành đúng tiến độ. Nếu các thủ tục được hoàn tất trong tháng 10, doanh nghiệp cam kết đưa công trình vào vận hành chậm nhất tháng 12/2026.
Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng được khởi công từ năm 2016, nhằm kiểm soát ngập do triều cho khu vực rộng 750 km² với khoảng 6,5 triệu dân. Đây là công trình hạ tầng trọng điểm của TP.HCM, song đến nay vẫn chưa thể hoàn thành do vướng cơ chế thanh toán quỹ đất BT và nguồn vốn.
Cùng với việc đề xuất bổ sung 4 khu đất mới, Trungnam Group cũng kiến nghị giữ nguyên 5 trong số 7 khu đất đã được xác định trong hợp đồng BT ký năm 2016, gồm khu C8A và khu A (Khu đô thị Nam TP, phường Tân Mỹ), khu đất 232 Đỗ Xuân Hợp, khu đất 762 Bình Quới, khu đất phường Phước Long B và khu đất 290 Đào Trí (phường Phú Thuận).
Lương Ý