Hôm 1-2, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế nhập khẩu 25% với tất cả hàng hóa Canada, trừ sản phẩm năng lượng sẽ chịu mức thuế 10%, Reuters đưa tin. Hành động này đã khởi động một cuộc chiến thương mại, có thể giảm tăng trưởng toàn cầu và thúc đẩy lạm phát.
Mặc dù ngay trước thời điểm mức thuế mới có hiệu lực (ngày 4-2, giờ địa phương), ông Trump bất ngờ "quay xe", hoãn áp dụng trong vòng 1 tháng, song nhiều người dân Canada - vốn rất gần với Mỹ về mặt văn hóa và địa lý - vẫn bị sốc và có cách đáp trả của riêng mình.
Tẩy chay hàng hóa
“Có vẻ như ông Trump muốn tái cấu trúc trật tự thế giới” - ông Drew Dilkens, Thị trưởng thành phố Windsor của Canada, nói - “Ông ấy sẵn sàng bắt đầu với đồng minh thân cận nhất của Mỹ. Nếu ông ấy làm điều này với Canada, thì có thể làm gì với những bên khác?”.
Ông Dilkens cho biết mỗi ngày khoảng 272 triệu USD thương mại lưu thông qua cầu Ambassador nối Detroit (Mỹ) và Windsor. 240.000 người sinh sống tại Windsor sẽ ngay lập tức chứng kiến hệ quả từ thuế quan mới.
Biển báo khuyến khích mua hàng Canada đặt tại khu rượu whisky Mỹ ở Vancouver hôm 2-2. Ảnh: Canadian Press
Vị thị trưởng hy vọng người dân sẽ ủng hộ các nhà máy rượu vang và nhà máy chưng cất địa phương.
Cư dân Calgary Ken Lima-Coelho cho biết tin tức mới đã thổi bùng lòng tự hào dân tộc trong gia đình ông. Cậu con trai 19 tuổi dự tính khâu một lá cờ Canada nhỏ vào balo trước khi đến châu Âu trong khi cô con gái dành cả đêm kiểm tra hàng hóa thực phẩm Canada trong bếp gia đình.
“Tôi không thể làm gì cho tình trạng bế tắc chính trị hiện tại với nước láng giềng, song tôi có thể thay đổi loại kem đánh răng thường dùng… Chúng tôi có thể làm gì đó trong lúc người đứng đầu và doanh nghiệp giải quyết vấn đề” - ông Lima-Coelho nói.
Cùng ngày 1-2, Thủ tướng Justin Trudeau ngay lập tức công bố mức thuế trả đũa đối với 107 tỉ USD hàng hóa từ Mỹ. Ông Trudeau cho biết quy định sẽ có hiệu lực với khoảng 20 tỉ USD vào ngày 4-2, số còn lại bắt đầu sau 21 ngày.
Thủ tướng cũng khuyến khích người dân Canada mua hàng nội địa và đi du lịch trong nước, một quan điểm được nhiều quan chức đồng tình.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau trong buổi họp báo thông báo về đòn trả đũa Mỹ hôm 1-2. Ảnh: Canadian Press
Thủ hiến Ontario Doug Ford đã ra lệnh loại bỏ rượu Mỹ khỏi các kệ hàng của Hội đồng Kiểm soát Rượu Ontario (LCBO), đơn vị bán buôn rượu duy nhất tại khu vực đông dân nhất Canada, từ ngày 4-2. "Mỗi năm, LCBO bán gần 1 tỉ USD rượu vang, bia, rượu mạnh và nước khoáng có ga của Mỹ" - ông Ford viết trên mạng xã hội X.
Loraine MacKenzie Shepherd cho biết bà sẽ thay đổi thói quen tiêu dùng và ủng hộ các mặt hàng Mexico cùng Canada. “Đất nước có thể chứng kiến tình trạng mất việc làm… chúng tôi biết điều đó sẽ xảy ra. Chúng ta cần đoàn kết với những người đang gánh chịu cơn thịnh nộ vô lý này” - bà nói.
Tỏ thái độ trong các trận đấu
Tối 1-2, tại Ottawa, người dân Canada trút giận vào một trận khúc côn cầu: Những người có mặt trên sân đã la ó quốc ca Mỹ trước trận Ottawa Senators đấu với Minnesota Wild. Tình trạng này lại xảy ra trong một trận bóng rổ giữa Toronto Raptors và LA Clippers hôm 2-2.
Thủ hiến Manitoba Wab Kinew kêu gọi người dân bình tĩnh.
"Chúng ta cần nhìn nhận rằng chúng ta không xung đột với người dân Mỹ. Nhiều người thân và gia đình ở bên kia vĩ tuyến 49 vẫn là bạn bè và họ hàng chúng ta” - ông Kinew nói, nhắc tới lịch sử sát cánh bên nhau giữa Mỹ và Canada.
Song với cư dân British Columbia Mike Davies, ông phẫn nộ từ khi ông Trump bắt đầu đăng tải trên mạng xã hội về việc sáp nhập Canada thành bang thứ 51 của Mỹ.
"Việc người Mỹ xúc phạm Canada khiến tôi nổi giận. Tôi nghĩ mọi người dân Canada đều thấy căm phẫn. (Thuế quan) là một sự phản bội" - người đàn ông 64 tuổi chia sẻ.
Ông Davies lập một nhóm trên Facebook khuyến khích mọi người tẩy chay hàng hóa của Mỹ, đồng thời hủy Netflix và không mua hàng trên Amazon. Ông cũng hủy chuyến thăm một người bạn ở bang North Carolina: "Chúng tôi sẽ không đi Mỹ nữa".
Ông Trump muốn gì?
Hôm 3-2 - một ngày trước khi sắc lệnh mới từ Mỹ có hiệu lực, Nhà Trắng cho biết họ nhận thấy Mexico "nghiêm túc" còn Canada "hiểu lầm".
"Tin tốt là trong các cuộc thảo luận vào cuối tuần, chúng tôi nhận thấy người Mexico rất, rất nghiêm túc với những gì Tổng thống Trump đã tuyên bố” - ông Kevin Hasset, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng, nói - "Người Canada dường như đã hiểu lầm ngôn từ rõ ràng trong sắc lệnh hành pháp".
Trước đó, khi được hỏi Canada và Mexico cần làm gì để Mỹ dỡ bỏ thuế quan, ông Trump nói “trước hết, họ phải cân bằng thương mại”. "Họ phải ngăn chặn dòng người đổ vào đất nước chúng ta... và chúng ta phải ngăn chặn fentanyl. Trung Quốc cũng vậy” - ông nói.
Phương Linh