Người dân khó tiếp cận nhà ở xã hội: Nguyên nhân do đâu?

2 ngày trướcBài gốc

Mở đường cho doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội

Tại hội thảo "Giải pháp tăng tốc làm nhà ở xã hội" do Báo Lao Động tổ chức ngày 28/5, ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, phát triển nhà ở xã hội đang là một trong những nội dung trọng tâm của chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và nhu cầu nhà ở của người lao động ngày càng tăng cao.

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản. Ảnh: Hải Nguyễn

Liên quan đến Đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, ông Hưng thông tin, tính đến ngày 30/4/2025, cả nước có 679 dự án nhà ở xã hội đang triển khai với tổng quy mô hơn 623.000 căn. Trong đó, 108 dự án đã hoàn thành (tương đương 73.075 căn), 152 dự án đã khởi công (130.963 căn); 419 dự án đã có chủ trương đầu tư (419.013 căn). Tổng số căn hộ đã hoàn thành và khởi công chiếm khoảng 48% so với mục tiêu 458.000 căn đến năm 2025. Riêng trong 4 tháng đầu năm 2025, đã có thêm 15.614 căn nhà ở xã hội được hoàn thành và 20 dự án được khởi công mới với quy mô 19.492 căn.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Công Doan - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Arita cho rằng, thủ tục pháp lý để người dân tiếp cận nhà ở xã hội hiện còn phức tạp, gây khó khăn trong quá trình triển khai dự án. Cụ thể, quy trình xét duyệt điều kiện mua nhà đòi hỏi người dân phải chứng minh nhiều yếu tố như chưa có nhà ở, thu nhập thấp, làm việc và cư trú tại địa phương. Trong khi đó, người lao động tự do gặp khó khăn khi xin xác nhận thu nhập theo mẫu Thông tư 05/2021/BXD do nhiều UBND xã, phường từ chối hoặc không trả lời bằng văn bản. Ngoài ra, việc xác nhận tài sản gắn liền với đất còn bất cập, dẫn đến nhiều hồ sơ bị loại.

Thủ tục phức tạp cũng khiến nhiều người e ngại, không nộp hoặc bỏ dở hồ sơ, làm giảm tỷ lệ hồ sơ hợp lệ và ảnh hưởng đến tiến độ phân phối căn hộ.

Ông Phạm Công Doan - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Arita. Ảnh: Hải Nguyễn

Bên cạnh đó, ông Doan nhận định còn thiếu cơ chế phối hợp rõ ràng giữa các cơ quan trong việc xác minh điều kiện thụ hưởng, đặc biệt với người lao động ngoại tỉnh, gây chậm trễ và phát sinh vướng mắc.

Doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan chức năng cần rà soát, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường ứng dụng công nghệ, thành lập tổ công tác liên ngành tại địa phương và đẩy mạnh truyền thông chính sách để người dân tiếp cận thông tin đầy đủ, chính xác.

"Chúng tôi mong tiếp tục nhận được sự đồng hành của cơ quan quản lý để chính sách nhà ở xã hội đến đúng người, đúng thời điểm", ông Doan nói.

Tháo gỡ điểm nghẽn vốn

Theo TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, tiến độ triển khai chương trình 1 triệu căn nhà ở xã hội còn chậm và chưa đạt kỳ vọng do vướng mắc ở 4 nhóm vấn đề chính: Quỹ đất, thể chế, vốn và đầu ra thị trường.

Về thể chế, ông Đính cho biết, hiện có quá nhiều thủ tục hành chính phức tạp khiến các chủ đầu tư gặp khó khăn khi triển khai dự án.

"Các thủ tục như thách đố doanh nghiệp. Thời gian kéo dài làm tăng chi phí, khiến nhà đầu tư không còn mặn mà với phân khúc nhà ở xã hội", ông Đính nói và kỳ vọng nghị quyết sắp được Quốc hội thông qua sẽ mang tính cởi mở, tháo gỡ sâu sắc những rào cản thể chế hiện nay.

TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam. Ảnh: Hải Nguyễn

Liên quan đến quỹ đất, ông Đính cho biết, việc bố trí đất cho nhà ở xã hội do địa phương quyết định. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều địa phương chưa thực sự chủ động, dẫn đến việc doanh nghiệp không tiếp cận được đất để triển khai dự án, còn người dân lại không tiếp cận được nhà ở xã hội. Ông đề xuất cần có quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của địa phương trong tạo lập và bố trí quỹ đất cho nhà ở xã hội.

Về vấn đề vốn, dù các ngân hàng đã ban hành nhiều gói tín dụng ưu đãi, song doanh nghiệp vẫn gặp khó do quy trình, điều kiện vay phức tạp và lãi suất chưa phù hợp. Do đó, ông Đính kiến nghị thành lập một quỹ riêng để hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế cho rằng, dòng vốn đóng vai trò then chốt để phân khúc nhà ở xã hội chuyển từ chính sách thành hiện thực. Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp và công nhân ngày càng tăng, việc bảo đảm nguồn lực tài chính và hành lang pháp lý rõ ràng được xem là yếu tố quyết định hiệu quả triển khai.

Ông Phong nhận định, hiện một số chính sách đang phát huy tác dụng, đặc biệt là các chương trình tín dụng ưu đãi. Tuy nhiên, để tạo được đột phá trong phát triển nhà ở xã hội, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đảm bảo nguồn vốn bền vững và có sự phối hợp chặt chẽ giữa trung ương và địa phương.

"Tháo gỡ được điểm nghẽn về vốn sẽ góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giữ chân người lao động, ổn định thị trường bất động sản và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững", TS. Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh.

Cần cơ chế thực chất, chính sách đồng bộ

Về giải pháp để phát triển nhà ở xã hội thực chất và bền vững, TS. Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh, nhóm giải pháp đầu tiên là rút ngắn thủ tục và mở rộng điều kiện vay vốn. Trong đó, cần đơn giản hóa quy trình giải ngân gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, giảm lãi suất ưu đãi cho người mua nhà ở xã hội xuống dưới 5%, đồng thời mở rộng đối tượng vay gồm người lao động di cư và chủ đầu tư dự án cho thuê.

Thứ hai, tăng cường vốn đầu tư công và tài chính công đoàn. TS. Phong đề xuất bổ sung vốn ngân sách nhà nước để triển khai các dự án nhà ở xã hội cho thuê; cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tiếp tục đầu tư nhà ở công nhân từ nguồn tài chính công đoàn; đồng thời hỗ trợ bảo lãnh tín dụng và miễn giảm thuế cho các dự án được chỉ định.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong. Ảnh: Hải Nguyễn

Thứ ba, phát triển quỹ đất và hoàn thiện cơ chế hoàn trả chi phí đầu tư. Giải pháp bao gồm công khai và chuẩn hóa danh mục quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, có quy định rõ ràng về hoàn trả chi phí giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng và ưu tiên bố trí đất công gần khu công nghiệp, đô thị mới.

Cuối cùng, cần huy động vốn xã hội hóa dài hạn thông qua việc thành lập các quỹ tín thác đầu tư bất động sản nhà ở xã hội, phát hành trái phiếu xanh và tăng cường hợp tác công - tư trong đầu tư, quản lý, vận hành dự án.

Về phía cơ quan quản lý, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản Hà Quang Hưng bày tỏ, để tháo gỡ khó khăn và tạo đột phá trong phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng đã xác định 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Cụ thể, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với Quốc hội để hoàn thiện và thông qua Nghị quyết về cơ chế đặc thù; xây dựng Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết, dự kiến ban hành trong tháng 7/2025; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, phổ biến chính sách đến các địa phương và doanh nghiệp; rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn thực tiễn; đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo các địa phương hoàn thành đầy đủ chỉ tiêu được giao.

Ông Hưng nhấn mạnh, phát triển nhà ở xã hội không chỉ là nhiệm vụ xây dựng cơ bản mà còn là trách nhiệm chính trị, đảm bảo an sinh xã hội và là cam kết của Chính phủ đối với người dân.

"Với quyết tâm chính trị cao, sự phối hợp từ trung ương đến địa phương và sự tham gia của doanh nghiệp, người dân, mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 là khả thi", ông Hưng nói và nhấn mạnh Bộ Xây dựng cam kết sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp trong quá trình triển khai các dự án nhà ở xã hội.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Quyết định số 444/QĐ-TTg giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở xã hội trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030 để các địa phương bổ sung vào chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội.

Theo quyết định, giai đoạn 2025-2030, cả nước phải hoàn thành 995.445 căn hộ để có thể đạt được mục tiêu xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030.

Nguyên Thảo

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/nguoi-dan-kho-tiep-can-nha-o-xa-hoi-nguyen-nhan-do-dau-389759.html