Suy hô hấp, rối loạn đông máu do sốt mò không được điều trị kịp thời
Một người đàn ông 30 tuổi ở Tuyên Quang bị sốt kéo dài, khó thở, đi nhiều bệnh viện nhưng không tìm được căn nguyên. Các bác sĩ cũng không phát hiện vết đốt đặc trưng nên khó đưa ra phác đồ điều trị.
Khi chuyển tới Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân đã suy hô hấp nặng, rối loạn đông máu, da sung huyết, phù nề quanh mắt, giảm tiểu cầu nghiêm trọng. Xét nghiệm miễn dịch cho kết quả dương tính với Rickettsia, xác định mắc sốt mò, nhưng vẫn chưa tìm thấy vết đốt.
Đại diện Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: tại hai cơ sở tuyến dưới, bệnh nhân được chẩn đoán viêm phổi, điều trị bằng kháng sinh mạnh nhưng không đáp ứng. Kết quả X-quang cho thấy tổn thương phổi, chỉ số viêm tăng. Bệnh nhân còn có vết thương ngoài da ở cẳng chân khi làm việc trong chuồng lợn, khiến bác sĩ nhầm lẫn và chưa xác định được nguyên nhân thực sự.
Sau nhiều lần hội chẩn và kiểm tra kỹ lưỡng, các bác sĩ mới phát hiện vết đốt đặc trưng ở bộ phận sinh dục – một vị trí nhạy cảm, rất khó quan sát. Việc tìm ra vết đốt là yếu tố quyết định giúp chẩn đoán chính xác và áp dụng phác đồ điều trị đặc hiệu. Nhờ đó, sức khỏe người bệnh nhanh chóng cải thiện.
Ai có nguy cơ bị sốt mò?
Nếu không chú ý đến yếu tố dịch tễ bệnh rất dễ bị bỏ sót, dẫn đến biến chứng nặng.
Sốt mò thường gặp ở các nước châu Á nhiệt đới, nhất là tại rừng núi có cây cối rậm rạp, đất mùn ẩm ướt, hang hốc trong núi đá hay dọc sông suối, bờ biển. Đây là những nơi có khí hậu nóng ẩm, thuận lợi cho mò phát triển, đồng thời có nhiều loài gặm nhấm mang mầm bệnh. Thời gian bệnh thường xuất hiện từ tháng 6 đến tháng 9.
Những người có nguy cơ cao bao gồm: người đi rừng lấy gỗ, làm rẫy, khai hoang, săn bắn; bộ đội hành quân; khách du lịch khám phá; hoặc người dân sống ở vùng ẩm thấp. Ấu trùng mò có thể lây vi khuẩn sang người qua vật chủ trung gian, đặc biệt là chuột.
Triệu chứng của sốt mò và cách điều trị
Người mắc sốt mò thường có các biểu hiện:
Sốt cao liên tục, kéo dài; đau đầu nhiều; da xung huyết; mắt đỏ (xung huyết kết mạc); xuất hiện vết loét đặc trưng và viêm hạch.
Vết loét điển hình có hình bầu dục, đường kính 0,5 – 2 cm, có vảy đen hoặc đã bong vảy tạo thành vết loét có gờ, khô, không tiết dịch. Vết loét không đau, không ngứa, thường xuất hiện ở vùng da mềm như cổ, nách, ngực, bụng, bẹn…, khiến người bệnh khó phát hiện.
Sốt mò vẫn còn khá phổ biến ở nước ta. Tuy nhiên, nếu không chú ý đến yếu tố dịch tễ và không tìm được vết loét, bệnh rất dễ bị bỏ sót, dẫn đến biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não – màng não, viêm cơ tim, suy đa tạng. Thực tế đã ghi nhận nhiều ca nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, viêm não, thậm chí tử vong do suy đa tạng không hồi phục.
Phòng bệnh sốt mò
Để phòng bệnh, người dân – đặc biệt là trẻ em – nên hạn chế đi vào vùng bụi rậm, cỏ thấp, vùng đất ẩm, vách núi, hang động. Nếu phải đến những nơi có nguy cơ, cần mặc quần áo dài, buộc kín gấu quần, mang tất và ủng. Y văn ghi nhận tại miền Nam Việt Nam, khoảng 50% ca sốt mò là do bị ấu trùng mò đốt khi làm việc ở ruộng lúa.
Nếu có vết đốt lạ kèm theo sốt cao không rõ nguyên nhân, cần kiểm tra kỹ toàn bộ cơ thể để tìm vết loét đặc trưng, sau đó đến cơ sở y tế sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
BS. Nguyễn Thế Nguyên