Hơn hai thập kỷ sau, giờ đây, ông đã là Tiến sĩ Raya, hoàn thành chương trình sau đại học ngành chính sách xã hội ở tuổi 69 tại Đại học Middlesex.
Khi được hỏi cảm xúc của mình, ông đáp: "Cũng chẳng có gì đâu, chỉ là thành tựu của cả đời thôi".
“Hành trình tìm tri thức”
“Tôi xuất thân từ một gia đình nghèo khó”, ông chia sẻ trên chương trình của BBC Radio London. “Cha tôi làm thợ cắt tóc, mẹ là người giúp việc. Tôi từng đi nhặt củi trong rừng, hái trái cây để bán và phải bỏ học vì cha mẹ không đủ tiền đóng học phí. Nhưng chính những ngày tháng đó đã rèn cho tôi tính kỷ luật và khơi dậy trong tôi khát khao học hỏi”.
Ông Needyanand Raya chia sẻ niềm vui trong ngày nhận bằng tiến sĩ với vợ. Ảnh: Middlesex University
Khi sang Anh, ông coi đây là "miền đất của cơ hội" để thực hiện ước mơ của mình.
Sau khi hoàn thành chương trình thạc sĩ, ông nhận được lời mời làm nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Swansea. Tuy nhiên, vì muốn cùng vợ giáo viên lo cho gia đình, ông tạm dừng con đường học thuật.
“Lúc đó tôi phải tìm việc, phải ổn định cuộc sống, phải làm đủ thứ”, ông kể.
Ông bắt đầu bằng nghề giúp việc gia đình, rồi làm nhân viên chăm sóc người già.
Ngày đầu tiên đến chỗ làm, ông được một nhân viên kỳ cựu mở cửa rồi nói với người bên cạnh: "Đưa cho anh ta cây lau nhà và cái xô, bảo anh ta bắt đầu từ tầng trên cùng".
Trong quá trình làm việc, ông gặp nhiều người nhập cư có trình độ cao nhưng vẫn phải làm những công việc giản đơn. “Có người từng là chuyên gia tim mạch hàng đầu ở quê nhà, giờ vẫn phải thay tã cho bệnh nhân ban đêm, chỉ chờ cơ hội được bước vào hệ thống y tế Anh”, ông kể.
Sau đó, Tiến sĩ Raya chuyển sang làm trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần pháp y, công việc đúng với chuyên môn ông lựa chọn. Dù vậy, ông vẫn ấp ủ ước mơ trở lại giảng đường khi các con đã trưởng thành.
“Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu lại”
“Có lúc ngoái lại, tôi tự hỏi: Mình đã làm xong mọi việc rồi, vậy bây giờ, ở bất cứ độ tuổi nào, tại sao không bắt đầu làm điều mình luôn mong muốn? Và tôi đã bắt tay vào thực hiện”, ông chia sẻ.
Trong luận án tiến sĩ, ông Raya tập trung nghiên cứu về trải nghiệm hậu thuộc địa của cộng đồng người Creole nói tiếng Pháp ở Mauritius - quốc gia từng là thuộc địa của Pháp trước khi thuộc Anh và giành độc lập năm 1968.
“Chủ nghĩa thực dân ở đâu cũng có những điểm chung, nhưng trải nghiệm của từng vùng lại khác nhau, và đó chính là điều khiến tôi say mê”, ông nói.
Hiện ông vẫn tiếp tục nghiên cứu, tập trung vào chủ đề bản sắc và văn hóa.
Giáo sư Eleonore Kofman, người hướng dẫn luận án tiến sĩ của ông tại Đại học Middlesex, nhận xét: “Ông ấy vô cùng kiên định với mục tiêu của mình, đặc biệt là khi nghiên cứu về một chủ đề có ý nghĩa sâu sắc đối với bản thân. Tôi rất vui khi thấy ông đạt được ước mơ và vẫn tiếp tục công trình nghiên cứu quan trọng ấy”.
Với tiến sĩ Raya, niềm hạnh phúc lớn nhất khi chạm tới ước mơ cả đời không nằm ở tấm bằng, mà ở việc giữ được lời hứa với cha. “Con đã giữ lời, cha ạ. Con đã khiến cha tự hào”, ông nói.
Hoàng Linh