Người dân phải gánh nợ cho EVN?

16 giờ trướcBài gốc

Tại Dự thảo Nghị định 72 (sửa đổi) quy định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân vừa được đưa ra lấy ý kiến, Bộ Công Thương đã đề xuất đưa các khoản lỗ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vào giá điện nhằm cho phép thu hồi các khoản chi phí phục vụ trực tiếp vào việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán. Theo Bộ Công Thương, giai đoạn 2022 - 2023, EVN lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng. Năm 2024, số lỗ lũy kế của công ty mẹ EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng.

Báo cáo của EVN cho biết, giai đoạn 2022 - 2023, do tác động của biến động địa chính trị và giá nhiên liệu tăng cao, đơn vị ghi nhận khoản lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến cuối năm 2024, con số này vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng. Nếu không có cơ chế thu hồi chi phí kịp thời thông qua giá điện, việc bảo toàn vốn Nhà nước đầu tư tại EVN sẽ bị ảnh hưởng.

Theo Bộ Công Thương, Dự thảo Nghị định 72 (sửa đổi) nhằm bổ sung các chi phí hợp lý, hợp lệ chưa được tính toán trước đây, tháo gỡ khó khăn cho EVN và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Cũng theo Bộ Công Thương, Dự thảo Nghị định không làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, chỉ làm rõ phạm vi các chi phí được phép tính vào giá điện, bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch và khả thi trong thực hiện.

Điều này nếu thực hiện, có nghĩa là người dân (người sử dụng điện) sẽ gánh các khoản lỗ của EVN, bao gồm các khoản lỗ chi phí sản xuất kinh doanh điện và lỗ tỉ giá. Tháng 8/2025, Bộ Công Thương đề xuất sửa Nghị định 72, cho phép EVN tính toán và phân bổ vào giá điện những khoản chi phí sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp từ năm 2022 trở về đây. Khoản chi phí này tương ứng với số lỗ khoảng 44.792 tỷ đồng tính tới cuối năm ngoái của EVN.

Sẽ tiếp tục tăng giá điện trong năm 2025?. Ảnh: TTXVN

Tại Dự thảo Nghị định 72 (sửa đổi) lần 3 vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án để đưa khoản lỗ trên giá bán lẻ điện bình quân. Phương án 1: Các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh, có giảm trừ lợi nhuận khác nếu có trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thuộc báo cáo tài chính riêng hằng năm của Công ty mẹ EVN đã được kiểm toán bởi đơn vị kiểm toán độc lập từ năm 2022 trở đi. Phương án 2: Bộ Công Thương đề xuất các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh, có giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác (nếu có) trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thuộc báo cáo tài chính riêng hằng năm của Công ty mẹ EVN đã được kiểm toán bởi đơn vị kiểm toán độc lập.

Với phương án 2, Bộ Công Thương đánh giá nhằm mục đích xử lý khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, không áp dụng cho những năm tới nếu tiếp tục xảy ra và cũng nhằm yêu cầu các đơn vị điện lực rà soát, bám sát và cân nhắc trong việc triển khai thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh để bảo đảm giảm thiểu và hơn nữa là không để xảy ra việc này trong thời gian tới.

Bộ Công Thương đề xuất sẽ phân bổ chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa được phân bổ, chênh lệch tỷ giá chưa được ghi nhận và thanh toán cho các nhà máy điện theo thỏa thuận tại hợp đồng mua bán điện. Bộ Công Thương cũng đề xuất trong dự thảo nghị định về cơ chế giám sát khi điều chỉnh giá điện. Theo đó, Bộ Công Thương sẽ thực hiện kiểm tra, rà soát và cho ý kiến đối với phương án giá của EVN trước khi điều chỉnh cả khi tăng và giảm (áp dụng cho các mức giảm từ 1% trở lên hoặc tăng từ 2% đến dưới 5%). Với quy định hiện hành: Bộ Công Thương chỉ kiểm tra, rà soát trước khi EVN thực hiện điều chỉnh tăng giá điện. Đối với trường hợp giảm giá, EVN sẽ tự quyết định và Bộ Công Thương thực hiện hậu kiểm.

Cơ quan soạn thảo nghị định này cho biết, nhờ điều kiện thủy văn thuận lợi trong 7 tháng đầu năm 2025, kết quả kinh doanh của EVN khả quan hơn dự kiến. Do đó, nếu EVN được bổ sung quy định tính khoản lỗ vào giá, mặt bằng giá điện cuối năm gần như không thay đổi, hoặc chỉ tăng nhẹ 2 - 5%. Trường hợp tăng 3% từ tháng 10, chỉ số CPI cả năm chỉ nhích thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm.

Bộ Công Thương cũng cam kết, việc điều chỉnh giá điện sẽ được thực hiện theo lộ trình, tránh "giật cục", nhằm giữ ổn định kinh tế - xã hội và cân bằng lợi ích giữa doanh nghiệp với người dân. Thực tế, kết quả kiểm tra chi phí giá thành sản xuất kinh doanh điện băn 2023 do Bộ Công Thương thực hiện, tổng chi phí sản xuất của EVN là hơn 528.600 tỷ đồng. Từ đó tính giá thành sản xuất điện là 2.088,9 đồng/kWh, tăng 2,79% so với năm 2022. Trong đó, các khoản thu của EVN và đơn vị thành viên từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, vật tư thu hồi và cho thuê cột điện đã được giảm trừ.

Năm 2023, giá điện bán lẻ đã tăng 2 lần (3% vào tháng 5 và 4,5% vào tháng 11). Với 2 l ần điều chỉnh này, giá điện bán lẻ đã tăng lên lần lượt 1.920,3 đồng và 2.006,79 đồng 1 kWh (chưa bao gồm VAT). Từ đó, Bộ Công Thương lý giải, dù được điều chỉnh giá, EVN vẫn lỗ 82,1 - 168,6 đồng/mỗi kWh điện bán ra.

Báo cáo của EVN cho biết: "Việc lỗ lũy kế dẫn đến vốn đầu tư Nhà nước vào EVN giảm, không bảo toàn được dòng vốn này". Do đó, EVN cho rằng khoản lỗ này cần được tính toán để thu hồi trong giá điện để bù đắp kịp thời phần vốn đầu tư Nhà nước giảm trong giai đoạn các năm trước đây, giúp EVN có nguồn lực đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, cụm Nhà máy điện Quảng Trạch, điện gió ngoài khơi và các nguồn điện khác để bảo đảm cung ứng điện cho giai đoạn tới.

Theo Bộ Công Thương, giá điện có thể giữ nguyên hoặc chỉ tăng khoảng 2 - 5% trong năm 2025 nếu đưa khoản lỗ gần 45.000 tỷ đồng của EVN vào cơ cấu tính giá. Giá điện bán lẻ bình quân tại Việt Nam đã tăng 4,8% từ ngày 10/5/2025, với mức giá mới là 2.204,0655 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế VAT). Mức tăng này được Bộ Công Thương quy định tại Quyết định 1279/QĐ-BCT, dựa trên cơ chế điều chỉnh giá điện theo quý do biến động chi phí đầu vào.

Vậy từ nay đến cuối năm giá điện có thể tăng một lần nữa? Đây là nỗi lo của người dân. Giá điện tăng sẽ làm tăng chi phí sản xuất, kinh doanh, từ đó tăng giá thành của hàng hóa và dịch vụ kéo theo sự gia tăng giá cả hàng hóa. Giá điện tăng cũng sẽ làm chi phí sinh hoạt của người dân tăng lên. Cuộc sống của người lao động và người thu nhập thấp sẽ khó khăn hơn. Giá điện tăng sẽ đẩy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng, ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát của Chính phủ (theo tính toán của Bộ Tài chính, giá điện tăng 5% sẽ kéo CPI tăng 0,17%).

XUÂN NHÂN

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/doi-song/nguoi-dan-phai-ganh-no-cho-evn_182883.html