Khu đất 3,7 ha từng là Nhà khách Chính phủ sẽ được chuyển thành công viên đa năng, nơi tổ chức hoạt động văn hóa và đặt tượng đài tưởng niệm người dân mất vì Covid-19. Ảnh: Khương Nguyễn. 
Khoảng giữa năm 2021, chị Bạch Tuyết (ngụ phường Khánh Hội) phát hiện mình dương tính với Covid-19 trong một đợt xét nghiệm tập trung của tổ dân phố. Chị cho rằng nguyên nhân có thể đến từ việc đi chợ hàng ngày.
Sau 3-4 ngày, chị Tuyết được chuyển đến bệnh viện dã chiến số 8 (khu tái định cư Bình Khánh, phường An Khánh) để điều trị. Sau khoảng một tuần, kết quả xét nghiệm âm tính, chị được xuất viện.
"Tôi cảm thấy may mắn vì đã vượt qua. Nhưng mỗi khi đi ngang khu vực từng là bệnh viện dã chiến, tôi vẫn thấy nhói lòng", chị chia sẻ với Tri Thức - Znews.
Ngày 31/10, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM thông báo tổ chức lấy ý kiến người dân về ý tưởng công trình "Biểu tượng ghi nhận sự chung sức, đồng lòng của người dân TP.HCM vượt qua đại dịch Covid-19". Công trình dự kiến đặt tại khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài, TP.HCM.
Với nhiều người dân như chị Tuyết, việc xây dựng một biểu tượng tưởng niệm là điều cần thiết, không chỉ để tưởng nhớ những người đã mất, mà còn là cách để thành phố nhìn lại giai đoạn kiên cường khi người dân, y bác sĩ và tình nguyện viên cùng nhau vượt qua thử thách chưa từng có.
Ghi công "chiến binh áo trắng"
Nhớ lại những ngày trong bệnh viện dã chiến, chị Bạch Tuyết kể nơi chị điều trị vốn là khu chung cư được trưng dụng, nên cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Bệnh nhân được cấp 3 bữa ăn miễn phí mỗi ngày, phòng ốc sạch sẽ, gọn gàng.
"Các bác sĩ rất tận tình. Mỗi sáng đều có 2 bác sĩ đi từng phòng hỏi thăm sức khỏe. Nếu người bệnh chỉ có triệu chứng nhẹ thì được cho uống viên C sủi, còn ho hay sốt thì có thêm thuốc điều trị", chị kể.
Chị Tuyết vẫn nhớ hình ảnh các bác sĩ túc trực suốt ngày đêm. "Nhiều hôm tôi thấy 2-3h sáng, họ vẫn đi kiểm tra từng giường bệnh ở khu bệnh nặng tầng dưới. Họ mệt mỏi nhưng chưa bao giờ than vãn", chị xúc động kể.
Cùng chung trải nghiệm, chị Yến Oanh (37 tuổi, ngụ phường Tân Sơn Nhất) từng là F0 điều trị tại bệnh viện dã chiến đa tầng đặt trong Trung tâm Triển lãm và Hội chợ Tân Bình.
 Bệnh viện dã chiến nơi chị Oanh từng điều trị. Ảnh: NVCC. 
Theo chị, những ngày nằm viện là khoảng thời gian không thể nào quên. "Bác sĩ, y tá luôn động viên từng bệnh nhân, dặn dò tập hít thở, vận động nhẹ để tăng sức đề kháng. Họ không chỉ chữa bệnh mà còn truyền niềm tin để chúng tôi không gục ngã", chị Oanh chia sẻ.
Không chỉ đội ngũ y tế, chính các bệnh nhân cũng trở thành nguồn động viên cho nhau. "Người hỏi thăm sức khỏe, người chia sẻ chuyện gia đình. Có người vào viện một mình, nhờ vậy mà đỡ tủi thân hơn", chị bộc bạch.
Khi nghe tin thành phố dự kiến xây dựng công trình tưởng niệm nạn nhân Covid-19, chị Oanh cho rằng đây là việc làm mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
"Tôi nghĩ tượng đài cũng nên khắc họa hình ảnh những cán bộ y tế, lực lượng tuyến đầu, những người đã không quản hiểm nguy vì sức khỏe cộng đồng. Đó là biểu tượng xứng đáng để các thế hệ sau ghi nhớ", chị nói.
Tưởng niệm nạn nhân Covid-19
Trong thời gian dịch bệnh bùng phát, chị Minh Ngọc (ngụ phường Bình Trưng) là một trong những tình nguyện viên tích cực tham gia công tác phòng, chống dịch tại khu phố. Mỗi ngày, chị cùng đồng đội thay phiên nhau phát nhu yếu phẩm, đi chợ giúp người dân, hỗ trợ lấy mẫu xét nghiệm và nhập dữ liệu tại các điểm tiêm vaccine.
"Tôi may mắn không mắc Covid-19, nhưng mỗi lần nghe tin có người mất, tôi lại không kìm được nước mắt. Có những bệnh nhân nghèo, có người vốn mang bệnh nền, chỉ cần mắc phải là không qua khỏi. Mất mát khi đó quá lớn", chị nói.
Chứng kiến những cảnh tượng đau lòng ấy, chị Ngọc càng muốn góp sức để giúp khu phố vượt qua giai đoạn khắc nghiệt nhất. "Tôi luôn nghĩ nếu mình còn sức thì vẫn nên giúp, dù chỉ là những việc nhỏ", chị bày tỏ.
 Nhân viên y tế trong đêm tầm soát Covid-19 tháng 6/2021. Ảnh: Quỳnh Danh. 
Với chị Ngọc, việc xây dựng đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 là hành động nhân văn và cần thiết, để tri ân và nhắc nhớ thời khắc TP.HCM hứng chịu nhiều đau thương, mất mát.
"Thành phố cần có một công trình tưởng nhớ - nơi những ai từng sống qua giai đoạn ấy có thể dừng lại, thắp nén nhang tưởng niệm", chị nói.
Còn với Thanh Hằng (ngụ phường Bình Phú), việc xây dựng công trình biểu tượng Covid-19 là một ý tưởng mang ý nghĩa lớn. Song theo cô, đây phải là một không gian tôn nghiêm, được bảo tồn và mang giá trị lịch sử, không chỉ để tưởng niệm những nạn nhân đã mất mà còn để ghi nhớ tinh thần kiên cường của những người đã từng chiến đấu, vượt qua bệnh tật.
Hằng kể thời điểm dịch bùng phát, cả gia đình 3 người đều mắc Covid-19. Thay vì đến bệnh viện dã chiến, họ lựa chọn tự cách ly và điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ gia đình.
 Thanh Hằng báo tin cho bác sĩ gia đình mình đã âm tính lần 1 qua test nhanh. Ảnh: NVCC. 
Ba Hằng vốn mắc bệnh nền cao huyết áp, đã ngoài 70 tuổi nên sức đề kháng yếu hơn. Mỗi ngày, cô đều gọi bác sĩ gia đình để được kê thuốc, hướng dẫn tập hít thở, xông mũi và súc họng nước muối để giảm triệu chứng.
"Dù đang bệnh, tôi vẫn cố giữ tinh thần lạc quan, trò chuyện và động viên ba mỗi ngày. Mẹ tôi cũng bệnh nhưng thay phiên chăm sóc, mong ba sớm khỏe. Chính nhờ ý chí và làm theo lời khuyên của bác sĩ mà ba tôi đã vượt qua được giai đoạn nguy hiểm", cô xúc động kể.
Theo đề xuất, công trình biểu tượng Covid-19 không chỉ là đài tưởng niệm, mà còn là không gian công cộng kết hợp công viên cây xanh và khu sinh hoạt cộng đồng, tạo nên điểm đến mang ý nghĩa tinh thần cho người dân thành phố.
Biểu tượng sẽ mang giá trị tri ân và tôn vinh tinh thần đoàn kết, sẻ chia, hy sinh của người dân TP.HCM trong đại dịch, đặc biệt là các y bác sĩ, lực lượng tuyến đầu và tình nguyện viên. Đồng thời, công trình cũng ghi nhận hành trình hồi sinh mạnh mẽ của thành phố sau biến cố, với mức tăng trưởng GRDP đạt 9,03% năm 2022, 5,81% năm 2023 và 7,17% năm 2024.
Không chỉ là lời tưởng nhớ quá khứ, công trình còn gửi gắm thông điệp hướng tới tương lai: nhắc nhở cộng đồng luôn sẵn sàng ứng phó với những thách thức mới, đồng thời trân trọng hơn giá trị của sự bình yên và tình người sau biến cố.
Dự kiến công trình được hoàn thành và đưa vào sử dụng trước Tết Nguyên đán 2026.
Minh Vũ