Chính phủ Úc vừa thông báo, bắt đầu từ tháng 7/2026, người dân tại 3 tiểu bang sẽ được sử dụng điện miễn phí tối đa 3 giờ mỗi ngày. Chính sách này phản ánh bước tiến mạnh mẽ của năng lượng Mặt Trời tại Úc trong những năm gần đây.
Tại quốc gia này, chi phí lắp đặt hệ thống điện Mặt Trời trên mái nhà chỉ khoảng 840 USD cho mỗi kilowatt công suất trước khi hoàn tiền – bằng một phần ba so với chi phí tại Mỹ. Nhờ đó, hiện nay cứ 3 hộ gia đình Úc thì có hơn 1 hộ đã sở hữu tấm pin Mặt Trời trên mái nhà.
Những tấm pin Mặt Trời được lắp đặt ở nhiều nơi tại Úc. (Nguồn: Stephen DwyerAlamy)
“Giờ đây, chúng ta đã ở giai đoạn có thể chia sẻ nhiều điện năng hơn với người dân Úc”, ông Chris Bowen – Bộ trưởng Bộ Biến đổi Khí hậu và Năng lượng – cho biết trong một video đăng trên Instagram.
Kế hoạch mang tên Solar Sharer sẽ được triển khai trước tại New South Wales, Nam Úc và khu vực Đông Nam Queensland, sau đó mở rộng ra các vùng khác.
Các hộ gia đình không cần lắp đặt hệ thống điện Mặt Trời mới đủ điều kiện hưởng điện miễn phí, song bắt buộc phải có đồng hồ đo thông minh. Theo ông Bowen, chính sách này giúp cả những người sống trong căn hộ hoặc nhà không có mái vẫn được hưởng lợi từ nguồn điện Mặt Trời của hàng xóm.
Dù Chính phủ chưa công bố khung giờ cụ thể, khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 2 giờ chiều được xem là phù hợp nhất. Người dân sẽ cần đăng ký để tham gia chương trình.
Mục tiêu là khuyến khích chuyển dịch việc sử dụng điện sang các giờ cao điểm sản xuất năng lượng Mặt Trời. Các thiết bị thông minh có thể hỗ trợ bằng cách cho phép người dùng hẹn giờ sạc xe điện hoặc giặt giũ.
Theo ông Bowen, “việc cung cấp điện miễn phí cũng giúp cân bằng lưới điện vào ban đêm, vì khi đó nhu cầu sử dụng điện giảm bớt, hạn chế phụ thuộc vào nguồn điện từ than và khí đốt – vốn có chi phí cao hơn, và tận dụng tối đa năng lượng tái tạo ban ngày”.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo chính sách này có thể làm giảm động lực đầu tư lắp đặt điện Mặt Trời mới, hoặc khiến các nhà cung cấp tăng giá điện ngoài khung giờ miễn phí để bù chi phí.
Bên cạnh đó, thời tiết xấu kéo dài cũng có thể tạo áp lực cho lưới điện vào ban ngày. Một vấn đề khác là liệu người dân có sẵn sàng thay đổi thói quen – như giặt giũ, sấy khô hay sử dụng các thiết bị tiêu thụ điện lớn – vào ban ngày để tận dụng nguồn điện miễn phí hay không.
Một người dân đang lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà của mình. (Nguồn: Getty Images)
Úc không phải quốc gia đầu tiên áp dụng mô hình này. Tại Anh, công ty Octopus Energy triển khai kế hoạch Agile, thỉnh thoảng cung cấp điện miễn phí cho khách hàng, dù không thường xuyên như Úc.
Trên thực tế, ở nhiều nơi trên thế giới, năng lượng Mặt Trời rẻ đến mức điện gần như miễn phí trong một số khung giờ nhất định. Sản lượng điện đạt đỉnh vào buổi trưa đôi khi khiến giá điện rơi xuống mức âm, thậm chí buộc các nhà cung cấp phải trả tiền cho khách hàng để họ sử dụng điện.
Minh Hoàn