Ngày 11/9, hai ngày kể từ khi cơ quan chức năng TP Hà Nội chính thức bổ cập nước Hồ Tây vào sông Tô Lịch, cặp bạn thân là ông Vĩnh (64 tuổi) và ông Dũng (63 tuổi) đã rủ nhau ra sông câu cá. Họ cho biết đã muốn đi câu từ sớm, nhưng phải chờ thời gian để dòng nước mới cuốn trôi những ô uế tích tụ lâu năm ở đáy sông.
Dòng nước đoạn đầu sông Tô Lịch đã đổi màu xanh
"Cá vừa trôi từ Hồ Tây ra, sạch nên chắc chắn tôi sẽ mang về ăn. Chúng tôi đang thi xem ai câu được nhiều hơn, chờ hơn 20 năm rồi mới được quay lại bờ sông câu cá như hồi còn trẻ", ông Vĩnh vừa nói vừa khoe con cá rô đồng mới câu được.
Ông Vĩnh chia sẻ, gia đình có nhà ở phường Nghĩa Đô, ngay đầu nguồn sông Tô Lịch, ngày trước mưu sinh bằng ruộng rau muống trồng sát mép sông. Hồi đó ông cùng bạn bè vẫn thường ra sông tắm, bắt tôm cá về ăn. Ông Vĩnh nhớ có những mẻ lưới bắt được vài chục con cá mè, những con cá quả nặng 2kg.
Nhưng khoảng 40 năm trước, hoạt động đô thị hóa khiến gia đình ông Vĩnh "mất" ruộng rau. Dân cư ngày một đông, nước sông Tô Lịch cũng theo đó mà ngày càng đổi màu từ xanh sang đen và dần bốc mùi hôi thối.
Ông Vĩnh ngồi câu cá ngay nơi dòng nước từ Hồ Tây vừa đổ ra sông Tô Lịch
"Đến khoảng năm 2000 là sông không còn cá nữa, thường ngày nước luôn đen đặc. Những dịp mưa to, cá từ các hồ tràn ra nhưng cũng không ai bắt về ăn. Chúng tôi đã chờ rất nhiều năm để thấy chính quyền có giải pháp hiệu quả cải tạo con sông, hy vọng dòng nước sẽ ngày càng sạch hơn", ông Vĩnh kỳ vọng.
Đoạn đầu sông, nhiều người như ông Vĩnh và ông Dũng vui vẻ buông cần, nước đã đổi màu xanh. Màu nước xanh hòa vào màu thảm cỏ và hàng cây ven bờ tạo nên cảnh đẹp mắt.
Xuôi dòng sông khoảng 14km, ở cuối nguồn, bà Duyên (72 tuổi) đang chăm sóc luống rau trồng sát mép sông. Đoạn sông ở đây nước vẫn còn màu đen, vẫn còn nặng mùi và mặt sông vẫn còn rác. Ở mép nước, nhiều con cá rô phi to bằng bàn tay người lớn, hay những con cá trôi đỏ chết dạt vào bờ. Bà Duyên nói rằng vẫn không dám dùng nước sông để tưới rau vì bẩn quá.
Bà Duyên trồng rau ven sông Tô Lịch nhưng không dám dùng nước sông để tưới
Bà cụ nhớ lại, những năm 80 của thế kỷ trước, hợp tác xã vẫn trồng rau muống ven sông để bán, chiều chiều cả làng vẫn ra sông tắm mát. Nhưng dần dần, nước sông bẩn đến mức lỡ lội xuống chân sẽ sinh ghẻ lở, không còn ai dám dùng nước sông để tưới vườn. Dòng sông ô nhiễm khiến dân làng như mất hồn quê, buồn và tiếc. Khi trò chuyện, bà Duyên và bạn bè vẫn thường ước có ngày sông Tô Lịch trong xanh trở lại.
"Hai hôm nay tôi thấy nước sông đã đỡ đặc hơn. Cũng ước dòng sông sẽ sạch lại, nhưng tôi nghĩ khó lắm", bà Duyên nói.
Trước đây, sông Tô Lịch chỉ đóng vai trò như dòng thoát nước mưa và nước thải sinh hoạt của TP Hà Nội. Hai ngày qua, dòng nước từ Hồ Tây chảy theo 2 ống nhựa đường kính 1,2m cuồn cuộn đổ ra cửa cống đầu nguồn sông Tô Lịch, như bơm sinh khí mới. Dự kiến thời gian tới, sẽ có thêm nguồn nước từ sông Hồng và nguồn nước sau xử lý từ Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá bổ cập cho sông Tô Lịch, đảm bảo lưu lượng dòng chảy, tránh việc tái ô nhiễm lòng sông.
Nhiều cá chết dạt vào bờ sông Tô Lịch, người dân cho rằng đây là những con cá trôi từ Hồ Tây đến
Dọc 2 bờ sông, các cửa cống nước thải đã được cải tạo để thu gom vào đường dẫn ngầm đưa đi xử lý, nước bẩn không còn chảy ra sông. Nhiều tốp công nhân đang dọn cỏ, hoàn thiện các hạng mục cải tạo bờ kè. Ở cuối sông đoạn gần khu đô thị Linh Đàm, một đập dâng xây dựng ngang sông đang được hoàn thiện. Con đập sẽ khắc phục độ dốc dòng chảy, khống chế độ sâu dòng nước, tạo thêm mỹ quan cho con sông đang dần được hồi sinh.
Nguồn: ghi nhận trực tiếp
Yên Vân