Người lao động đóng bảo hiểm xã hội dài hạn được nhận thêm trợ cấp từ năm 2026

3 giờ trướcBài gốc

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, từ ngày 1/1/2026, chế độ hưu trí được áp dụng theo cách tính mới, trong đó mức hưởng tối đa vẫn giữ trần 75% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, nhưng mở rộng thêm quyền lợi cho người lao động có thời gian tham gia dài hơn mức quy định.

Điều 66 của Luật nêu rõ, lao động nữ được hưởng mức 45% khi có 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó mỗi năm tăng 2% và đạt trần 75% khi đóng đủ 30 năm. Lao động nam hưởng 45% sau 20 năm, mỗi năm sau đó tăng 2% và đạt trần khi đóng đủ 35 năm.

Trong thực tế, nhiều lao động làm việc liên tục từ rất sớm, tham gia bảo hiểm xã hội đều đặn suốt hơn 30 - 35 năm, dẫn đến phần thời gian đóng vượt trần này chưa từng được quy đổi thành quyền lợi cụ thể.

Ảnh minh họa.

Từ năm 2026, chính sách mới cho phép nhóm này vừa nhận lương hưu tối đa vừa được hưởng thêm một khoản trợ cấp một lần, tạo động lực rõ ràng cho việc kéo dài thời gian tham gia bảo hiểm xã hội và phản ánh đúng mức đóng góp của người lao động.

Điều 68 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là căn cứ pháp lý quan trọng xác định: lao động nữ đóng vượt mốc 30 năm và lao động nam đóng vượt mốc 35 năm khi nghỉ hưu sẽ được hưởng cùng lúc 2 chế độ: chế độ hưu trí đầy đủ (gồm lương hưu hằng tháng, thẻ bảo hiểm y tế trọn đời với mức chi trả 95% chi phí khám chữa bệnh và chế độ tử tuất) và chế độ trợ cấp một lần tính trên số năm đóng vượt.

Đây là thay đổi mang tính khuyến khích, bởi từ trước đến nay, phần thời gian đóng vượt chỉ giúp tăng mức hưởng bảo hiểm y tế hoặc được bảo lưu mà không tạo thành khoản thụ hưởng riêng. Ngoài việc đảm bảo công bằng cho người lao động có thời gian cống hiến dài, chính sách cũng góp phần ổn định tâm lý, hạn chế xu hướng rút bảo hiểm xã hội một lần đang gây áp lực lên quỹ.

Cách tính trợ cấp một lần được thiết kế theo 2 tình huống. Trường hợp người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu và làm thủ tục hưởng chế độ hưu trí ngay, mức trợ cấp một lần được tính bằng 0,5 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho mỗi năm đóng vượt mức tối đa.

Như vậy, một lao động nam đóng 37 năm bảo hiểm xã hội, vượt 2 năm so với ngưỡng 35 năm, sẽ nhận trợ cấp tương đương một tháng bình quân tiền lương.

Trường hợp thứ hai và cũng là nhóm được hưởng mức cao hơn là người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội. Khi làm thủ tục nghỉ hưu, mỗi năm đóng vượt mức tối đa sẽ được tính bằng 2 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội. Mức hưởng này cao gấp 4 lần so với trường hợp nghỉ ngay.

Hướng dẫn tại Điều 14 Thông tư 12/2025/TT-BNV làm rõ cách tính trong trường hợp thứ hai, khi thời gian đóng vượt được tách thành hai giai đoạn. Ở giai đoạn trước tuổi nghỉ hưu, mỗi năm vượt được tính theo hệ số 0,5 lần mức bình quân tiền lương, tương tự người nghỉ hưu đúng tuổi.

Giai đoạn sau tuổi nghỉ hưu, mỗi năm vượt được nhân hệ số 2 lần. Sự phân tách này đảm bảo tính hợp lý, giai đoạn trước tuổi nghỉ hưu không chịu áp lực về sức khỏe như giai đoạn sau, nên hệ số tăng cao chỉ áp dụng cho thời gian đóng vượt sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động.

Về mặt thực tiễn, chính sách trợ cấp một lần cho thời gian đóng vượt trần có thể tác động tích cực đến hành vi của người lao động. Trong bối cảnh tuổi thọ trung bình tiếp tục tăng và áp lực chi trả an sinh dài hạn gia tăng, việc khuyến khích người lao động kéo dài thời gian tham gia bảo hiểm xã hội được đánh giá là hướng đi phù hợp.

Khoản trợ cấp một lần được tính trên mức bình quân tiền lương (không phải mức lương tháng cuối cùng) cũng giúp giảm biến động, hạn chế rủi ro do thay đổi thu nhập ở cuối sự nghiệp. Đối với người lao động, lương hưu ổn định kèm trợ cấp một lần sẽ tạo nguồn lực tốt hơn cho cuộc sống sau tuổi 60, giảm phụ thuộc vào con cháu và giảm rủi ro nghèo đói khi tuổi cao.

Về phía cơ quan quản lý, việc duy trì trần hưởng lương hưu 75% nhưng bổ sung cơ chế quy đổi phần đóng vượt thành tiền là giải pháp hài hòa lợi ích và trách nhiệm. Chủ trương nhất quán của Chính phủ là mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội, hạn chế rút một lần và bảo đảm tính bền vững của quỹ.

Trong các cuộc họp về cải cách an sinh, lãnh đạo Chính phủ đã nhấn mạnh việc hoàn thiện chính sách bảo hiểm xã hội là nhằm tạo động lực để người lao động gắn bó lâu dài, đồng thời bảo đảm sự công bằng giữa quyền lợi và nghĩa vụ. Cơ chế trợ cấp một lần cho thời gian đóng vượt trần chính là một phần của định hướng đó, vừa khuyến khích đóng dài hạn, vừa tôn trọng đóng góp thực tế của người lao động.

Linh Nguyễn

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/nguoi-lao-dong-dong-bao-hiem-xa-hoi-dai-han-duoc-nhan-them-tro-cap-tu-nam-2026-d446537.html