Những vụ như '1 viên thay đĩa rau', không thể cứ xin lỗi là xong

7 giờ trướcBài gốc

Quang Linh Vlogs, Hoa hậu Thùy Tiên và Hằng Du Mục trong phiên livestream quảng bá kẹo rau củ của thương hiệu K**.

Cô gái 21 tuổi bất tỉnh trên nền nhà, may mắn được gia đình phát hiện và đi đến cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai. Khi tỉnh lại ở Trung tâm Chống độc, với phần não tổn thương nặng, cô mới bàng hoàng nhớ đến lọ thuốc có nhãn "7 ngày giảm 7 kg".

Niềm tin vào những viên thuốc giảm cân đã khiến cô gái trẻ phải trả giá đắt.

Lọ thuốc giảm cân được thần thánh hóa trên TikTok – nơi những "chiến thần livestream" bùng nổ, mang sản phẩm đến gần người dùng chỉ bằng vài cú click. Họ rót vào tai những lời cam kết. Song, thực tế không có loại thực phẩm bổ sung hay viên uống nào có thể giảm cân thần tốc, thay thế rau củ quả, đẩy lùi tiểu đường, trắng da dài tóc... chỉ trong thời gian ngắn.

Và khi người dùng gặp biến chứng, sức khỏe bị hủy hoại, những quảng cáo, lời cam kết của người nổi tiếng cũng trở nên vô nghĩa.

Sự việc này gợi nhớ đến ồn ào xoay quanh quảng cáo kẹo rau củ của Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên với cam kết trên sóng livestream “1 viên thay 1 đĩa rau”. Sau khi gây tranh cãi, cả ba đều lên tiếng xin lỗi vì những phát ngôn có thể gây hiểu lầm.

Niềm tin đặt không đúng nơi

Cô gái trẻ tuổi, béo phì, nhập Bệnh viện Thống Nhất trong tình trạng suy gan nặng. Cô gái đã tin vào lời quảng cáo của một người nổi tiếng trên mạng, mua thuốc giảm cân uống với hy vọng cải thiện vóc dáng. Nhưng thay vì giảm cân, cô phải đối mặt với cường giáp, suy gan cấp và buộc phải điều trị khẩn cấp.

"Với những trường hợp này, chỉ khi phát hiện sớm và điều trị tích cực ngay từ đầu, cơ hội sống mới cao. Một khi gan, thận đã bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng phục hồi rất thấp", bác sĩ chuyên khoa II Ngô Thị Thanh Quýt, Trưởng khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Thống Nhất, nói với Tri Thức - Znews.

Nhắc đến những ồn ào quanh việc quảng cáo thực phẩm chức năng, bác sĩ Quýt không giấu được sự ngao ngán.

Vị bác sĩ không thể quên những bệnh nhân đã trở thành "nạn nhân" bất đắc dĩ của các viên uống thực phẩm bổ sung, bị hô biến thành "thần dược". Không ít người nhập viện trong tình trạng tổn thương gan nghiêm trọng sau khi sử dụng thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc.

Bác sĩ Quýt thăm khám cho một bệnh nhân bị gan, có sử dụng thuốc bổ gan không gõ nguồn gốc. Ảnh: Nguyễn Thuận.

Bác sĩ Quýt chỉ ra hai nhóm bệnh nhân thường gặp:

Thứ nhất, những người có bệnh gan từ trước, tin vào quảng cáo "bổ gan, thải độc" rồi mua thực phẩm chức năng về uống, khiến bệnh diễn tiến nặng hơn.
Thứ hai, những bệnh nhân đang điều trị viêm gan nhưng tự ý bỏ thuốc kê đơn để chuyển sang các sản phẩm trôi nổi trên thị trường.

"Khi bệnh nhân ngưng thuốc điều trị viêm gan, virus sẽ bùng phát mạnh mẽ. Nếu họ đồng thời nạp thêm các loại thuốc không rõ nguồn gốc, gan sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, dễ dẫn đến suy gan cấp, thậm chí tử vong", bác sĩ Quýt phân tích.

"Có người tin KOL hơn cả bác sĩ"

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), thực phẩm chức năng không thể hiện hiệu quả và hậu quả tức thời, nó diễn biến từ từ qua nhiều năm. Việc quảng cáo thực phẩm chức năng có hiệu quả nhanh như thuốc và trong thời gian ngắn là sai bản chất, người dân cần đặt câu hỏi về độ trung thực của người quảng cáo sản phẩm.

Bác sĩ Tiến nhấn mạnh việc sử dụng thực phẩm chức năng không đạt chuẩn, không được cơ quan quản lý cấp phép có thể gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến trí não, tâm thần vận động, chức năng sinh sản, hệ miễn dịch và thậm chí là ung thư. Những tác động này có thể âm thầm diễn ra và chỉ bộc lộ sau 5-10 năm sử dụng.

“Người tiêu dùng không nên quan tâm ai quảng cáo sản phẩm, mà cần chú ý đến kiểm nghiệm chất lượng và thành phần của sản phẩm”, bác sĩ Tiến khuyến cáo. Người quảng cáo, kể cả KOLs hay người nổi tiếng, đôi khi cũng không biết rõ nhà sản xuất đã pha trộn những hoạt chất gì trong sản phẩm.

Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến báo động tình trạng sử dụng thực phẩm chức năng theo lời quảng cáo của người nổi tiếng, KOL. Ảnh: BSCC.

Ông đặc biệt cảnh báo về nguy cơ khi trẻ em sử dụng thực phẩm chức năng có pha trộn corticoid. Ban đầu, phụ huynh có thể thấy trẻ tăng cân, ngủ ngon và lầm tưởng sản phẩm có hiệu quả. Tuy nhiên, thực chất, corticoid khiến trẻ bị giữ nước, lâu dài có thể dẫn đến loãng xương, viêm loét dạ dày, rối loạn phân bố mỡ và suy giảm miễn dịch

Trong chăm sóc sức khỏe, lòng tin là yếu tố quan trọng nhất. Không thể phủ nhận, những người nổi tiếng hay KOLs là những người có uy tín, có đóng góp cho xã hội, có thành tích. Muốn ở vị trí đó, bản thân họ phải nỗ lực và có con đường đi đúng để được công nhận bởi xã hội. Vì vậy, khi họ quảng cáo về một sản phẩm nào đó, sẽ tạo cho người hâm mộ một sự tin tưởng. Một khi đã tin tưởng, người hâm mộ không ngại chi tiền để mua theo.

"Thậm chí, KOLs có thể lấy một ví dụ minh họa từ chính bản thân họ. Điều này khiến người dân tin tưởng tuyệt đối, có người còn tin KOL hơn cả bác sĩ", bác sĩ Tiến nói.

Trước khi chờ đợi sự vào cuộc của nhà quản lý, người dân hãy tự cứu mình bằng cách tỉnh táo trước mọi lời quảng cáo thực phẩm chức năng, thuốc. Phía sau lời quảng cáo hoa mỹ có thể là sự cố bất lợi không thể lường trước được.

Trách nhiệm của người nổi tiếng ở đâu?

Trong khi đó, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, cho hay trách nhiệm của KOLs và người nổi tiếng phải gắn liền với những sản phẩm thực phẩm chức năng họ nhận quảng cáo.

Thứ nhất về trách nhiệm đạo đức và pháp lý, KOL, KOC và nghệ sĩ có sức ảnh hưởng lớn đến hành vi của người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm dễ tổn thương (người già, người bệnh, phụ nữ mang thai...). Họ phải kiểm chứng thông tin về sản phẩm trước khi quảng cáo, đảm bảo không phát ngôn gây hiểu lầm.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng nói về trách nhiệm của các KOL khi quảng cáo sản phẩm. Ảnh: BSCC.

Nếu quảng cáo sai sự thật, vi phạm luật quảng cáo hoặc gây thiệt hại sức khỏe, KOLs phải chịu trách nhiệm dân sự/hình sự. Tuy nhiên, thực tế ở Việt Nam, việc xử lý vi phạm còn lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng "lách luật" phổ biến.

Thứ hai, KOL cần có những hành động cụ thể ngoài việc xin lỗi. Về tài chính, phải có chính sách hoàn tiền hoặc hỗ trợ chi phí y tế cho người tiêu dùng bị ảnh hưởng sức khỏe. Tốt hơn nữa, nên tặng lại số tiền kiếm được từ quảng cáo sai lệch cho quỹ từ thiện hoặc dự án nâng cao nhận thức cộng đồng.

Về sự cầu thị, KOL nên thể hiện sự hợp tác với cơ quan chức năng, công khai thông tin về nhà sản xuất, thu hồi sản phẩm vi phạm. KOL có thể đưa ra những cam kết dài hạn như chỉ hợp tác với thương hiệu uy tín, chỉ quảng cáo khi nắm được nguồn gốc, thành phần… và bản thân phải sử dụng, thấy tốt thì mới quảng cáo.

"Trong thực tế, nhiều KOL coi việc "xin lỗi" như một cách PR để giảm bớt áp lực, nhưng không giải quyết triệt để hậu quả", bác sĩ Hoàng đánh giá.

Điều này đòi hỏi các chế tài mạnh hơn từ pháp luật, ví dụ phạt nặng, tước giấy phép hành nghề (phong sát), hoặc cấm quảng cáo sản phẩm sức khỏe trong khoảng thời gian nhất định. Người tiêu dùng Việt Nam đang quá dễ tin vào KOL và điều này đến từ 2 phía, cả người tiêu dùng lẫn các công ty quảng cáo/KOL.

Nguyễn Thuận - Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/nhung-vu-nhu-1-vien-thay-dia-rau-khong-the-cu-xin-loi-la-xong-post1536540.html