Người đầu tiên đưa cây thanh long về xã
Ông Luân kể, năm 1999, ông là người đầu tiên trong xã đem cây thanh long về trồng. Mới đầu ông chỉ trồng vài chục trụ, khi đó nhiều người dân trong xã thấy vợ chồng ông hằng ngày, từ sáng đến tối muộn vẫn miệt mài làm đất, lên luống, trồng cây, trôn trụ, chăm sóc, bón phân, rẫy cỏ…, thì xì xào bàn tán “Vợ chồng nhà ông Luân, bà Mịch kể cũng lạ thật, làm nông mà cây ngô, cây lúa không trồng lại đem cây gì giống như cây xương rồng về trồng, còn phải trôn cả trụ bê tông cho cây, không biết có thành cơm cháo gì không”.
500 cây nho hạ đen năm đầu cho thu hoạch của gia đình ông Hà Văn Luân, xóm Vũ Ngược, xã Nguyên Bình.
Thế rồi những ngày tháng vợ chồng ông cần mẫn chăm sóc vườn thanh long của mình, đến vụ đầu cây cho thu hoạch quả và tiêu thụ tốt, đem lại giá trị kinh tế cao gấp 4 - 5 lần so với trồng cây ngô trên cùng diện tích. Thành công bước đầu tiếp thêm niềm tin cho vợ chồng ông Luân tiếp tục đầu tư mở rộng phát triển vườn thanh long lên hơn 800 trụ cả giống thanh long ruột trắng và ruột đỏ trên diện tích 4.000 m2 đất canh tác.
“Thời gian đó, cả xã chỉ có gia đình tôi trồng thanh long. Được chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, nên vườn cây thanh long cho năng suất, chất lượng quả đảm bảo tiêu chuẩn. Quả căng bóng, ruột dày chắc, mọng nước, hương thơm nhẹ, ngọt đậm. Vì thế, thanh long bán được giá, thu hoạch đến đâu bán hết đến đó. Thu nhập từ thanh long, kinh tế của gia đình được cải thiện đáng kể”. Ông Luân bồi hồi nhớ lại.
Thấy hiệu quả kinh tế từ trồng thanh long, nhiều người trong xã và các xã lân cận đến học tập mô hình của vợ chồng ông Luân. Phong trào chuyển đổi cây trồng truyền thống trên nhiều diện tích ruộng, nương rẫy độ dốc thấp canh tác kém hiệu quả, nhiều nông dân trong xã và một số xã lân cận khi đó chuyển sang trồng thanh long. Đến nay, xã Nguyên Bình (sáp nhập từ 2 xã: Vũ Minh, Thể Dục và thị trấn Nguyên Bình, huyện Nguyên Bình cũ) trồng gần 40 ha cây thanh Long, là một trong những xã có diện tích trồng thanh long nhiều nhất tỉnh. Cây thanh long đem lại giá trị kinh tế, nâng cao thu nhập, tạo sinh kế ổn định và giúp nông dân xã Nguyên Bình có cơ hội giảm nghèo và làm giàu bền vững.
Đến người tiên phong trồng cây nho hạ đen
“Diện tích trồng cây thanh long trong xã được mở rộng, song vẫn dừng ở quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ, mang tính tự sản, tự tiêu, mà thị trường tiêu thụ chỉ quanh quẩn trong tỉnh, thiếu tính liên kết, giá cả bấp bênh, không ổn định. Đến năm 2021, cùng với dịch covid bùng phát, vườn cây thanh long của gia đình tôi bị bệnh đốm đen, rỉ sắt, rỉ sét trên diện rộng, vợ chồng tôi phun thuốc liên tục, tìm đủ mọi phương pháp cứu chữa nhưng không hiệu quả, thêm vào đó thời điểm này quả thanh long lại rớt giá nên vợ chồng tôi quyết định chặt bỏ toàn bộ vườn thanh long của mình” - Ông Luân cho hay.
Trong lúc đang loay hoay chưa biết trồng cây gì thay thế cây thanh long, ông đọc được bài báo viết về hiệu quả kinh tế từ trồng cây nho hạ đen theo mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, tiêu chuẩn VietGAP trên mạng. Sau khi tìm hiểu kỹ lưỡng đặc tính cây nho hạ đen và kỹ thuật trồng qua nhiều kênh thông tin, vợ chồng ông Luân đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại một số mô hình trồng nho hạ đen hiệu quả. Năm 2021, ông quyết định đầu tư trồng cây nho hạ đen theo mô hình nông nghiệp sạch, an toàn, tiêu chuẩn VietGAP. “Một lần nữa ông nhà tôi lại là người tiên phong đưa cây nho hạ đen về trồng tại địa phương” - bà Mịch (vợ ông Luân) nói.
Vợ chồng ông đầu tư gần 300 triệu đồng để cải tạo lại đất trồng thanh long trước đây, mua vật liệu dựng nhà khung, giàn leo, li lông làm mái che trên diện tích hơn 3.400 m2 và mua cây giống, phân bón, trồng 720 cây nho hạ đen. Cùng với trồng nho, vợ chồng ông Luân đầu tư nấu rượu ngô để lấy bã rượu chăn nuôi 3 lợn nái, với gần chục con lợn thịt, xây hầm bioga phục vụ đun nấu trong gia đình. Từ bán rượu, lợn giống và lợn thịt thương phẩm, gia đình ông Luân mỗi năm thu trên 250 triệu đồng. Còn phân lợn được đem ủ hoai và nước phân từ hầm bioga được sử dụng bón cây nho. Mô hình chăn nuôi kết hợp trồng trọt tuần hoàn khép kín tiết giảm chi phí sản xuất và mang lại nguồn lợi đáng kể cho gia đình.
Chăm sóc đúng kỹ thuật, vườn nho của ông Hà Văn Luân cho năng suất, chất lượng quả cao.
Do áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác và tuân thủ đúng quy trình chăm sóc, không dùng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, diệt cỏ, nên cây cho năng suất và chất lượng quả đảm bảo. Quả tròn đều, thịt quả dày, khi ăn có vị ngọt đậm và thơm dịu.
Ông Luân cho biết: Tôi trồng 720 cây nho hạ đen, năm nay là năm đầu có 500 cây cho thu hoạch, ước thu hơn 800 kg quả, giá bán 120 nghìn đồng/kg tại vườn, thu gần 100 triệu đồng. Gia đình tôi luôn mở cửa vườn nho để đón khách đến trải nghiệm. Khách đến tham quan, chụp ảnh, không thu phí và được trực tiếp thu hái, mua nho với giá tại vườn.
Mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cây nho hạ đen theo mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, tiêu chuẩn VietGAP của vợ chồng ông Hà Văn Luân bước đầu cho hiệu quả kinh tế. Tới đây gia đình đăng ký với chính quyền xã tham gia chương trình OCOP cho sản phẩm quả nho hạ đen và làm thủ tục chứng nhận sản phẩm nho hạ đen đạt tiêu chuẩn VietGAP, nhằm tạo dựng liên kết với các doanh nghiệp, giúp tìm kiếm thị trường, quảng bá, giới thiệu sản phẩm để sản phẩm có đầu ra ổn định, tạo động lực cho gia đình yên tâm phát triển mở rộng sản xuất.
Quốc Sơn