Ông không chỉ là một nghệ nhân điêu khắc tài hoa mà còn là một người “kể chuyện” lịch sử bằng nghệ thuật, một sứ giả lan tỏa tinh thần yêu nước đến với thế hệ hôm nay và mai sau.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Vinh (đứng giữa) Người tái hiện lịch sử dân tộc qua từng tác phẩm nghệ thuật
Những tác phẩm mang hồn sử Việt
Một trong những công trình tiêu biểu thể hiện rõ quan điểm nghệ thuật và tinh thần dân tộc của ông là tác phẩm “Huyết chiến Bạch Đằng Giang năm 1288”, tái hiện trận thủy chiến lừng lẫy dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, nơi quân dân nhà Trần đánh tan đội thủy binh hùng mạnh của Nguyên Mông.
Tác phẩm đã được chuyển giao và trưng bày trang trọng tại Bảo tàng thuộc Khu di tích quốc gia đặc biệt Bạch Đằng Giang, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng. Đây không chỉ là tác phẩm nghệ thuật đơn thuần, mà còn là biểu tượng của lòng tự hào dân tộc và niềm tri ân sâu sắc với tiền nhân.
Không dừng lại ở đó, ông Nguyễn Đình Vinh còn hoàn thành một tác phẩm khác mang tên “Huyết chiến Bạch Đằng Giang năm 938”, tái hiện chiến thắng vĩ đại của Ngô Quyền trước quân Nam Hán, đánh dấu sự kết thúc hơn một nghìn năm Bắc thuộc, mở ra kỷ nguyên độc lập tự chủ cho dân tộc Việt. Tác phẩm này cũng đã được xác lập Kỷ lục Việt Nam và hiện đang chờ chuyển giao để được trưng bày tại địa điểm xứng đáng với tầm vóc lịch sử của nó.
Cả hai tác phẩm không chỉ là thành quả lao động nghệ thuật, mà còn là kết tinh của tâm huyết, lòng yêu nước và ý chí không ngừng nghỉ của một nghệ nhân luôn hướng về cội nguồn dân tộc.
Khác biệt từ lựa chọn đề tài
Trong khi phần lớn các nghệ nhân làng nghề hiện nay thường lựa chọn tái hiện những tích truyện phổ biến, thậm chí là các điển tích nước ngoài để thu hút thị hiếu đại chúng, thì Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Vinh lại đi theo một con đường riêng, tái hiện lịch sử dân tộc. Ông lựa chọn những đề tài khó, ít người dám thực hiện vì đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về lịch sử, sự tỉ mỉ trong từng chi tiết, cũng như công phu trong cách truyền tải tinh thần thời đại.
Chính lựa chọn khác biệt này đã làm nên dấu ấn riêng biệt cho ông trong làng nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Đó cũng là định hướng nghệ thuật mà ông kiên định theo đuổi, vừa để bảo tồn giá trị lịch sử, vừa lan tỏa tinh thần biết ơn và tự hào dân tộc đến với mọi tầng lớp nhân dân.
Theo ông Vinh, nghệ thuật không chỉ để thưởng lãm mà còn phải mang sứ mệnh giáo dục và truyền cảm hứng. Lịch sử Việt Nam là kho tàng vô giá với những câu chuyện bi tráng, những chiến công hào hùng, những con người anh dũng, tất cả đều xứng đáng được tái hiện một cách trang nghiêm, sinh động và gần gũi trong đời sống văn hóa hôm nay.
Bức ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Vinh khắc họa
Tâm huyết của nghệ nhân
Chia sẻ về nguồn cảm hứng đặc biệt của mình, ông Nguyễn Đình Vinh bồi hồi nhớ lại những buổi học lịch sử thời học sinh. Đó là những trang sách đã khơi dậy trong ông niềm tự hào dân tộc và sự kính trọng đối với những bậc tiền nhân đã không tiếc máu xương để giành lại độc lập, tự do cho đất nước. Theo ông, mỗi câu chuyện lịch sử là một bài học quý báu không chỉ về lòng yêu nước mà còn về trí tuệ, sự kiên cường và tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam.
Chính những tiết học ấy đã trở thành động lực để ông bắt đầu hành trình tái hiện các trận chiến, các mốc son lịch sử và hình tượng những anh hùng dân tộc bằng chất liệu nghệ thuật truyền thống. Từng chi tiết nhỏ trong mỗi tác phẩm đều được ông nghiên cứu kỹ lưỡng, từ trang phục, vũ khí cho đến địa hình, bối cảnh lịch sử. Ông mong muốn mỗi tác phẩm không chỉ chính xác về mặt tư liệu mà còn sống động, chân thực, tạo được ấn tượng mạnh mẽ với người xem.
Không ít lần, ông chia sẻ rằng bản thân luôn cảm thấy “mắc nợ” với cha ông xưa. Bởi với ông, việc chưa thể hiện đầy đủ, trọn vẹn và đa dạng các giai đoạn lịch sử trong các tác phẩm nghệ thuật chính là một thiếu sót lớn. Đó là nỗi trăn trở thường trực của một người nghệ nhân luôn đặt trách nhiệm văn hóa lên hàng đầu.
Sứ mệnh lan tỏa giá trị lịch sử
Không chỉ dừng lại ở sáng tác, nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh còn không ngừng lan tỏa thông điệp về lòng biết ơn, trách nhiệm và niềm tự hào dân tộc đến với cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Ông cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày nay, việc giữ gìn bản sắc dân tộc và giáo dục lịch sử cho thế hệ sau càng trở nên quan trọng.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Vinh (bên trái).
Ông mong muốn các làng nghề truyền thống Việt Nam sẽ quan tâm hơn đến những tác phẩm mang tính lịch sử, thay vì chỉ chạy theo thị hiếu. Theo ông, khi nghệ thuật biết hướng về cội nguồn, kết nối với lịch sử, thì nó mới thực sự có linh hồn và giá trị bền vững.
Thông qua các tác phẩm của mình, ông gửi gắm thông điệp giản dị nhưng sâu sắc: Hãy biết ơn cha ông, biết trân trọng độc lập tự do mà thế hệ đi trước đã phải đánh đổi bằng máu xương; hãy hiểu rằng những bữa cơm no, những ngày bình yên hôm nay không tự nhiên, đó là thành quả của biết bao hy sinh và gian khổ.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Vinh không chỉ là một người thợ tài hoa, mà còn là một nhà giáo dục thầm lặng qua nghệ thuật. Ông chọn cách tái hiện lịch sử bằng bàn tay và trái tim của mình, gửi gắm vào đó cả lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến với cộng đồng. Trong từng nét chạm, từng hình tượng, người xem không chỉ thấy nghệ thuật, mà còn thấy được bóng dáng cha ông, thấy được lịch sử sống dậy, chân thực và xúc động.
Lập Nguyễn