Người tiếp nối truyền thống đúc đồng Trà Đông

2 giờ trướcBài gốc

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Quý.

Nghệ nhân trẻ Nguyễn Bá Quý là một trong số đó. Anh đã dành cả tuổi trẻ để gắn mình với tiếng búa, hơi than và khuôn đất sét, quyết tâm giữ cho nghề đúc đồng của quê hương không bị phai mờ. Sự bền bỉ và sáng tạo của anh cho thấy truyền thống chỉ có thể sống được khi được thế hệ trẻ trân trọng và tiếp tục bằng cả trái tim và trách nhiệm.

Sinh ra và lớn lên ở “cái nôi” của nghề đúc đồng, gia đình lại có truyền thống đúc đồng, đã trở thành điều kiện thuận lợi để Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Quý (SN 1987) - con trai của Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Bá Châu nuôi dưỡng đam mê, tình yêu với nghề. Ngay từ nhỏ, anh Quý đã quen với các công đoạn để làm nên một sản phẩm đồng. Và không biết từ bao giờ, làm nghề và những công đoạn tạo nên sản phẩm đã “nằm lòng” trong anh, trở thành một phần quan trọng nuôi dưỡng ý chí, khát vọng của anh.

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Quý chia sẻ: “Từ bé tôi đã phụ bố mẹ những công đoạn làm sản phẩm như pha chế, tạo mẫu, làm khuôn, rót đồng, làm nguội, chạm khắc, lên màu cho sản phẩm. Cũng bởi gắn liền với nghề từ bé, nên tôi cảm nhận rõ bao khó khăn vất vả của nghề cũng như tâm huyết, tình cảm của cha ông dành cho nghề truyền thống. Đó là điều khiến tôi yêu nghề, đam mê với nghề và mong muốn trở thành người thợ đúc đồng như cha ông mình. Với tôi, làm nghề không chỉ là thỏa đam mê mà còn là niềm tự hào, là trách nhiệm giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trước thách thức của thời đại”.

Mong muốn ấy đã trở thành “kim chỉ nam” cho anh Quý trên con đường làm nghề. Từ những ngày chập chững vào nghề đến khi lành nghề, anh luôn được “người thầy đặc biệt” là người bố của mình truyền lại hết mọi món nghề. Từ những việc đơn giản đến những việc phức tạp, từ những bước cơ bản đến nâng cao, anh đều được rèn luyện thuần thục. Trong đó, các khâu làm khuôn, thiết kế kiểu dáng, chạm khắc hoa văn được “người thầy đặc biệt” rèn luyện khắt khe hơn. Bởi kiểu dáng, hoa văn là “linh hồn” nghệ thuật của sản phẩm, thể hiện tài năng, sự khéo léo của người thợ. Hơn thế, đó không chỉ thể hiện yếu tố cá nhân mà còn thể hiện sự am hiểu, tình yêu văn hóa dân tộc.

Nhờ sự chỉ bảo tận tình của bố, cùng sự chịu khó, yêu nghề, tinh thần dám nghĩ dám làm, nên hơn 20 tuổi anh Quý đã làm ra sản phẩm trống đồng hoàn chỉnh của riêng mình. Anh Quý chia sẻ: “Sau bao ngày thử nghiệm thất bại rồi lại rèn luyện, học tập, trau dồi kinh nghiệm, tôi đã hoàn thành được sản phẩm trống đồng ưng ý. Tôi rất vui vì mình đã dần chạm đến ước mơ trở thành thợ đúc đồng và bước những bước đầu tiên trên con đường gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống”.

Hiểu rằng, nghề đúc đồng là tinh hoa văn hóa của dân tộc, nên anh Quý không những chăm chỉ mà anh còn tìm đến những làng nghề đúc đồng khác, tìm đến những sản phẩm đồng được lưu giữ và những tài liệu về nghề để trau đồi kiến thức, hiểu biết về nghề và về văn hóa dân tộc. Chính nhờ thái độ ham học hỏi, kiên trì ấy mà anh nhanh chóng khẳng định mình trong làng nghề.

Khi gần 30 tuổi, anh được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trao tặng danh hiệu Thợ giỏi làng nghề; Hội Di sản văn hóa Việt Nam tặng Bằng khen vì có thành tích trong hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Đỉnh cao là năm 2018, sau hơn 6 tháng miệt mài dành trọn tâm sức, anh Quý đã đúc thành công phiên bản trống đồng Ngọc Lũ bằng phương pháp thủ công truyền thống với kích thước rất lớn. Anh Quý được xác lập kỷ lục Guinness Việt Nam - “người thực hiện phiên bản trống đồng Ngọc Lũ bằng phương pháp thủ công truyền thống lớn nhất Việt Nam”. Anh Quý chia sẻ: “Trống đồng Ngọc Lũ là đẹp nhất trong tất cả các loại trồng đồng, bởi kiểu dáng, họa tiết hoa văn độc đáo, mang giá trị nghệ thuật cao. Vì vậy, tôi muốn góp phần gìn giữ và tôn vinh những giá trị văn hóa quý báu, đặc sắc đó”.

Không dừng lại ở việc gìn giữ, anh Quý còn hướng đến phát triển bền vững nghề truyền thống theo hướng hiện đại và thích nghi với nhu cầu mới. Cùng với cha, anh điều hành Công ty TNHH Đúc đồng truyền thống Đông Sơn Chè Đông với xưởng đúc đồng rộng khoảng hơn 2.700m2, tạo việc làm ổn định cho khoảng 10 - 15 lao động địa phương với thu nhập từ 8 - 15 triệu đồng/tháng. Năm 2021, nhiều sản phẩm trống đồng do doanh nghiệp làm ra đã được xếp hạng OCOP 4 sao. Anh Quý cũng chủ động đưa nghề truyền thống bắt nhịp với thời đại số bằng việc mạnh dạn cải tiến kỹ thuật, bán hàng trực tuyến. Hướng đi này giúp sản phẩm đồng của Thiệu Trung đến với đông đảo người dân trong và ngoài tỉnh.

Từ một thanh niên trẻ say mê với nghề, vượt qua thử thách, tiếp thu kiến thức và sáng tạo tinh hoa truyền thống, Nguyễn Bá Quý đã trở thành nhân tố tiên phong cho lớp nghệ nhân trẻ trong việc giữ gìn văn hóa truyền thống, đưa văn hóa truyền thống hòa vào nhịp sống hiện đại.

Bài và ảnh: Thùy Linh

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/nguoi-tiep-noi-truyen-thong-duc-dong-tra-dong-270305.htm