Không chỉ giúp người dân thoát nghèo, làm giàu, các mô hình này còn góp phần khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, tạo công ăn việc làm tại chỗ cho lao động địa phương – đặc biệt trong bối cảnh chuyển dịch cơ cấu lao động ngày càng mạnh mẽ.
Khi người trẻ về quê làm nông nghiệp
Về thôn Liên Sơn, xã Tân Dĩnh, huyện Lạng Giang những ngày tháng 6, không khó để bắt gặp hình ảnh những cánh đồng hoa dơn, rau củ, quả xanh mướt nối nhau trải dài.
Cảnh sắc trù phú này từng là những thửa ruộng khô cằn, bị bỏ hoang do thiếu lao động canh tác. Thế nhưng, chỉ trong vài năm, diện mạo của vùng đất này đã thay đổi nhờ những người trẻ tiên phong, trong đó có anh Hà Minh Nam (sinh năm 1995).
Với sự tham gia của những trí thức trẻ, nông nghiệp nhiều địa phương tỉnh Bắc Giang thay da đổi thịt (Ảnh: BBG).
Tốt nghiệp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2017, anh Nam từng có công việc ổn định ở Hà Nội. Nhưng sau nhiều chuyến đi thực tế, nhận thấy tiềm năng lớn từ ruộng đất quê hương chưa được khai thác hiệu quả, năm 2020, anh quyết định rời phố về quê khởi nghiệp bằng mô hình nông nghiệp sạch.
Với hơn 6 ha đất thuê, mượn của người dân trong xã, anh quy hoạch lại toàn bộ khu sản xuất, áp dụng nguyên tắc “một vùng - một giống cây trồng”, giúp tối ưu hóa khâu chăm sóc, cơ giới hóa và kiểm soát sâu bệnh.
Anh Nam cũng chủ động liên kết với các HTX và doanh nghiệp chế biến nông sản trên địa bàn để có đầu ra ổn định. Toàn bộ rau củ quả hiện được các doanh nghiệp đối tác và các siêu thị tiêu thụ với hợp đồng rõ ràng. Hoa tươi do anh trồng cũng được tiêu thụ tại các chợ đầu mối ở Hà Nội.
Mỗi năm, doanh thu từ trang trại của anh Nam đạt hơn 1 tỷ đồng, lợi nhuận ròng khoảng 200–300 triệu đồng, được tái đầu tư để mở rộng sản xuất.
Câu chuyện của anh Nam là minh chứng sống động cho vai trò của các mô hình liên kết – từ cá nhân, tổ hợp tác đến HTX – trong việc phát huy hiệu quả đất đai và góp phần trực tiếp vào xóa đói giảm nghèo ở nông thôn.
HTX – điểm tựa vững chắc cho nông dân thoát nghèo
Không chỉ riêng anh Nam, nhiều cá nhân và HTX khác trên địa bàn tỉnh Bắc Giang cũng đang tạo nên cú hích mạnh mẽ cho sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, từ đó mở ra hướng làm ăn bền vững cho người dân.
Một ví dụ tiêu biểu là chị Nghiêm Thị Hường – Giám đốc HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng (TP. Bắc Giang). Những năm qua, chị Hường thuê 2.600 m² đất và nhà màng tại xã Mỹ Thái, huyện Lạng Giang để trồng dưa lưới, dưa baby, rau củ theo mùa.
Song song đó, chị còn phối hợp với kỹ sư nông nghiệp chuyển đổi đầm hoang thành vùng trồng sen kết hợp làm du lịch trải nghiệm và bán nông sản đặc trưng. Mô hình vừa tạo sinh kế, vừa mở rộng cơ hội tiêu thụ sản phẩm và thu hút du khách, góp phần phát triển kinh tế nông thôn đa giá trị.
Theo thống kê của ngành Nông nghiệp tỉnh, hiện Bắc Giang có hàng trăm mô hình thuê, mượn ruộng với quy mô từ vài sào đến hàng chục ha. Sau khi thuê đất, nhiều tổ chức, cá nhân đã mạnh dạn đầu tư nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt, thiết bị kiểm soát nhiệt độ và quy trình VietGAP. Nhờ đó, không ít mô hình đạt doanh thu lên tới hàng tỷ đồng/năm.
HTX là điểm tựa để nhiều nông dân tại Bắc Giang vươn lên thoát nghèo, làm giàu bền vững (Ảnh: BBG).
Điểm đặc biệt là các HTX, tổ hợp tác không chỉ là đơn vị tổ chức sản xuất, mà còn là cầu nối kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm, huy động vốn đầu tư và tạo ra hàng trăm việc làm cho lao động địa phương. Đây chính là nhân tố quan trọng góp phần giảm nghèo, ổn định đời sống nông dân, đặc biệt ở những vùng nông thôn còn nhiều khó khăn như Lục Ngạn, Yên Thế, Sơn Động...
Như ở huyện Hiệp Hòa, Tổ hợp tác Dịch vụ nông nghiệp thôn Đại Đồng 2 (xã Danh Thắng) là điển hình cho thấy sức mạnh của sự liên kết nhỏ nhưng hiệu quả. Tổ hợp tác huy động bà con gom đất nhỏ lẻ thành cánh đồng lớn rộng 13 ha để trồng khoai tây thương phẩm. Nhờ cơ giới hóa khâu chăm sóc, thu hoạch, mô hình đã giúp giảm chi phí nhân công, tăng năng suất và hiệu quả rõ rệt.
“Vụ đông vừa rồi, giá bán bình quân 9.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, chúng tôi lãi 320 triệu đồng,” ông Lương Văn Kiệm, đại diện tổ hợp tác phấn khởi chia sẻ.
Điểm tựa giảm nghèo, làm giàu bền vững
Từ nguồn ngân sách tỉnh, tổ hợp tác được hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng để đầu tư thiết bị, mở rộng sản xuất. Đây là một phần trong chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp của Bắc Giang, thể hiện quyết tâm đồng hành cùng các mô hình sản xuất tập thể.
Không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang trong tiến trình này. Bằng nhiều chương trình phối hợp với chính quyền và ngành nông nghiệp Bắc Giang, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác và cá nhân về kỹ thuật sản xuất, đào tạo nhân lực, kết nối tiêu thụ và thậm chí hỗ trợ tài chính, vay vốn ưu đãi để đầu tư máy móc hiện đại.
Tính riêng năm 2024, ngân sách tỉnh Bắc Giang – dưới sự tư vấn và phối hợp của các cơ quan liên quan như Liên minh HTX tỉnh – đã chi gần 50 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp, HTX và cá nhân tập trung đất đai, thuê mặt bằng, mua máy móc, thiết bị... Những hỗ trợ này tạo điều kiện để hàng chục mô hình nông nghiệp công nghệ cao được hình thành và lan tỏa.
Dù đạt được những kết quả đáng khích lệ, nhưng quá trình tập trung ruộng đất tại Bắc Giang vẫn gặp không ít rào cản. Một số hộ dân dù không canh tác vẫn muốn giữ đất để dự phòng, dẫn tới manh mún, khó đạt tiêu chí diện tích tối thiểu khi doanh nghiệp, HTX muốn thuê sản xuất dài hạn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về tăng cường truyền thông, vận động, đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý rõ ràng giữa bên thuê và bên cho thuê.
Tuy nhiên, từ những mô hình hiệu quả trên, có thể khẳng định phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình hợp tác hóa không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là chìa khóa mở ra con đường xóa đói giảm nghèo bền vững cho nông dân Bắc Giang.
Sự vào cuộc tích cực của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang, chính quyền các cấp và tinh thần dấn thân của người dân là nền tảng vững chắc để nông nghiệp Bắc Giang bước sang giai đoạn phát triển mới – hiện đại, hiệu quả và mang lại cuộc sống ấm no cho hàng ngàn hộ gia đình.
Từ những cánh đồng hoang hóa đến những vùng sản xuất bạc tỷ, Bắc Giang đang từng bước hiện thực hóa khát vọng làm giàu từ nông nghiệp. HTX, tổ hợp tác – với sự tiếp sức từ Liên minh HTX Việt Nam – chính là “bàn tay nối dài” đưa người nông dân vươn tới tương lai tươi sáng.
Nam Phong