Một trung tâm mua sắm ở Thượng Hải, Trung Quốc, trong ngày 11/11/2021. Ảnh: Reuters.
Alice Zhang (29 tuổi), một nhân viên marketing tại Quảng Châu, cho biết năm nay cô chỉ chi tiêu cho dịp mua sắm 11/11 bằng một nửa so với năm ngoái. Zhang tập trung mua các mặt hàng giá rẻ và chỉ mua những gì thực sự cần thiết sau khi thu nhập giảm hơn 20%.
“Tôi chủ động cắt giảm chi tiêu”, Zhang nói. Cô cho biết tổng số tiền mua sắm năm nay chỉ khoảng 3.000 nhân dân tệ (421 USD).
Thắt chặt chi tiêu
Theo các nhà phân tích, xu hướng mua sắm của những người tiêu dùng như Alice Zhang phản ánh tình hình chung của lễ hội mua sắm 11/11 năm nay, đó là... "thắt lưng buộc bụng".
Dịp mua sắm nhân Ngày Độc thân 11/11 vốn khởi đầu từ ý tưởng của nền tảng mua sắm trực tuyến Alibaba hồi năm 2009, nền tảng tung ra nhiều chính sách giảm giá cho hoạt động mua sắm trong ngày 11/11, vốn được coi là ngày dành cho những người độc thân. Kể từ đó đến nay, dịp mua sắm 11/11 đã trở thành lễ hội mua sắm trực tuyến lớn nhất thế giới.
Thời gian mua sắm cũng dần được mở rộng, không còn giới hạn trong một ngày duy nhất. Cách người Trung Quốc chi tiêu mua sắm trong dịp này dần được phân tích như một dấu hiệu để đánh giá sức khỏe của nền kinh tế.
Năm nay, hoạt động giảm giá được bắt đầu tiến hành từ ngày 9/11, sớm hơn vài ngày so với năm 2024 và sẽ kết thúc trong tuần này.
Ông Shaun Rein, giám đốc điều hành công ty nghiên cứu thị trường China Market, cho rằng động thái tiến hành giảm giá sớm là để bù đắp cho sự suy yếu của sức mua nội địa. Các nền tảng thương mại đang nỗ lực tìm cách kích thích doanh số, nhưng đây không phải mục tiêu dễ thực hiện.
Rất nhiều người tiêu dùng đang không dám chi mạnh. Zhang Shijun (45 tuổi), nhân viên tại một trung tâm đào tạo nghề ở Bắc Kinh, cho biết anh chỉ mua sắm những thứ thiết yếu cho gia đình trước mùa đông sắp đến.
Nhân viên đóng gói hàng hóa tại một trung tâm logistics trong ngày 11/11/2016 ở huyện Cám Du, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: Visual China Group.
Theo hãng dữ liệu bán lẻ Syntun, tính đến 31/10, tổng giá trị hàng hóa giao dịch trong mùa mua sắm năm nay đã vượt mức 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (140 tỷ USD). Năm 2024, tổng doanh số ước đạt 1,44 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 26% so với năm 2023.
Dù vậy, các chuyên gia cho rằng vẫn cần thêm thời gian để đánh giá đúng mức độ phục hồi nhu cầu tiêu dùng sau đại dịch. Hiện tại, thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng và đầu tư kinh doanh trong nước là một ưu tiên quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Dù vậy, các chuyên gia kinh tế Trung Quốc nhận thấy người Trung Quốc vẫn đang "rén tay", ngần ngại chi các khoản lớn cho mua sắm, họ chỉ tập trung vào mặt hàng thiết yếu có giá phải chăng.
“Sự tự tin trong chi dùng của các hộ gia đình vẫn còn khá yếu”, ông Lynn Song, chuyên gia kinh tế của ING Bank Trung Quốc nhận định.
Giảm giá giảm sức hút
Theo bà Yaling Jiang, một chuyên gia độc lập nghiên cứu hành vi người tiêu dùng tại Trung Quốc, nhiều người dần cảm thấy mệt mỏi và nghi ngờ các chương trình khuyến mãi. “Họ phàn nàn rằng mức giảm giá năm nay không mạnh, không hấp dẫn”, bà Jiang nói.
Sonia Song, một lao động tự do trong lĩnh vực truyền thông ở Quảng Châu, cho rằng nhiều nhà bán lẻ đang nâng giá trước khi giảm để tạo ảo giác giá giảm sâu. “Tôi phải dành nhiều thời gian so sánh giá giữa các nền tảng. Giờ tôi chỉ mua thứ nào rẻ nhất và đáng tiền nhất”, Song nói.
Sức mua trong dịp lễ hội giảm giá 11/11 dần trở thành chỉ số đánh giá sức khỏe nền kinh tế tại Trung Quốc. Ảnh: Reuters.
Chính phủ Trung Quốc gần đây còn triển khai chương trình giảm giá cho những người dân đổi đồ gia dụng cũ, xe cũ khi mua đồ mới, xe mới. Các chương trình này khiến nhu cầu mua sắm trong mùa giảm giá giảm sút.
“Logic rất đơn giản, nếu bạn đã mua máy giặt mới theo chương trình ưu đãi của nhà chức trách, thì đến dịp khuyến mãi dịp 11/11, giá có giảm sâu đến đâu, bạn cũng không mua thêm cái máy giặt nữa làm gì”, chuyên gia Song phân tích.
Theo báo cáo mới nhất của công ty tư vấn quản lý Bain & Company, các tập đoàn thương mại điện tử lớn của Trung Quốc đang mở rộng bán hàng xuyên biên giới, khi nhu cầu trong nước dần chững lại.
Năm nay, nền tảng Taobao của Alibaba vận hành chương trình giảm giá Ngày Độc thân tại 20 quốc gia, đây là bước mở rộng đáng chú ý so với trước đây.
Sau khi Mỹ chấm dứt chính sách miễn thuế “de minimis” dành cho các đơn hàng nhỏ, khiến doanh số của Shein và Temu sụt giảm, các nền tảng bán lẻ của Trung Quốc đang chuyển hướng sang thị trường Đông Nam Á như Thái Lan, Việt Nam và Philippines.
An Hòa