Chó thả rông tại một con hẻm dân sinh ở phường Trảng Dài (thành phố Biên Hòa). Ảnh: L.Duy
Không chấp hành quy định về tiêm ngừa, vẫn để chó thả rông
Theo bà C.T. (ngụ ấp 3, xã Phước Thái, huyện Long Thành), ngày 12-2, có 1 con trong đàn 3 con chó của nhà bà nuôi có các biểu hiện của bệnh dại như: hung dữ, kích động và cắn người. Vào chiều 12-2, con chó trên cắn con chó của nhà hàng xóm, sau đó thì con chó nghi bị bệnh dại này đã chết.
Ngày 13-2, Chi cục Chăn nuôi và thú y Đồng Nai phối hợp với chính quyền xã Phước Thái xác minh trường hợp con chó nghi bệnh dại cắn người. Thời điểm kiểm tra, nhân viên thú y ghi nhận 1 con chó đã chết, 2 con chó trong đàn vẫn bình thường, chưa có dấu hiệu của bệnh dại. Ngoài ra, tiến hành điều tra dịch tễ khu vực xung quanh thì phát hiện thêm một con chó đã chết trong vườn, không rõ chủ.
Lực lượng chức năng đã tiêu hủy 2 con chó theo quy định, tiêu độc khử trùng toàn bộ dụng cụ, chuồng nuôi nhốt và khu vực xung quanh, hố chôn lấp. Kết quả điều tra dịch tễ khu vực xung quanh hộ có dịch, có tổng cộng 27 hộ nuôi chó, tổng đàn 71 con; trong đó, số chó đã được tiêm vaccine phòng bệnh dại là 8 con (tỷ lệ 11,3%).
Theo UBND phường Trảng Dài, dù đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, tình trạng chó thả rông vẫn tái diễn khi lực lượng chức năng không có mặt. Đội bắt chó thả rông chủ yếu gồm lực lượng không chuyên trách, kiêm nhiệm nhiều công việc khác, trong khi địa bàn phường rộng và số lượng chó mèo nuôi nhiều. Đặc biệt, công tác chăm sóc chó trong thời gian tạm giữ cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu cơ sở vật chất.
Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn huyện Long Thành, dịch bệnh dại diễn biến rất phức tạp, đã xảy ra 4 ca bệnh dại ở chó (tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ năm 2024), đặc biệt là có 2 trường hợp tử vong ở người do bệnh dại (tăng tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2024, không có ca dại) trên địa bàn 2 xã Phước Bình, Phước Thái. Qua đó cho thấy, dịch bệnh đã tăng rất nhanh và làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Kết quả điều tra dịch tễ ở 101 hộ xung quanh các ổ dịch có nuôi 231 con chó, mèo, trong đó có 51 con đã được tiêm vaccine phòng bệnh dại, tỷ lệ 22,08%, là tỷ lệ tiêm phòng rất thấp, là nguy cơ rất cao dịch bệnh tiếp tục phát sinh trong thời gian tới.
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (thuộc Sở Y tế), năm 2023, toàn tỉnh có 2 ca tử vong do chó dại cắn; năm 2024, có 3 ca; từ đầu năm 2025 đến nay, đã có 2 ca tử vong. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc nhiều chủ nuôi chưa cho chó tiêm phòng đầy đủ, thả rông chó mà không rọ mõm, tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với sức khỏe cộng đồng.
Không chỉ gây nguy cơ lây lan bệnh dại, tình trạng thả rông chó còn dẫn đến nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông và gây hoang mang cho người dân.
Chị Lê Thị Ánh Ngọc (ngụ phường Trảng Dài, thành phố Biên Hòa) kể: “Mới đây, tôi đang đi xe máy trên đường thì bất ngờ một con chó chạy ngang đường. Không kịp xử lý, tôi loạng choạng tay lái và ngã xuống đường. Khi đứng dậy tìm chủ con chó để giải quyết vụ việc thì chẳng ai nhận là chó của mình. Cuối cùng, tôi đành ngậm ngùi chịu thiệt, vừa đau vừa bực mà không biết kêu ai”.
Cần có những biện pháp mạnh hơn
Trước diễn biến phức tạp của bệnh dại, các cơ quan chức năng đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kiểm tra, đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Theo đó, UBND huyện Long Thành chỉ đạo UBND xã Phước Thái xử lý triệt để dịch bệnh dại, ngăn chặn phát sinh ổ dịch mới; đồng thời, xem xét trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan nếu có dấu hiệu lơ là trong công tác phòng, chống dịch.
Lực lượng chức năng tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh dại, lấy mẫu xét nghiệm tại phòng thí nghiệm có thẩm quyền. Siết chặt quản lý chó, mèo, thống kê chính xác số hộ nuôi, xử lý nghiêm tình trạng thả rông. Chủ nuôi phải cam kết khai báo, nuôi nhốt đúng quy định và tiêm vaccine phòng bệnh dại đạt trên 70% tổng đàn trong năm 2025 và các năm tiếp theo.
Ngoài ra, công tác tuyên truyền về nguy cơ và biện pháp phòng, chống bệnh dại sẽ được đẩy mạnh trong cộng đồng, trường học và các cơ sở chăn nuôi, giết mổ. UBND xã Phước An (huyện Nhơn Trạch) - địa phương giáp ranh với xã có dịch - sẽ tổ chức tiêm phòng khẩn cấp cho đàn chó, mèo chưa được tiêm vaccine.
Nhằm đảm bảo trật tự đô thị, vệ sinh môi trường và phòng, chống bệnh dại, trong năm 2024, UBND phường Trảng Dài đã tổ chức ra quân xử lý tình trạng chó thả rông trên địa bàn. Sau 6 đợt ra quân, đội bắt chó thả rông của phường đã bắt 10 con chó, trong đó 8 hộ dân đã đến nhận lại chó và bị xử phạt hành chính theo quy định, mỗi hộ 400 ngàn đồng.
Để nâng cao hiệu quả, UBND phường Trảng Dài kiến nghị Chi cục Chăn nuôi và thú y Đồng Nai cùng các cơ quan chức năng tiếp tục hỗ trợ trong việc vận chuyển và xử lý chó thả rông sau thời gian tạm giữ; đồng thời, đề nghị tăng cường tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức quản lý vật nuôi.
Luật sư Phan Thị Hồng Vân (Đoàn Luật sư tỉnh) cho biết, mặc dù đã có quy định xử phạt nhưng nhiều người vẫn bất chấp, cố ý coi thường pháp luật. Căn cứ quy định tại khoản 2, Điều 7 Nghị định 90/2017/NĐ-CP ngày 31-7-2017, được sửa đổi bởi khoản 3, Điều 2 Nghị định 04/2020/NĐ-CP ngày 3-1-2020 quy định vi phạm về phòng bệnh động vật trên cạn thì phạt tiền từ 1-2 triệu đồng đối với hành vi không tiêm vaccine phòng bệnh dại cho động vật bắt buộc phải tiêm phòng và không đeo rọ mõm cho chó hoặc không xích giữ chó, không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng.
Luật sư Phan Thị Hồng Vân nhấn mạnh, việc xử phạt không chỉ nhằm răn đe, mà quan trọng hơn là để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hạn chế nguy cơ lây lan bệnh dại và đảm bảo an toàn cho người dân. Do đó, bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân trong việc quản lý vật nuôi đúng quy định.
Lê Duy