Nguy cơ chạy đua vũ trang dưới biển ở châu Á?

3 giờ trướcBài gốc

Tàu ngầm Dosan Ahn Chang-ho của Hàn Quốc có khả năng phóng tên lửa đạn đạo. Ảnh: News Directory3/TTXVN

Trong nhiều năm, Seoul tìm cách gia nhập nhóm quốc gia sở hữu tàu ngầm hạt nhân với lý do đối phó với những nguy cơ an ninh trong khu vực. Và việc ông Trump bật đèn xanh đã gỡ bỏ rào cản quan trọng bằng việc cho phép tiếp cận nhiên liệu theo một thỏa thuận hạt nhân song phương.

Tuy nhiên, chương trình đang phát triển nhanh của Hàn Quốc có thể khiến Trung Quốc khó chịu và tạo áp lực buộc Nhật Bản cân nhắc phát triển năng lực tương tự, theo nhận định của các chuyên gia và cựu quan chức quân sự.

“Tàu ngầm là hệ thống tấn công cực kỳ hiệu quả. Một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực là điều không thể tránh khỏi”, Choi Il, cựu chỉ huy tàu ngầm Hải quân Hàn Quốc nói.

Seoul lập luận rằng, động cơ hạt nhân là yếu tố sống còn để đối phó các mối đe dọa dưới biển từ CHDCND Triều Tiên, bao gồm tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm. Nước này nhiều lần khẳng định không theo đuổi vũ khí hạt nhân và tôn trọng chế độ không phổ biến hạt nhân.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung mô tả thỏa thuận là “thành tựu lớn” đạt được trong cuộc gặp ông Trump, đồng thời khẳng định nó sẽ tăng cường tính linh hoạt và quyền tự chủ an ninh của đất nước.

Nguy cơ hiệu ứng “domino hạt nhân”

Triều Tiên tuyên bố đang phát triển năng lực tương tự; truyền thông nhà nước đã công bố hình ảnh lãnh đạo Kim Jong Un thị sát một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân hồi tháng 3. Mức độ tiến bộ của chương trình này vẫn chưa rõ ràng, song một số chuyên gia nghi ngờ Bình Nhưỡng nhận được hỗ trợ từ Nga – khả năng mà quân đội Hàn Quốc cho biết đang theo dõi sát sao.

Nga và Triều Tiên tuyên bố tăng cường hợp tác quốc phòng, nhưng không đưa ra chi tiết về phối hợp kỹ thuật trong lĩnh vực này.

Theo nghị sĩ kiêm chuyên gia an ninh Yu Yong-weon, tàu ngầm hạt nhân với tốc độ cao hơn và khả năng lặn lâu hơn tàu diesel, sẽ giúp Hàn Quốc giám sát hiệu quả hơn tàu ngầm của Triều Tiên. Việc Seoul sở hữu chúng có thể buộc Tokyo phải xem xét lại chính sách.

Giới chức Nhật được cho là “sốc” khi biết ông Trump ủng hộ chương trình của Hàn Quốc, vì họ tin rằng nếu Mỹ hỗ trợ một quốc gia trong khu vực theo đuổi tàu ngầm hạt nhân, Nhật Bản sẽ là nước đi đầu, theo một nguồn tin am hiểu nội bộ chính phủ.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản từ chối bình luận. Bộ trưởng Quốc phòng Shinjiro Koizumi gần đây nói rằng, chuyển sang động cơ hạt nhân “là một lựa chọn”, dù bộ cho biết chưa tiến hành nghiên cứu nào. Một quan chức Nhật nói, nếu Tokyo theo đuổi tàu ngầm hạt nhân, họ sẽ yêu cầu Mỹ hỗ trợ kỹ thuật cần thiết.

Một chuyên gia hải quân giấu tên tại Tokyo cho biết, tàu ngầm diesel nhỏ phù hợp với vùng biển nông, nhưng tàu ngầm hạt nhân cho phép Nhật mở rộng hoạt động ra Thái Bình Dương và mở đường cho năng lực răn đe hạt nhân thứ cấp trong tương lai.

Cheong Seong-chang, thuộc Viện Sejong nhận định, Nhật Bản và Hàn Quốc có thể cùng phát triển tàu ngầm hạt nhân với sự hỗ trợ của Mỹ, phù hợp lợi ích chiến lược của Washington trong khu vực.

Phản ứng của Trung Quốc đến nay tương đối im ắng, nhưng tổ chức nghiên cứu 38 North tại Washington cảnh báo điều đó có thể thay đổi nhanh chóng.

Tổng thống Lee trước đó đã trấn an Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng, tàu ngầm hạt nhân của Hàn Quốc chỉ mang mục đích phòng vệ, theo cố vấn an ninh quốc gia Wi Sung-lac. “Các nước khác có thể không hoan nghênh điều này, nhưng chúng tôi có lập trường riêng. Chúng tôi có thể giải thích và thuyết phục”, Wi nói.

Giấc mơ kéo dài hàng chục năm

Hiện chỉ có Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ và Anh sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Australia có kế hoạch phát triển đội tàu tương tự theo hiệp định AUKUS năm 2021 với Mỹ và Anh.

Hàn Quốc bắt đầu nghiên cứu ý tưởng này từ năm 1994 trong cuộc khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên, nhưng tiến trình bị đình lại do thách thức kỹ thuật. Năm 2017, Tổng thống Moon Jae-in khi đó đã tìm kiếm sự ủng hộ của ông Trump, và ông Trump được cho là đã “ủng hộ kín đáo”, theo hai nguồn tin. Tuy nhiên, sự phản đối từ một số quan chức Mỹ khiến kế hoạch không thành hiện thực.

Hiện Hàn Quốc đã phát triển các thiết kế tàu ngầm cơ bản, theo đại tá hải quân về hưu Moon Keun-sik. Bộ trưởng Quốc phòng Ahn Gyu-back nói quá trình lắp ráp lò phản ứng đã đạt “giai đoạn quan trọng” và ước tính Seoul có thể đóng một tàu trong vòng 10 năm, với nhu cầu tối thiểu bốn tàu ngầm hạt nhân loại 5.000 tấn.

Tài liệu chung Mỹ-Hàn công bố ngày 14/11 cho thấy, Washington đã đồng ý hợp tác trong việc cung cấp nhiên liệu hạt nhân. “Không thể gọi đó là sự phê duyệt của Mỹ, mà là chúng ta đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để xây dựng tàu ngầm hạt nhân và nhiên liệu là mảnh ghép cuối cùng”, ông Ahn nói trước Quốc hội.

Bộ Quốc phòng Hàn Quốc nói nước này đang “liên tục tiếp nhận” các công nghệ liên quan đến việc xây dựng tàu ngầm hạt nhân, đồng thời nhấn mạnh sẽ phối hợp với Mỹ để đảm bảo an toàn và hoàn thiện công nghệ.

Một quan chức Nhà Trắng khẳng định, Mỹ ủng hộ tham vọng của Hàn Quốc nhằm “chia sẻ gánh nặng nhiều hơn và răn đe các mối đe dọa đối với liên minh, bao gồm phát triển tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân”.

Còn cựu Thứ trưởng Ngoại giao Choi thì nói: “Con tàu đã lăn bánh, dù vẫn còn những cánh cửa cần mở thêm, nhưng nó đang đi đúng hướng”.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/nguy-co-chay-dua-vu-trang-duoi-bien-o-chau-a-10399351.html