Nguy cơ xuất khẩu dệt may, da giày mất lợi thế: Cấp thiết đa dạng hóa thị trường

7 giờ trướcBài gốc

Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết đa dạng thị trường, đồng thời tối ưu hóa chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu để phát huy tiềm năng, tăng tính cạnh tranh cho ngành.

Sản xuất mặt hàng may mặc xuất khẩu tại Tổng công ty May 10 - CTCP. Ảnh: Nguyễn Vĩnh

Nguy cơ mất lợi thế

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày và túi xách Việt Nam Phan Thị Thanh Xuân, ngành da giày Việt Nam hiện đứng thứ ba thế giới về năng lực sản xuất (sau Trung Quốc và Ấn Độ) với quy mô 1,4 tỷ đôi năm 2024; đứng thứ hai trên thế giới về xuất khẩu (sau Trung Quốc), với quy mô 1,3 tỷ đôi. Châu Mỹ và châu Âu là hai thị trường xuất khẩu lớn nhất. Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế phát triển ngành da giày do đã có thương hiệu, được các đối tác nhận định có nguồn cung giày dép ổn định, an toàn với chất lượng từ mức trung đến cao cấp. Lợi thế còn là Việt Nam đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do với nhiều nước, nhân công có tay nghề cao...

Dù vậy, ngành đang đứng trước nguy cơ đánh mất lợi thế nêu trên khi chi phí lao động ngày càng tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Điều này cũng có thể khiến chuỗi cung ứng dịch chuyển sang các quốc gia khác có chi phí tốt hơn.

Thách thức còn là phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, nhất là nguyên liệu thô, hàng rào phi thuế quan gia tăng, các yêu cầu về sản xuất xanh, tuần hoàn, giảm phát thải…

Đặc biệt, doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào biến động thị trường quốc tế do có tới 90% sản lượng giày dép dùng cho xuất khẩu. Rủi ro về thuế quan của Hoa Kỳ gây ra tác động lớn khi Việt Nam xuất khẩu vào quốc gia này chiếm tới 40% sản lượng.

Cùng với da giày, dệt may cũng là ngành xuất khẩu chủ lực với kim ngạch gần 44 tỷ USD năm 2024, xuất khẩu chính sang thị trường Hoa Kỳ chiếm 38,2%, Nhật Bản chiếm 10,5%, Trung Quốc và Hàn Quốc hơn 8%... Xuất khẩu dệt may 5 tháng đầu năm 2025 đạt 17,58 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm trước.

Song ngành dệt may cũng đang đối mặt với thị trường đầy biến động do xung đột chính trị, chủ nghĩa bảo hộ, sự thay đổi thói quen tiêu dùng từ thời trang nhanh sang thời trang bền vững, các tiêu chuẩn về lao động và môi trường…

Sớm thành lập thị trường nguyên phụ liệu

Trước sức ép cạnh tranh, biến động kinh tế toàn cầu và các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường quốc tế, ngành dệt may, da giày đứng trước yêu cầu phải đẩy mạnh tái cấu trúc từ nâng cao năng lực sản xuất tới mở rộng thị trường.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày và túi xách Việt Nam Phan Thị Thanh Xuân, trong lúc này cần cấp thiết đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, trong đó khai thác các thị trường Việt Nam đã ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) là giải pháp hiệu quả lâu dài.

Còn theo các chuyên gia, để tận dụng tốt các FTA, doanh nghiệp phải chủ động chuyển đổi từ gia công sang phát triển sản phẩm, tăng hàm lượng giá trị gia tăng, đồng thời đầu tư vào sản xuất xanh và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế.

Trước những yêu cầu đó, các hiệp hội ngành hàng dệt may, da giày kiến nghị, các cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu chuyên sâu thị trường mới nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu xuất khẩu và giúp kết nối các khách hàng tiềm năng. Bên cạnh đó tối ưu hóa chuỗi chi phí, đặc biệt chuỗi nguyên vật liệu, được xem là giải pháp quan trọng giúp giữ vững lợi thế cho ngành.

Tương tự, đối với ngành dệt may, giải pháp căn cơ là nước ta tự chủ được nguồn cung nguyên phụ liệu. Theo đó, nước ta phải có chiến lược xây dựng ngành dệt may với tỷ lệ nội địa hóa cao, thu hút đầu tư vào vải và nhuộm. Nếu chỉ đơn thuần đa dạng hóa nguồn cung nguyên phụ liệu từ việc mua nhiều, khi thị trường biến động, doanh nghiệp dệt may sẽ bị ảnh hưởng.

Từ thực tế của doanh nghiệp, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn Giovani Nguyễn Trọng Phi cho biết, việc đưa ra mẫu thiết kế trang phục của doanh nghiệp Việt Nam chậm hơn so với các nước một phần do năng lực phát triển mẫu, phần khác do thiếu thị trường nguyên phụ liệu.

Vì vậy, ông Nguyễn Trọng Phi đề xuất, cơ quan chức năng cần sớm có cơ chế, chính sách phát triển thị trường nguyên phụ liệu cho ngành dệt may, da giày để doanh nghiệp có thể chủ động và đẩy nhanh quá trình làm mẫu, tăng khả năng cạnh tranh. Ngoài ra, cần xây dựng một khu công nghiệp chuyên sâu cho ngành công nghiệp phụ trợ dệt may, da giày từ đó giúp doanh nghiệp có đủ nguyên liệu, đồng thời góp phần giảm giá thành sản phẩm.

Theo Trưởng cơ quan thương vụ Việt Nam tại Canada Trần Thu Quỳnh, để duy trì đà tăng trưởng, doanh nghiệp Việt cần chuyển hướng sang phát triển thương hiệu riêng, tập trung vào các phân khúc ngách như thời trang nữ trung niên, thời trang trẻ có thu nhập thấp, giày bảo hộ, quần áo tơ lụa, nội thất may mặc... Việc tích cực tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế và hiện diện thực tế tại các kênh phân phối sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường hiệu quả hơn, từng bước thoát khỏi sự lệ thuộc vào mô hình gia công truyền thống, từ đó xây dựng năng lực cạnh tranh bền vững trong dài hạn.

Lam Giang

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/nguy-co-xuat-khau-det-may-da-giay-mat-loi-the-cap-thiet-da-dang-hoa-thi-truong-704885.html