Nhà bán nhỏ lẻ rút lui sau 'bão phí', TMĐT định hình cuộc chơi mới

8 giờ trướcBài gốc

Đấu tranh trước áp lực chuyển đổi

Kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử từ những ngày đầu tiên ngành hàng đồ gia dụng, anh Hoàng Văn Nam (ngụ TPHCM), cho biết hộ kinh doanh của anh đang ở trong thời điểm khó khăn. Với nguồn hàng nhập 80% có xuất xứ từ Trung Quốc theo nhiều đường khác nhau, anh chịu khó tìm kiếm mẫu mã, dòng hàng mới và sản phẩm theo “trend” để mua đi bán lại kiếm lời. Thực tế hiện nay việc nhập hàng không còn đơn giản như trước.

Theo anh Nam, các sàn TMĐT bắt đầu yêu cầu hóa đơn hàng hóa đầu vào, đặc biệt khi tham gia một số chương trình lớn, xác minh gian hàng chính hãng, yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa càng khó khăn hơn. Trong khi đó, phần lớn người mua đi bán lại qua trung gian, từ tiểu thương Trung Quốc theo đường tiểu ngạch, hàng xách tay không có hóa đơn rõ ràng. Nếu đổi sang nhập hàng trong nước, chi phí dự kiến tăng lên và hàng hóa có giá cả cao hơn, anh Nam đang điều chỉnh tối ưu chi phí để khách hàng đỡ sốc và chấp nhận khung giá mới.

Ông Lê Trường Sơn, CEO của HeyDay Cacao, cho biết việc siết chặt nguồn gốc và xuất xứ hàng hóa sẽ giúp các doanh nghiệp làm chuẩn, minh bạch thông tin phát triển bền vững. Việc thiếu minh bạch về nguồn gốc hàng hóa và các loại chi phí đầu vào như sản xuất, nhập khẩu, vận hành hay thuế khiến nhiều sản phẩm được bán ra thị trường với mức giá thấp bất thường.

Điều này tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh, khi các đơn vị tuân thủ pháp luật phải chịu chi phí cao hơn. Theo ông Sơn, dự thảo luật mới sẽ góp phần làm cho “cuộc chơi trở nên công bằng”.

Thực tế, hàng loạt quy định siết chặt về thuế, thanh toán và cơ chế vận hành trên các sàn thương mại điện tử đã khiến hàng chục ngàn gian hàng ngừng hoạt động nửa đầu năm 2025.

Ông Nam nói thêm, việc minh bạch giấy tờ hàng hóa không ảnh hưởng đến lựa chọn nhà cung cấp của Heyday Cacao, do 100% nguyên liệu đầu vào và công cụ sản xuất đều được mua từ đơn vị có hóa đơn đầy đủ. Tuy nhiên, với một số mặt hàng vận hành đặc thù như hộp carton, in ấn hay văn phòng phẩm, công ty buộc phải chuyển sang nhà cung cấp có thể xuất hóa đơn, dù giá thành có thể tăng do chi phí thuế và vận hành.

Doanh nghiệp tiếp cận kênh bán hàng online như 1 kênh bán chính thức. Ảnh: DNCC

Đối với hàng hóa giá trị thấp, các khoản phí cố định như phí hạ tầng 3.000 đồng/đơn hàng đang chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu chi phí, ảnh hưởng trực tiếp đến biên lợi nhuận vốn đã mỏng của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc các sàn TMĐT liên tục tăng phí buộc doanh nghiệp phải tăng giá bán hoặc cắt giảm chất lượng để giữ mức giá ổn định, gây tác động tiêu cực đến cả người tiêu dùng lẫn nhà bán hàng.

Theo báo cáo dữ liệu doanh thu 4 sàn TMĐT Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025 do YouNet ECI công bố, tổng số nhà bán hàng có phát sinh doanh thu trên bốn sàn thương mại điện tử lớn gồm Shopee, Lazada, Tiki và TikTok Shop trong nửa đầu năm 2025 (từ ngày 1-1 đến 30-6) đạt khoảng 579.600 đơn vị, bao gồm cả gian hàng Mall và Non-Mall.

Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2024, lượng nhà bán có doanh thu đã giảm 1,3%. Số liệu cho thấy lượng nhà bán rời bỏ thị trường hoặc ngừng phát sinh doanh thu đang lớn hơn số nhà bán mới tham gia hoặc tái hoạt động hiệu quả. Đây là tín hiệu cho thấy sự thanh lọc đang diễn ra rõ rệt trên thị trường thương mại điện tử Việt Nam, trong bối cảnh các quy định về thuế, vận hành và cạnh tranh ngày càng siết chặt.

Chiến lược mới nhập cuộc chơi TMĐT

Dù số lượng nhà bán hàng có doanh thu giảm so với cùng kỳ năm trước, song doanh thu trung bình mỗi gian hàng lại tăng mạnh 27,6%. Giá trị trung bình mỗi sản phẩm đạt 186.241 đồng, tăng nhẹ 5,4%. Nhìn chung, doanh thu toàn thị trường tăng 23,12% so với cùng kỳ 2024, cho thấy sức mua vẫn duy trì đà tăng trưởng tốt, báo cáo chỉ ra.

Lượng đơn hàng giao qua TMĐT tăng hằng quí. Ảnh: H.T

Ông Nguyễn Phương Lâm, Giám đốc Phân tích thị trường, YouNet ECI lí giải sàn TMĐT ghi nhận những nhà kinh doanh mặt hàng giá trị thấp, mang tính thời vụ, quy mô nhỏ lẻ và có doanh thu chưa tới 100 triệu/tháng rời cuộc chơi. Trong khi đó thị trường có tốc độ tăng trưởng đến từ những gian hàng chính hãng, thương hiệu lớn, ngành hàng có biên độ lợi nhuận cao và giá trị sản phẩm lớn, nhóm mặt hàng thiết yếu…

Ông Lâm cho rằng, trong giai đoạn siết lại thị trường, người tiêu dùng sẽ chịu tác động trực tiếp khi nhiều nhà bán hàng buộc phải tăng giá bán. Những ngành thiết yếu ít bị ảnh hưởng doanh số, trong khi thời trang, phụ kiện dễ sụt giảm do “bão chi phí”.

Ông khuyến nghị nhà bán có lộ trình tăng giá phù hợp, đồng thời khai thác tiếp thị liên kết và bán chéo sản phẩm để tăng thu nhập. Giá bán trung bình đã tăng nhẹ 4-8% trong 9 tháng qua. Ông đề xuất cần các chính sách kích cầu như miễn VAT, hỗ trợ lãi vay tiêu dùng và hỗ trợ quá trình chuyển đổi số để tránh gây sốc cho cả người bán lẫn người mua.

Về phía doanh nghiệp, đại diện Heyday Cacao, cho biết việc sàn TMĐT nộp thuế thay không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động, thậm chí còn giúp giảm tải cho kế toán. Tuy nhiên, chi phí sàn ngày càng tiệm cận ngưỡng chịu đựng; nếu tiếp tục tăng, doanh nghiệp buộc phải tăng giá bán online thêm 5-10% so với kênh offline, hoặc dừng bán các sản phẩm giá thấp do chi phí hoàn hàng vượt giá bán.

Chia sẻ với KTSG Online, ông Lương Duy Hoài, Tổng giám đốc Giao Hàng Nặng, cho biết trong bối cảnh TMĐT mới, các đơn vị cung cấp dịch vụ vận chuyển, logistics cũng tập trung phát triển những giải pháp mới phù hợp nhu cầu thị trường. Trong đó, dịch vụ giao hàng nặng tập trung vào một số nhóm đối tượng là sàn TMĐT, người bán hàng cồng kềnh nặng ký, nhóm doanh nghiệp sản xuất bán lẻ nội địa, gia công xuất khẩu… Hiện dịch vụ đang tiếp cận thị trường hơn 100.000 nhà bán nhỏ lẻ kinh doanh sản phẩm cồng kềnh (có kích thước lớn trên 1,5 mét, nặng trên 20kg).

Ông đánh giá thị trường hàng nặng ký đang tăng gấp 2 đến 3 lần với tỉ trọng đơn hàng giao dịch trên thương mại điện tử. Để kích cầu thị trường tiêu dùng bán lẻ TMĐT tăng trưởng hai chữ số hằng năm, việc đa dạng ngành hàng, linh hoạt dịch vụ logistics là điều rất quan trọng.

Ông đánh giá khoảng 5-10 năm tiếp theo, khi hạ tầng logistics hoàn thiện cùng sự ổn định chính sách, các sàn TMĐT cần phối hợp để thúc đẩy nhà bán hàng tự tin khai thác mảng bán hàng nặng, cồng kềnh. Doanh nghiệp vận chuyển cũng giảm chi phí logistics xuống thấp bằng việc đầu tư công nghệ, trí tuệ nhân tạo.

Ông Nguyễn Tấn Phong, Trưởng đại diện phía Nam Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) đồng tình các đề xuất trong dự thảo sửa đổi Luật TMĐT như minh bạch thuật toán hiển thị, siết nguồn gốc hàng hóa, khấu trừ thuế tại nguồn… sẽ tạo lợi thế cho nhà bán hàng chuẩn chỉnh.

Đây là cơ hội để sản phẩm chất lượng, dịch vụ tốt được ưu tiên hiển thị, tăng hiệu quả tiếp cận người tiêu dùng. Nhà bán hàng buộc phải tận dụng cơ hội nâng chuẩn vận hành, cải thiện trải nghiệm, đồng thời xây dựng thương hiệu riêng để giảm phụ thuộc vào thuật toán sàn.

Hoàng An

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/nha-ban-nho-le-rut-lui-sau-bao-phi-tmdt-dinh-hinh-cuoc-choi-moi/