Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, phóng viên Báo Công Thương có cuộc trò chuyện với Nhà báo Trần Mai Hưởng, nguyên Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN), người từng là phóng viên chiến trường ghi lại những khoảnh khắc lịch sử của đất nước. Trong cuộc trò chuyện, ông chia sẻ những ký ức nghề báo đầy cảm xúc và những suy ngẫm sâu sắc về sứ mệnh người cầm bút trong suốt một thế kỷ báo chí cách mạng.
Nhà báo Trần Mai Hưởng.
- Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, ông có cảm xúc gì đặc biệt khi nhìn lại hành trình làm báo của mình?
Nhà báo Trần Mai Hưởng: Tròn một thế kỷ báo chí cách mạng, tôi càng thấm thía hơn ý nghĩa cao quý của nghề báo. Báo chí có sứ mệnh thiêng liêng, gắn liền với sự nghiệp cách mạng, với từng bước đi của dân tộc. Cùng với các đồng nghiệp, cá nhân tôi may mắn được sống và tác nghiệp trong những năm tháng không thể quên của cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Đến hôm nay, mỗi khi nhìn lại những bức ảnh, đọc lại những bài viết, tôi như thấy lại một thời hoa lửa và nhớ đến các đồng nghiệp, các phóng viên chiến trường “những người chép sử bằng máu mình trong lửa đạn”. Nhiều người trong số họ đã ngã xuống trên các ngả đường chiến tranh vì sự nghiệp báo chí, sự nghiệp cách mạng.
- Hành trình làm báo của ông gắn liền với nhiều thời khắc trọng đại của dân tộc. Trong đó, có một dấu mốc đặc biệt là trưa 30/4/1975, thời khắc ông trực tiếp chứng kiến và tác nghiệp tại Dinh Độc Lập. Ông có thể chia sẻ lại câu chuyện ấy dưới góc nhìn của một nhà báo?
Nhà báo Trần Mai Hưởng: Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, tôi ở trong tổ phóng viên mũi nhọn của Thông tấn xã Việt Nam hành quân cùng đội hình đột kích thọc sâu của Quân đoàn 2 tiến vào trung tâm Sài Gòn. Tôi và anh em trong tổ đã bám sát các chiến sĩ trong quá trình hành tiến vào Dinh Độc Lập. Đó là thời khắc không thể nào quên. Khi vào đến sân Dinh Độc Lập, tôi nhảy ra khỏi xe con măng-ca của tổ phóng viên đúng lúc xe tăng mang số hiệu 846 lao qua cổng. Cảnh tượng diễn ra rất nhanh. Tôi đưa máy ảnh lên ghi lại khoảnh khắc đó. Bức ảnh ấy nằm trong phóng sự 7 bức ảnh của tôi, với tiêu đề chung “Sài Gòn ngày 30/4/1975”.
- Dưới góc nhìn của một người làm báo chiến trường, ông cảm nhận thế nào về giá trị lâu dài của bức ảnh ấy đối với nghề báo và ký ức dân tộc?
Nhà báo Trần Mai Hưởng: Lúc bấm máy, tôi chỉ nghĩ đây là một hình ảnh đẹp cần phải ghi lại. Mọi việc diễn ra quá nhanh. Nhưng sau này, khi bức ảnh được coi như một biểu tượng của Chiến thắng 30/4 và xuất hiện trong rất nhiều tài liệu, sách báo, tôi mới thực sự cảm nhận hết giá trị của nó. Ngoài bức ảnh nổi tiếng đó, tôi còn chụp được một số bức ảnh khác như xe tăng quân giải phóng đang hành tiến trên xa lộ Biên Hòa, xe tăng và bộ binh của chúng ta hội quân trên sân Dinh Độc Lập, người dân hai bên đường vẫy cờ, reo hò chào đón bộ đội, gương mặt rạng ngời niềm vui...
- Là người từng có mặt trong nhiều chiến dịch lớn, ông đánh giá thế nào về vai trò của phóng viên chiến trường trong thời kỳ kháng chiến?
Nhà báo Trần Mai Hưởng:Phóng viên chiến trường thời đó vừa là người làm báo, vừa như một chiến sĩ thực thụ. Chúng tôi phải đi trong đội hình hành quân, cùng ăn, cùng ở với bộ đội, tác nghiệp ngay trên tuyến đầu. Tôi đã chứng kiến những hy sinh, gian khổ cũng như niềm vui chiến thắng của chiến sĩ và nhân dân. Góp phần ghi lại những khoảnh khắc ấy bằng hình ảnh và bài viết là một vinh dự trong cuộc đời làm báo của tôi.
- Ông có điều gì muốn nhắn nhủ đến thế hệ những người làm báo hôm nay?
Nhà báo Trần Mai Hưởng: Tôi rất mong thế hệ các nhà báo hôm nay sẽ tiếp nối sự nghiệp của những người đi trước với bản lĩnh, trí tuệ và tâm huyết, đưa nền báo chí Việt Nam tiếp tục phát triển trong thời kỳ mới, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Làm báo trong thời chiến hay thời bình đều cần một tinh thần dấn thân và trách nhiệm. Dù tác nghiệp bằng máy ảnh số hay điện thoại thông minh, dù viết trên báo giấy hay nền tảng số, mỗi người làm báo chúng ta đều cần một cái tâm trong sáng, trái tim cùng nhịp đập với vận mệnh đất nước, dân tộc.
Trân trọng cảm ơn ông!
Đăng Khoa