Nhà khoa học phát triển dự án trồng nấm dưới tán keo tạo sinh kế cho đồng bào Bahnar

4 giờ trướcBài gốc

Bà con xã Ayun thu hoạch nấm linh chi tại khu vực Vườn quốc gia Kon Ka Kinh.

Đồng bào Bahnar khu vực xã Ayun, Gia Lai vốn sinh sống phụ thuộc vào nông nghiệp tự cung và khai thác lâm sản, trong đó có dược liệu quý là nấm linh chi. Tuy nhiên những năm gần đây, việc khai thác quá mức đã khiến cho nguồn nấm suy giảm, thu nhập của người dân bấp bênh.

Khi tìm hiểu rõ tình trạng này, Tiến sĩ Hà Thị Thu Huế, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, (nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu Đất ngập nước và Biển đảo, Viện Tài nguyên và Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã phát triển một dự án trồng xen kẽ nấm linh chi tai đỏ dưới các tán keo của khu vực rừng đệm Vườn quốc gia Kon Ka Kinh, vừa giúp giảm áp lực khai thác rừng vừa tạo công ăn việc làm, tăng thêm thu nhập cho người dân bản địa. Tiến sĩ Hà Thị Thu Huế đã mất nhiều thời gian đi khảo sát địa hình, làm việc với chính quyền địa phương và Ban Quản lý Vườn quốc gia Kon Ka Kinh, đề xuất mô hình trồng nấm linh chi dưới tán rừng keo.

Ông Lê Văn Vinh, Phó Giám đốc Vườn quốc gia Kon Ka Kinh (Gia Lai) chia sẻ: “Sau khi nghe Tiến sĩ Huế trình bày, chúng tôi thấy rằng đây là một dự án phù hợp với nhu cầu và tình hình địa phương, là giải pháp tạo sinh kế bền vững, tăng thu nhập cho bà con, lại thực hiện tốt chủ trương của quốc gia về phát triển kinh tế dưới tán rừng”.

Nấm linh chi đỏ được trồng dưới tán rừng keo có ưu điểm lớn nhất là tận dụng được diện tích đất rừng hiện có của người dân, không phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất hay phá rừng, giảm chi phí đầu tư nhờ tán che, đất và độ ẩm sẵn có. Mô hình này tạo môi trường vi sinh và độ ẩm ổn định, hạn chế tác động tiêu cực của nắng gắt và gió mùa khô, bảo vệ đất và đa dạng sinh học vì không cần dọn trắng hay phá thảm thực vật. Việc trồng nấm linh chi dưới tán keo cũng phù hợp với tập quán canh tác của đồng bào Bahnar, theo đó bà con chỉ cần khoảng một giờ mỗi ngày để chăm sóc, dễ kết hợp với các hoạt động sản xuất khác. Ngoài ra, việc sử dụng loài cây phổ biến ở địa phương cũng giúp mô hình có tính khả thi và khả năng nhân rộng cao.

Tiến sĩ Hà Thị Thu Huế, chủ nhiệm dự án trồng nấm linh chi dưới tán keo rừng tạo sinh kế cho bà con khu vực Vườn quốc gia Kon Ka Kinh.

Chủ nhiệm dự án, Tiến sĩ Hà Thị Thu Huế thông tin về vụ thu hoạch đầu tiên của dự án. Tỷ lệ mọc của nấm đạt 90-95% trên diện tích 550m² với 12.000 bịch phôi. Với 3 đợt thu hoạch mỗi năm, mức giá tiêu thụ 250.000 đồng/kg nấm tươi, bà con trồng nấm được hưởng lợi nhuận sau khi trừ chi phí ước đạt 201 triệu đồng/năm, khoảng 18-22 triệu đồng/tháng. Con số này vượt mục tiêu tăng thu nhập 5% so kế hoạch ban đầu mà dự án đặt ra. Sản phẩm nấm thu hoạch đạt tiêu chuẩn hình thức, được một số doanh nghiệp dược liệu cam kết thu mua. Hiện có trên 20 hộ dân đã tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp trồng nấm, trong đó 7 hộ nòng cốt, hình thành tổ hợp tác chủ động vận hành, chăm sóc và thu hoạch.

Mô hình trồng nấm linh chi được đánh giá có tính thích nghi cao, chi phí đầu tư hợp lý, kỹ thuật không quá phức tạp, thời gian chăm sóc ít, dễ kết hợp với sản xuất khác. Mô hình tạo tác động kép về kinh tế và môi trường: vừa mang lại thu nhập, vừa giảm áp lực khai thác nấm tự nhiên và bảo vệ đa dạng sinh học.

Ông Lê Văn Vinh, Phó Giám đốc Vườn quốc gia Kon Ka Kinh, Gia Lai cho biết: “Dự án đã giảm áp lực khai thác nấm từ rừng tự nhiên, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn, đưa mô hình vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội địa phương, tăng cường hợp tác giữa cộng đồng và Vườn quốc gia và giữ nguyên hệ sinh thái dưới tán rừng. Bước đầu người dân đã được các chuyên gia của dự án chuyển giao kỹ thuật trồng nấm linh chi đỏ dưới tán keo khá thành công. Băn khoăn nhất hiện nay của bà con là làm sao tìm được đầu ra cho sản phẩm. Chúng tôi cũng đã đề xuất một số giải pháp về xây dựng, quảng bá, nghiên cứu liên hệ với các đơn vị chức năng để có được chứng nhận sản phẩm OCOP, giúp thuận lợi hơn cho bà con trong việc tìm thị trường phân phối sản phẩm, tăng thu nhập cải thiện đời sống".

Kế hoạch tiếp theo của dự án sẽ gồm: Hoàn thiện sản phẩm, nâng cao chất lượng; đầu tư thiết bị công nghệ để sơ chế, sấy, đóng gói đạt chuẩn; đa dạng hóa sản phẩm như nấm sấy khô, bột, trà linh chi, kết hợp dược liệu bản địa. Thương hiệu sẽ gắn với hình ảnh Vườn quốc gia Kon Ka Kinh và văn hóa Bahnar. Ở thị trường trong nước sẽ hướng đến doanh nghiệp dược liệu, cửa hàng đặc sản và điểm du lịch sinh thái, còn thị trường quốc tế sẽ nhắm đến Nhật Bản, EU, với việc chuẩn bị tiêu chuẩn và chứng nhận phù hợp.

Thương hiệu “Nấm linh chi Kon Ka Kinh” hứa hẹn sẽ trở thành sản phẩm đặc trưng của Gia Lai, góp phần bảo tồn những cánh rừng Tây Nguyên cho tương lai. Đây là một thí dụ sinh động về việc gắn kết hài hòa giữa khoa học với phát triển sinh kế phục vụ con người, góp phần làm thay đổi tư duy cộng đồng từ khai thác sang bảo tồn tài nguyên tự nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học.

Quỳnh Trang

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/nha-khoa-hoc-phat-trien-du-an-trong-nam-duoi-tan-keo-tao-sinh-ke-cho-dong-bao-bahnar-post918162.html