Nhà khoa học trẻ đạt giải thưởng Quả Cầu Vàng 2025 quản lý thời gian theo 'nguyên tắc 3C'

3 giờ trướcBài gốc

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn (hiện công tác tại Viện công nghệ Hoàng gia KTH, Thụy Điển) bày tỏ: "Khi được vinh danh là một trong 10 nhà khoa học trẻ nhận Giải thưởng Khoa học và Công nghệ Quả Cầu Vàng 2025, tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc, tự hào và biết ơn. Đây là một niềm vinh dự lớn, không chỉ dành cho riêng tôi, mà còn cho những người thầy cô, người đồng nghiệp và các bạn trẻ đã luôn đồng hành, động viên tôi trên con đường nghiên cứu.

Với tôi, giải thưởng này không phải là đích đến, mà là một dấu mốc ý nghĩa trên hành trình dài phía trước. Giải thưởng này không chỉ là sự ghi nhận cho những nỗ lực trong suốt nhiều năm qua, mà còn là nguồn động lực mạnh mẽ để tôi tiếp tục theo đuổi đam mê khoa học - đóng góp cho những công trình có ý nghĩa với xã hội, với đất nước.

Tôi hy vọng thành công nhỏ bé này có thể truyền thêm cảm hứng cho các bạn trẻ - rằng nếu chúng ta có niềm tin, sự kiên trì và lòng yêu nghề, thì dù bắt đầu từ đâu, ta vẫn có thể đi xa trên con đường khoa học".

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn có 36 bài báo khoa học đã công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục Q1 (33 bài là tác giả chính); 6 bài báo khoa học đã công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục Q2 (6 bài là tác giả chính); 2 báo cáo khoa học xuất sắc tại hội thảo/hội nghị quốc tế (Oral presentation); 1 chương sách phục vụ đào tạo được nhà xuất bản uy tín trên thế giới xuất bản (đồng tác giả); (10 bài báo đã công bố trên các tạp chí trong nước; 1 phần mềm đang đăng ký bảo hộ ở Mỹ và Châu Âu; thành viên chính của nhóm nghiên cứu tính toán thông minh với Đại học Tôn Đức Thắng; sáng lập nhóm GREENX (Geotechnics & Resilient Engineering for Net-zero and Nature) ở miền Trung; thành viên của nhóm nghiên cứu I-Star và hợp tác với một vài đơn vị khác ở Việt Nam.

Tiến sĩ Tuấn cũng là người phản biện cho hơn 30 tạp chí hàng đầu, huy chương bạc dành cho người phản biện năm 2020, giải thưởng ngôi sao đang lên năm 2025, cùng một số giải thưởng khác: giải thưởng Kova, giải thưởng Loa Thành, Olympic cơ học quốc gia, cùng hơn 25 học bổng khác...

Động lực gắn bó với nghiên cứu khoa học không đến từ "con số"

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn khẳng định, động lực khiến thầy bền bỉ gắn bó với nghiên cứu khoa học không đến từ con số. Thầy Tuấn đi tiếp vì ba điều: sứ mệnh xã hội, lời hứa với gia đình, và tinh thần học hỏi không ngừng.

Tiến sĩ trẻ chọn nghiên cứu những gì có thể tạo khác biệt cho cộng đồng - nhất là hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu và năng lượng sạch. Đó là lý do thầy theo đuổi các hướng như nền móng năng lượng, địa nhiệt, và hạ tầng bền vững ngay từ đầu hành trình học thuật quốc tế.

Cũng theo Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn, nghiên cứu khoa học mang đến 3 giá trị lớn.

Thứ nhất là giá trị xã hội. Bởi các kết quả không chỉ dừng ở công bố mà hướng tới công cụ, mô hình, khung thiết kế cho kỹ sư và nhà quản lý. Tiến sĩ Tuấn đặc biệt tâm đắc với giải pháp nền móng năng lượng tích hợp - một cấu kiện “thông minh” vừa chịu lực vừa khai thác địa nhiệt, giúp hạ tầng thích ứng mưa lớn, nhiệt độ cực đoan và biến động mực nước ngầm.

Ngoài ra, thầy cũng rất hứng thú với Cơ học đất bán bão hòa, và dự đoán tác động của thời tiết, mưa lớn và cháy rừng lên sự ổn định của cơ sở hạ tầng. Hiện tại, thầy Tuấn đang quản lý một dự án nghiên cứu chung, viết một bài báo tổng quan với sự tham gia của các chuyên gia trong lĩnh vực đến từ nhiều nước khác nhau.

Thứ hai là giá trị phát triển bản thân. Thầy lý giải, nghiên cứu rèn cho bản thân sự kiên trì, kỷ luật và trung thực khoa học - đặt chất lượng lên trên số lượng, coi thất bại là chất xúc tác cho sáng tạo.

Thứ ba là giá trị lan tỏa. Tiến sĩ hạnh phúc nhất khi thấy sinh viên và cộng sự trẻ trưởng thành, vì dấu ấn dài lâu của khoa học là thế hệ kế tiếp chứ không chỉ duy nhất là chỉ số trích dẫn.

"Ý nghĩa của nghiên cứu với tôi là biến đam mê và tri thức thành giải pháp hữu ích cho đời sống, đồng thời kết nối phòng thí nghiệm với thực tiễn qua hợp tác trong nước và mạng lưới quốc tế. Tôi muốn tiếp tục là một “cầu nối nhỏ” giữa trường đại học - doanh nghiệp - cộng đồng, để khoa học không chỉ được trân trọng mà còn đi vào cuộc sống", thầy Tuấn nhấn mạnh.

Khoa học không phải là con đường bằng phẳng

Trước câu hỏi khối lượng công việc nghiên cứu rất lớn, đã lúc nào cảm thấy mất cảm hứng và có ý định từ bỏ, Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn thẳng thắn trả lời: "Thú thật là có. Khối lượng công việc nghiên cứu đôi khi dồn dập đến mức tôi từng thấy mình chững lại, thậm chí tự hỏi “có nên dừng không?”. Với tôi, thách thức lớn nhất không chỉ là công thức khó hay thí nghiệm hỏng, mà là làm sao giữ được cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giữa đam mê và áp lực. Có những lúc tôi tự hỏi vì sao mình lại luôn bận rộn hơn nhiều so với các đồng nghiệp.

Nhưng rồi, mỗi khi mệt mỏi, tôi lại chọn cách biến khó khăn thành động lực - coi thất bại là bài học, coi áp lực là chất xúc tác cho sáng tạo. Tôi luôn nhắc nhở bản thân, làm khoa học không chỉ để có kết quả, mà để tạo ra giá trị thực tiễn, góp phần truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.

Điều giữ tôi đi tiếp trước hết là gia đình - đặc biệt là bố mẹ, như một “ngọn hải đăng” nhắc tôi bình tĩnh, kỷ luật và trung thực. Nhờ vậy, dù con đường có gập ghềnh, tôi vẫn tin rằng càng leo cao, cảnh đẹp càng mở ra và niềm tin càng vững".

Mẹ tôi mất sớm, nhưng tình yêu và kỳ vọng của mẹ luôn như “ngọn hải đăng” để tôi giữ kỷ luật, trung thực và điềm tĩnh trước thử thách. Bố và các anh chị, những người đã góp từng chút một để nuôi tôi học đại học sau khi mẹ tôi mất cũng là nguồn động lực rất lớn cho tôi cố gắng. Cảm xúc và mong muốn vươn lên luôn xuất hiện trong tôi khi tôi nghĩ về những người thân và gia đình của mình. Khi gặp bế tắc, tôi thường tự hỏi “vì sao mình bắt đầu”, và câu trả lời luôn là: để những nghiên cứu nhỏ bé của mình mang lại giá trị thực tiễn cho xã hội và cộng đồng, chẳng hạn giảm rủi ro thiên tai, tối ưu năng lượng, góp phần cho một tương lai bền vững hơn.

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn trong một buổi giảng dạy. Ảnh: NVCC.

Theo đó, khi gặp "bế tắc" trong nghiên cứu, nhà khoa học trẻ vượt qua nhờ năm nguyên tắc mà bản thân luôn tự nhắc nhở, ghi nhớ.

Một là, quay lại lý do "gốc" về mục tiêu của các nghiên cứu chẳng hạn tạo ra tác động xã hội, như hạ tầng bền vững và năng lượng sạch.

Hai là, chia nhỏ vấn đề, đạt từng “thắng lợi nhỏ” để lấy lại đà và luôn giữ tinh thần kiên trì, đặt chất lượng lên trên số lượng.

Ba là, đối thoại học thuật, vì nhiều ý tưởng lớn đến từ những cuộc trò chuyện giản dị với đồng nghiệp và học trò.

Bốn là, nghỉ đúng lúc, giữ nhịp sống lành mạnh - cân bằng không phải xa xỉ, mà là điều kiện để nghiên cứu bền vững.

Năm là, giữ "tinh thần người học", luôn học từ thầy cô, đồng nghiệp, học trò và cả cuộc sống để tiếp tục bước đi.

"Tôi xem khó khăn là một phần tất yếu của hành trình khoa học; còn đam mê và trung thực chính là đôi chân và chiếc la bàn giúp tôi không lạc hướng. Mỗi lần vượt qua một giai đoạn bế tắc, tôi không chỉ có thêm kết quả nghiên cứu, mà còn thấy bản thân trưởng thành hơn, bình tâm hơn, và có thêm năng lượng để tiếp tục đồng hành cùng sinh viên, đồng nghiệp trên con đường dài phía trước", thầy Tuấn bộc bạch.

Trên hành trình nghiên cứu khoa học, vượt qua những khó khăn trong nghiên cứu, tiến sĩ trẻ cũng đã đúc kết nên nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc. Theo đó, thầy Tuấn luôn tâm niệm, kiến thức giúp ta giỏi hơn, nhưng thái độ mới giúp ta đi xa hơn. Khoa học không phải là con đường bằng phẳng, có những giai đoạn phải đối mặt với thất bại, với sự hoài nghi, thậm chí là cả nỗi cô đơn. Nhưng chính những lúc như vậy, thầy hiểu rằng giá trị lớn nhất của người làm khoa học không nằm ở kết quả, mà ở sự kiên trì, trung thực và tinh thần học hỏi không ngừng.

Tiến sĩ cũng nhận ra rằng mỗi sai sót, mỗi lần thí nghiệm thất bại đều ẩn chứa một bài học quý giá rằng thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là một phần tự nhiên của quá trình sáng tạo.

"Kinh nghiệm lớn nhất tôi đúc kết được là đừng sợ đi chậm, chỉ sợ dừng lại; đừng chạy theo thành tích, hãy theo đuổi giá trị thật của nghiên cứu. Khi làm việc với trái tim trong sáng, với khát vọng đóng góp cho cộng đồng, thì dù kết quả nhỏ bé, nó vẫn có ý nghĩa.

Và sau tất cả, tôi nhận ra rằng thành công trong khoa học không đến từ may mắn, mà từ sự bền bỉ, trung thực và lòng biết ơn. Bởi chỉ khi ta giữ được niềm tin, sự kiên định và trân trọng những người đã đồng hành, thì khoa học không còn là công việc, mà là một hành trình rèn luyện bản thân giúp tôi sống sâu hơn, hiểu hơn về cuộc đời, và biết ơn hơn với những người đã đồng hành cùng mình", Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn chia sẻ thêm.

Quản lý thời gian theo "nguyên tắc 3C"

Với Tiến sĩ Tuấn, nghiên cứu khoa học và công việc quản lý, giảng dạy hay phối hợp dự án không tách rời nhau, mà bổ trợ cho nhau. Thầy luôn cố gắng quản lý thời gian theo nguyên tắc 3C: “Clear mind, Clear plan, Consistent effort” – tức là giữ đầu óc tỉnh táo, có kế hoạch rõ ràng và nỗ lực đều đặn mỗi ngày.

Theo đó, thầy thường dành buổi sáng sớm hoặc buổi tối muộn cho suy nghĩ ý tưởng nghiên cứu - khoảng thời gian yên tĩnh nhất để tập trung sâu, còn ban ngày là lúc thầy dành cho thảo luận, tiến hành nghiên cứu, giảng dạy và hỗ trợ sinh viên.

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn theo đuổi khoa học với sự bền bỉ và niềm đam mê. Ảnh: NVCC.

"Dĩ nhiên, có lúc rất áp lực, nhưng tôi tin rằng khi thật sự yêu công việc, bản thân sẽ luôn tìm được cách để cân bằng. Với tôi, sự cân bằng không có nghĩa là chia đều thời gian, mà là làm hết lòng trong từng việc ở đúng thời điểm.

Và quan trọng nhất, tôi luôn giữ thái độ biết ơn và kỷ luật - vì chính điều đó giúp tôi duy trì năng lượng tích cực, tiếp tục cống hiến cho tập thể, cho sinh viên và cho nghiên cứu mà tôi đam mê.

Sau nhiều năm làm việc, tôi nhận ra rằng cân bằng không phải là làm ít đi, mà là làm đúng việc, đúng lúc và với tất cả tâm huyết. Đó là cách tôi giữ cho ngọn lửa đam mê nghiên cứu luôn cháy, nhưng vẫn đủ tỉnh táo và bình an để cống hiến lâu dài cho khoa học và cho con người", Tiến sĩ Tuấn lý giải.

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn cũng nhắn nhủ: "Nếu có một điều tôi muốn nhắn gửi đến các bạn trẻ yêu khoa học, thì đó là: hãy bắt đầu từ một giấc mơ, một niềm đam mê thật sự và giữ nó bằng sự kiên trì. Làm khoa học không bao giờ là con đường ngắn hay dễ đi - sẽ có lúc bạn thấy cô đơn, thất bại, thậm chí hoài nghi chính mình. Nhưng chính những giai đoạn đó lại giúp ta trưởng thành hơn, hiểu rõ hơn giá trị của hai chữ bền bỉ. Mỗi người trẻ đều có một ngọn lửa trong tim, chỉ cần bạn nuôi dưỡng nó bằng lòng tò mò, tinh thần học hỏi và khát vọng đóng góp, ngọn lửa ấy sẽ dẫn đường cho bạn đi xa.

Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhưng có ích cho cộng đồng, đừng quá bận tâm đến danh tiếng hay chỉ số trích dẫn. Một công trình dù khiêm tốn, nhưng giúp được ai đó, giải quyết được một vấn đề thực tế thì đó đã là giá trị thật của khoa học.

Và quan trọng nhất, hãy luôn trung thực, khiêm tốn và biết ơn, trung thực trong dữ liệu, khiêm tốn trong thành công, và biết ơn những người đã giúp mình trưởng thành.

Tôi tin rằng, nếu giữ được tinh thần đó, khoa học sẽ không chỉ là công việc, mà là một hành trình ý nghĩa, nơi mỗi bước tiến của bạn đều góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn. Bởi vì con đường càng khó càng giúp ta trưởng thành hơn. Với một người xuất thân từ điều kiện khó khăn, tôi hiểu rằng học tập và nỗ lực chính là con đường tốt nhất để xoay chuyển tương lai. Khi bạn dám đi trên con đường ấy bằng tất cả niềm tin và nghị lực, chính bạn sẽ là minh chứng rằng tri thức có thể thay đổi cuộc đời".

Thi Thi

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/nha-khoa-hoc-tre-dat-giai-thuong-qua-cau-vang-2025-quan-ly-thoi-gian-theo-nguyen-tac-3c-post255313.gd