Nhà máy bột giấy 3.400 tỷ bỏ hoang 'không thể khắc phục được' ở Tây Ninh

6 giờ trướcBài gốc

Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam, xã Thạnh Hóa, tỉnh Tây Ninh (Long An cũ) là một trong số những trường hợp thua lỗ kéo dài, khó xử lý nhất của ngành Công Thương.

Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam được UBND tỉnh Long An cũ phê duyệt năm 2003, với tổng vốn đầu tư ban đầu hơn 1.487 tỷ đồng, xây dựng trên diện tích 45ha tại xã Thạnh Hóa, công suất thiết kế 100.000 tấn bột giấy mỗi năm. Nguyên liệu sản xuất là cây đay - loại cây từng được trồng phổ biến ở đồng bằng sông Cửu Long nhưng đến nay gần như không còn.

XEM CLIP:

Các hạng mục xây dựng của nhà máy đã hoàn tất, thiết bị nhập khẩu được lắp đặt đầy đủ. Tuy nhiên, sau lần chạy thử có tải vào năm 2012, hệ thống liên tục tắc nghẽn, sản phẩm không đạt yêu cầu. Kể từ đó, nhà máy ngừng vận hành, bị bỏ hoang hơn một thập kỷ nay.

Ban đầu dự án này được UBND tỉnh Long An giao cho một đơn vị hoàn toàn xa lạ với lĩnh vực giấy làm chủ đầu tư vào năm 2003. Đó là Công ty TNHH một thành viên Phát triển công nghiệp và Vận tải (TRACODI).

Năm 2007, TRACODI điều chỉnh tổng vốn lên hơn 2.287 tỷ đồng. Dù công trình còn chưa hoàn thiện, TRACODI vẫn đặt mua toàn bộ thiết bị trị giá hơn 57 triệu euro và đã thanh toán toàn bộ.

Thế nhưng, 5 năm trời Tracodi không hoàn thành được nhà máy. Năm 2008 UBND tỉnh Long An chủ động chuyển nhà máy về cho SCIC (Bộ Tài chính) quản lý. Tiếp đó, đến năm 2009 được giao về Tổng công ty Giấy Việt Nam làm chủ đầu tư dự án.

Tại thời điểm bàn giao, TRACODI đã đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng, gồm một phần công trình xây lắp, khu xử lý nước thải, nhà văn phòng và khu nhà ở công nhân.

Tháng 6/2012, dự án hoàn thành xây dựng, lắp đặt thiết bị và tiến hành chạy thử không tải. Tuy nhiên, khi chạy có tải, toàn bộ dây chuyền liên tục tắc nghẽn. Nguyên nhân được xác định là công đoạn xử lý nguyên liệu đầu vào không đạt yêu cầu kỹ thuật. Từ tháng 4/2014, Thủ tướng đã đồng ý dừng dự án, giao Bộ Công Thương xây dựng phương án xử lý.

Khi tiếp nhận dự án, Tổng công ty giấy đã mời các chuyên gia trong và ngoài nước vào hỗ trợ, nhưng không đơn vị nào khắc phục được lỗi. Công ty đã thay nguyên liệu đay bằng cây tràm cừ, rồi phối hợp giữa gỗ và đay, gỗ keo đều không có hiệu quả về mặt kinh tế.

Sau khi chạy thử dự án gặp rất nhiều khó khăn về dây chuyền công nghệ, vùng nguyên liệu và tài chính. Tại thông báo số 195/TB-VPCP ngày 12/5/2014 Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý với đề nghị của Bộ Công Thương về việc ngừng đầu tư dự án.

Tại cuộc họp ngày 26/3/2023, đại diện Tổng công ty Giấy Việt Nam khẳng định, về mặt kỹ thuật, Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam là không thể khắc phục được vì dây chuyền sản xuất bột giấy từ cây đay là "đặc thù". Trên thế giới chỉ duy nhất Việt Nam có. Công nghệ này từ phòng "thí nghiệm đi thẳng ra thực tế", không phù hợp nên không hoạt động được.

Bộ Công Thương đã từng chỉ đạo Tổng công ty Giấy Việt Nam tiến hành đấu giá dự án này. Tuy nhiên, các lần tổ chức bán đấu giá đã không thành công do không có nhà đầu tư tham gia.

Đến nay, sau hơn một thập kỷ, dự án vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Ngoài các hạng mục đã xây dựng, phần diện tích còn lại bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm.

Sau hơn một thập kỷ không vận hành, khu xử lý nước thải cùng nhiều máy móc, dây chuyền ngoài trời đã bị hoang hóa nghiêm trọng.

Đến thời điểm hiện tại, dự án này đã thể hiện là không khả thi do không còn vùng nguyên liệu (hiện khu vực không còn trồng đay – nguyên liệu để sản xuất của nhà máy). Giải pháp điều chỉnh tính năng sản xuất để phù hợp với các nguyên liệu khác cũng không khả thi, sản phẩm làm ra (chủ yếu là giấy in báo) cũng khó tiêu thụ. Mặt khác, Tổng công ty Giấy gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề liên quan đến tài chính của dự án; bị các chủ nợ khởi kiện,…

Ghi nhận tại hiện trường cho thấy, khu vực vẫn có bảo vệ túc trực, bên trong nhà văn phòng có người qua lại và một số công nhân ở lại khu nhà ở.

Mới đây, Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kế hoạch số 1505/KH-TTCP, thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Trong đó, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam nằm trong danh sách do Thanh tra Chính phủ trực tiếp thực hiện.

Tỉnh Long An đề xuất phương án chuyển đổi mục đích sử dụng quyền sử dụng đất dự án để xây dựng Khu đô thị sinh thái gắn với công nghệ cao. Bộ Công Thương cũng đề xuất phương án 3 là dừng thực hiện và bán thanh lý tài sản trên đất của dự án. Bộ cũng đề xuất cấp có thẩm quyền chỉ đạo ban hành cơ chế đặc thù để xử lý những tồn tại của dự án này.

Nguyễn Huế

Phước Sáng

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/nha-may-bot-giay-3-400-ty-bo-hoang-khong-the-khac-phuc-duoc-o-tay-ninh-2428525.html