Đổi mới quản trị và công nghệ
Nhà máy Z131 (thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng) là doanh nghiệp quốc phòng an ninh với tên giao dịch dân sự là Công ty TNHH MTV Cơ điện và Vật liệu nổ 31 luôn bám sát yêu cầu trang bị tác chiến của Quân đội theo hướng tinh nhuệ, hiện đại, phát triển sản xuất được hàng triệu lượt sản phẩm vũ khí trang bị, kịp thời phục vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của các lực lượng vũ trang.
Đại tá Nguyễn Đức Thi, Giám đốc Nhà máy Z131, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng kiểm tra các sản phẩm cơ khí cho các đơn hàng xuất khẩu
Những năm vừa qua, Đảng ủy, chỉ huy Nhà máy Z131 đã quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, đột phá về tổ chức sản xuất, đảm bảo công nghệ. Chủ động xây dựng các phương án sản xuất linh hoạt, cụ thể; quy hoạch, sắp xếp lại các dây chuyền, khai thác tối ưu hóa hiệu suất thiết bị, hợp lý các chặng công nghệ sản xuất, kết hợp phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, tự động hóa một số chặng then chốt, rút ngắn thời gian chế tạo, góp phần nâng năng lực sản xuất lên rõ rệt so với trước, nhiều chặng tăng năng suất lên gấp 2-3 lần.
Nhà máy đã từng bước làm chủ công nghệ sản xuất, thay thế một số loại vũ khí có trong trang bị, không phải nhập ngoại, có chỉ tiêu tính năng chiến kỹ thuật tương đương với vũ khí cùng loại của các nước tiên tiến trên thế giới. Liên tục nhiều năm, Nhà máy luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, tổng sản lượng sản xuất giai đoạn 2015-2024 gấp hơn 3,5 lần 10 năm trước đó với tổng doanh thu quốc phòng đạt trên 7.467 tỷ đồng.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Đại tá Hoàng Thanh Sơn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Công ty cho biết, cùng với nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, những năm qua, Nhà máy đã đẩy mạnh kết hợp sản xuất quốc phòng với phát triển kinh tế. Trong đó, tập trung vào 2 nhóm hàng kinh tế có tính lưỡng dụng cao là vật liệu nổ công nghiệp và cơ khí chính xác. “Nhà máy đã có bước thay đổi quan trọng trong phát triển sản xuất kinh tế; chủ động thành lập bộ phận chuyên trách; đổi mới phương pháp quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất; đầu tư dây chuyền thiết bị tiên tiến, hiện đại, mở rộng nhà xưởng, giúp nâng cao năng lực sản xuất. Nhờ đó, các sản phẩm cơ khí, vật liệu nổ công nghiệp đã dần tiếp cận được các đối tác lớn trong nước và quốc tế”.
Nâng cao giá trị xuất khẩu
Cũng theo đồng chí Bí thư Đảng ủy nhà máy, đối với mặt hàng vật liệu nổ công nghiệp, nhà máy đã tổ chức nghiên cứu, chế thử thành công 6 loại thuốc nổ công nghiệp, đầu tư nâng cấp các dây chuyền sản xuất có công suất cao và hiện đại trên thế giới để nâng cao chất lượng sản phẩm, chiếm khoảng 13-15% thị phần của cả nước.
Giai đoạn 2015-2024, doanh thu hàng kinh tế của nhà máy đạt trên 7.000 tỷ đồng, tăng trưởng hằng năm trên 15%; chiếm gần 50% trên tổng doanh thu của đơn vị. Sản phẩm vật liệu nổ công nghiệp của nhà máy đã được xuất khẩu sang thị trường Úc, Đông Nam Á.
Đại tá Nguyễn Đức Thi, Giám đốc Nhà máy Z131 cho biết thêm, nhiều sản phẩm cơ khí của nhà máy đã đến với thị trường quốc tế như: Dụng cụ làm vườn, chi tiết cho đường ống dẫn dầu, cột chống sàn trong xây dựng xuất sang Mỹ; hay một số chi tiết cho ô tô xuất đi Tây Ban Nha… Trung bình doanh thu sản phẩm cơ khí, nhựa “xuất ngoại” đạt khoảng 2 triệu USD/năm.
Ngoài xuất khẩu, nhà máy cũng cung cấp sản phẩm cơ khí cho các doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại Việt Nam. Trong đó, hợp tác với các Công ty của Hàn Quốc làm một số chi tiết cho hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), chi tiết cho đèn led, linh kiện cho xe nâng…
Giám đốc nhà máy cũng cho hay, thời gian tới, bên cạnh lĩnh vực vật liệu nổ công nghiệp đang chiếm tỷ trọng cao, nhà máy sẽ ưu tiên sản xuất các sản phẩm đúc nhôm, dập nóng và một số sản phẩm cơ khí, nhựa khác. Mục tiêu đến năm 2030, phát triển sản xuất kinh tế của nhà máy chiếm 70% tổng doanh thu và mở rộng thị trường tiêu thụ thuốc nổ công nghiệp sang châu Mỹ, chây Phi. Từ năm 2015 đến 2024, nhà máy đã đóng góp 790 tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước.
Nhà máy Z131 vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (tháng 8/2025). Năm 2014, Nhà máy cũng được tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong kháng chiến chống Mỹ. Trước đó, năm 2012, Nhà máy Z131 được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.
Minh Tuấn-Phan Thiên