Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng về chiến dịch không kích Iran, ngày 21/6/2025. Ảnh: AP/TTXVN
Vừa qua, dư luận Mỹ đã có những tranh luận xung quanh cách đánh giá trái ngược nhau giữa Cơ quan Tình báo quốc phòng (DIA) với Tổng thống Trump và đội ngũ của ông. Theo bản đánh giá tình báo sơ bộ của DIA, do CNN đưa tin đầu tiên, cho thấy các cuộc không kích do Tổng thống Trump ra lệnh chỉ khiến chương trình hạt nhân của Iran bị chậm lại vài tháng, nhưng không xóa bỏ được hoàn toàn. Điều này gần như đã "bác bỏ" những tuyên bố trước đó của Tổng thống Trump khi khẳng định các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị phá hủy.
Ngay sau khi bản báo cáo tình báo trên được công khai, ông Trump cùng các quan chức Nhà Trắng đã lên tiếng phản bác mạnh mẽ, khẳng định rằng các máy bay ném bom B-2 cùng tên lửa Tomahawk phóng từ tàu ngầm đã "phá hủy hoàn toàn" các cơ sở mục tiêu tại Iran.
Axios là kênh truyền thông đầu tiên đưa tin về kế hoạch hạn chế chia sẻ thông tin mật của Nhà Trắng với Quốc hội Mỹ. Phản ứng trước thông tin trên, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ Charles E. Schumer hôm 25/6 đã kêu gọi Nhà Trắng "ngay lập tức hủy bỏ" quyết định hạn chế chia sẻ thông tin mật.
“Chính quyền không có quyền ngăn cản Quốc hội nắm các vấn đề an ninh quốc gia. Các Thượng nghị sĩ xứng đáng được cung cấp thông tin, và chính quyền có nghĩa vụ pháp lý phải báo cáo chính xác cho Quốc hội về những gì đang diễn ra ở nước ngoài”, ông Schumer phát biểu.
Theo kế hoạch, vào ngày 26/6 theo giờ địa phương, Nhà Trắng sẽ có họp với Thượng viện Mỹ – được đánh giá là sẽ diễn ra đầy căng thẳng. Theo một số nguồn tin, Nhà Trắng lên kế hoạch cử 4 quan chức an ninh hàng đầu tham gia buổi báo cáo gồm: Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, Ngoại trưởng Marco Rubio, Giám đốc CIA John Ratcliffe và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine.
Đáng chú ý, Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard sẽ vắng mặt tại cuộc họp trên. Bà là người tham gia phiên điều trần vào tháng 3 và từng đưa ra tuyên bố rằng các cơ quan tình báo Mỹ đánh giá Iran không phát triển vũ khí hạt nhân.
“Ông Ratcliffe sẽ đại diện cho cộng đồng tình báo”, một quan chức Nhà Trắng lý giải về sự vắng mặt của bà Gabbard.
Trước đó, Tổng thống Trump đã gọi đánh giá của bà Gabbard về chương trình hạt nhân Iran là “sai lầm”, phần lớn đã gạt bà sang một bên trong tiến trình hoạch định vai trò của Mỹ trong cuộc chiến giữa Iran với Israel — theo tiết lộ từ các quan chức đương nhiệm và đã nghỉ cũng như các nguồn thân cận với Nhà Trắng. Dù vậy, các quan chức Nhà Trắng khẳng định bà Gabbard vẫn đang làm việc “trong các nhiệm vụ trọng yếu”.
Gần như trái ngược với đánh giá của cơ quan tình báo quốc phòng, Giám đốc CIA Ratcliffe đã đưa ra một tuyên bố hôm 25/5 khi nói rằng các cuộc không kích đã “gây thiệt hại nghiêm trọng” cho chương trình hạt nhân của Iran. Các nhà phân tích nhận định đây là một dấu hiệu cho thấy Nhà Trắng đang điều chỉnh thông điệp để trình bày trước các Thượng nghị sĩ trong phiên họp ngày 26/6.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Thune hôm 25/6 cũng đồng tình với đánh giá của Giám đốc CIA. “Không còn nghi ngờ gì nữa, chương trình hạt nhân của Iran đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, ông Thune nói trên truyền hình.
Trong khi đó, các chỉ huy quân đội phi đảng phái như Tướng Caine đến nay vẫn giữ thái độ thận trọng hơn. Ông mô tả thiệt hại là “đáng kể” nhưng không khẳng định rằng cơ sở hạt nhân của Iran đã bị “xóa sổ”. Phát biểu hôm 22/6, ông Caine cho biết cần thêm thời gian để hoàn tất đánh giá thiệt hại sau đòn không kích vào Iran, nhưng những đánh giá ban đầu cho thấy “thiệt hại và sự phá hủy cực kỳ nghiêm trọng”.
Theo tờ The Washington Post, chính quyền Tổng thống Trump đang tìm cách “thuyết phục” các nghị sĩ và người dân Mỹ rằng chiến dịch không kích là một thành công. Một phần trong kế hoạch đó là việc tổ chức buổi họp báo vào sáng 26/6 (theo giờ Mỹ) tại Lầu Năm Góc. Tại đó, Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth và các “đại diện quân đội” sẽ tổ chức họp báo để “bảo vệ phẩm giá của các phi công Mỹ vĩ đại của chúng ta” - theo thông báo của Tổng thống Trump trên mạng xã hội Truth Social hôm 25/6.
Các nghị sĩ Dân chủ tại Quốc hội Mỹ đã chỉ trích gay gắt chính quyền của ông Trump vì không báo cáo kịp thời về hành động quân sự với Iran. Nhiều người đã viện dẫn Đạo luật Quyền lực Chiến tranh năm 1973 và yêu cầu tổng thống phải có trách nhiệm thông báo cho Quốc hội trong vòng 48 giờ sau hành động quân sự và tổ chức họp kín để cung cấp thông tin mật. Hôm 23/6, Tổng thống Trump đã gửi bản ghi nhớ đến các nghị sĩ, cho biết quân đội Mỹ tiến hành các cuộc không kích theo quyền hạn hiến pháp của ông để “bảo vệ công dân Mỹ trong - ngoài nước cũng như nhằm phục vụ lợi ích an ninh quốc gia và đối ngoại của Mỹ”.
Các cuộc họp kín của Nhà Trắng với Thượng viện và Hạ viện ban đầu được lên lịch vào ngày 24/6. Tuy nhiên, chương trình đã bị hoãn lại đến ngày 26/6 tại Thượng viện và ngày 27/6 tại Hạ viện. Tổng thống Trump khi đó đang trong quá trình đàm phán về lệnh ngừng bắn giữa Iran và Israel, cũng như phù hợp với lịch trình di chuyển - theo một quan chức cấp cao của Nhà Trắng. Trước đó vào ngày 25/6, cả Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth và Ngoại trưởng Rubio đã dành cả ngày tham gia cuộc họp cùng với ông Trump tại The Hague, Hà Lan.
Bình Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc