Nhà vệ sinh trường học - Nơi bắt đầu của một nền giáo dục tử tế

2 giờ trướcBài gốc

(ĐTO) Có lần đi thăm một ngôi trường nhỏ bên bờ sông Tiền, gặp một em học sinh tiểu học đang lom khom lau sàn nhà vệ sinh. Em ngẩng lên, cười hiền: “Thầy ơi, tụi con lau cho bạn vô sau khỏi bị trượt té!”.

Câu nói tưởng chừng đơn giản, nhưng làm bâng khuâng rất lâu. Một đứa trẻ chưa cao bằng mép chậu rửa, nhưng đã biết nghĩ cho “bạn vô sau”. Thì ra, bài học về sự tử tế đâu nhất thiết phải ở trong những trang sách đạo đức. Nó nằm ở ngay những góc trường giản dị nhất, nơi mà ta thường bỏ quên: Nhà vệ sinh.

Nhà vệ sinh - nơi nuôi dưỡng những hạt mầm nhân cách thầm lặng

Nhiều người nghĩ nhà vệ sinh chỉ là chỗ “giải quyết nhu cầu”. Nhưng với giáo dục, đó lại là căn phòng rèn luyện thói quen, ý thức, trách nhiệm mỗi ngày.

Khi một học sinh tự xếp hàng, tự xả nước, tự giữ sạch để bạn sau không khó chịu, các em đang học một bài học quan trọng, đó là biết nghĩ cho người khác trước khi nghĩ cho mình. Người Nhật gọi tinh thần ấy là omoiyari, sự thấu cảm được thể hiện bằng hành động.

Ở ta, cha ông gọi đó là: “biết điều”, “biết sống”, “nhìn xa hơn cái mình cần”. Nhà vệ sinh, tưởng nhỏ bé, nhưng lại là nơi trẻ tập làm công dân của cộng đồng.

Thư viện Trường Tiểu học Lê Quý Đôn (phường Cao Lãnh). Ảnh: THANH PHONG

Dọn dẹp - không phải để sạch, mà để trưởng thành

Ở nhiều trường học tiên tiến, học sinh được phân công tự dọn lớp, quét hành lang, lau nhà vệ sinh. Không phải để “đỡ việc cho ai”, mà để chính các em hiểu rằng không gian chung là tài sản chung, sạch sẽ là trách nhiệm, không phải đặc ân, tôn trọng lao động của mình sẽ giúp các em biết tôn trọng lao động của người khác.

Một em nhỏ cầm cây chổi còn vụng về hôm nay, mai này lớn lên dễ trở thành người biết chia sẻ, biết quan tâm, biết giữ gìn những gì thuộc về cộng đồng. Đó chính là bản chất của giáo dục, không chỉ “dạy chữ”, mà dạy để trở thành người tử tế. Ông bà mình nhắc nhở “trẻ em như tờ giấy trắng”. Và cách người lớn chạm vào tờ giấy ấy, nhẹ nhàng hay vội vàng, nâng niu hay buông bỏ, sẽ quyết định cả hành trình phía trước của đứa trẻ.

Thiết kế nhà vệ sinh - thiết kế luôn cả nhân cách

Nhà vệ sinh trường học không thể sơ sài, tạm bợ. Bởi chính không gian ấy ảnh hưởng đến cảm xúc, sự an toàn và cả nhân phẩm của học sinh.

Một nhà vệ sinh tốt cần có: Ánh sáng đầy đủ, để trẻ không thấy sợ hãi. Thông gió tốt, để không gian luôn dễ chịu. Vật liệu dễ lau chùi, phù hợp với việc học sinh tự vệ sinh. Buồng vệ sinh thân thiện, sạch sẽ, riêng tư, không gây tổn thương tâm lý. Điểm rửa tay bên ngoài, dễ quan sát, giúp rèn thói quen vệ sinh. Lối tiếp cận thuận tiện cho học sinh khuyết tật, vì không để ai bị bỏ lại phía sau.

Nhà vệ sinh tốt là “phòng học phụ”, nơi trẻ học bài học về sạch sẽ, trật tự, tự trọng và tôn trọng người khác.

Bài học cho lãnh đạo xã, phường: Bắt đầu từ điều nhỏ để tạo điều lớn

Đổi mới giáo dục không chỉ ở chương trình, sách giáo khoa. Đôi khi, nó bắt đầu từ vòi nước sạch, viên xà phòng đặt đúng chỗ, cánh cửa khép kín, sàn nhà khô ráo.

Lãnh đạo xã, phường, những người gần dân, gần trường nhất, có thể làm được nhiều hơn những điều có thể làm. Quan sát nhà vệ sinh của trường như quan sát tương lai của trẻ. Hỗ trợ trường cải thiện cơ sở vật chất, dù chỉ là sửa cánh cửa, thay bóng đèn. Khuyến khích phong trào “tự tay giữ sạch trường mình”. Huy động xã hội hóa nhưng giữ nguyên tinh thần: “Làm để trẻ em được tôn trọng”.

Nhà vệ sinh sạch, học sinh sẽ sạch. Học sinh sạch, nghĩa là tâm hồn các em cũng được chăm chút mỗi ngày.

Buổi lễ chào cờ đầu tuần ở Trường Tiểu học Lê Quý Đôn (phường Cao Lãnh). Ảnh: THANH PHONG

Đôi điều nhắn gửi

Quê mình, Đồng Tháp miền sông nước, vốn dạy con người bài học của sự tinh tế, con nước lên xuống không vội vàng, cây lúa cúi đầu mà vẫn vững vàng, bông sen thơm từ bùn mà đẹp đến lạ.

Giáo dục cũng vậy. Giáo dục không chỉ bắt đầu từ những việc “lớn lao”, mà từ những nơi ít ai để ý nhưng lại chạm vào nhân cách trẻ mỗi ngày.

Nếu mỗi lãnh đạo xã, phường coi việc xây dựng nhà vệ sinh sạch, sáng, thân thiện là một phần của chiến lược giáo dục, thì các em học sinh hôm nay sẽ trở thành những công dân biết quan tâm, biết chia sẻ, biết sống vì người khác - chính là điều mà xã hội ngày mai cần. Tất nhiên, những thay đổi đó cần được truyên thông để phụ huynh đồng thuận, xã hội tham gia hỗ trợ, tiếp sức.

Để rồi một ngày, khi nhìn những đứa trẻ bước ra từ ngôi trường của mình, chúng ta sẽ mỉm cười mà nói: “Học sinh được dạy tử tế từ những điều nhỏ nhất”.

LÊ MINH HOAN

Nguồn Đồng Tháp : https://baodongthap.vn/giao-duc/202511/nha-ve-sinh-truong-hoc-noi-bat-dau-cua-mot-nen-giao-duc-tu-te-1052527