Nhạc sĩ Phạm Tuyên - vị nhạc sĩ tuổi thơ giành giải thưởng 'Hiệp sĩ Dế Mèn'

2 ngày trướcBài gốc

.t1 { text-align: justify; }

Tham dự buổi lễ có Tiến sĩ Phạm Ngọc Thưởng - Thứ trưởng thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo; ông Lưu Đình Phúc - Cục trưởng Cục báo chí; Nhà báo Vũ Việt Trang - Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam; Nhà báo Nguyễn Thị Sự - Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam; Nhà báo Nguyễn Thiện Thuật - Tổng biên tập Báo Thể thao và Văn hóa, Trưởng Ban tổ chức; Nhà thơ Trần Đăng Khoa - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giám khảo; Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh - Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, thành viên hội đồng giám khảo; Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung - Đại sứ Truyền cảm hứng của giải thưởng… cùng đông đảo các tác giả, các văn nghệ sĩ và thiếu nhi Thủ đô.

Phát biểu khai mạc chương trình, nhà báo Nguyễn Thiện Thuật - Tổng biên tập Báo Thể thao và Văn hóa, Trưởng Ban tổ chức chia sẻ: "Năm nay, chúng tôi rất xúc động khi nhận được hàng trăm tác phẩm từ khắp mọi miền đất nước. Từ những cây bút chuyên nghiệp đến những em nhỏ mới chập chững cầm bút, từ truyện tranh, truyện ngắn, thơ, cho đến các tác phẩm mỹ thuật và biểu diễn.

Mỗi tác phẩm là một thế giới riêng, đầy rung cảm và bất ngờ, khiến chúng tôi - những người trưởng thành như được trở về thời thơ ấu, nơi mà trí tưởng tượng không có giới hạn. Mong rằng, từ giải thưởng Dế Mèn hôm nay, chúng ta sẽ tiếp tục thắp lên những ngọn lửa sáng tạo, để văn học và nghệ thuật thiếu nhi Việt Nam ngày càng bay cao, bay xa hơn nữa".

Nhà báo Nguyễn Thiện Thuật - Tổng biên tập báo Thể thao và Văn hóa, Trưởng Ban tổ chức phát biểu khai mạc buổi lễ. Ảnh: BTC cung cấp

Được biết, mùa giải thứ 6 năm 2025 được khởi động từ 14/3/2025, đã xem xét, thẩm định 97 tác phẩm thiếu nhi tiêu biểu được sáng tác, hoàn thiện trong khoảng thời gian từ 1/1/2024 - 20/4/2025. Các tác phẩm này đến từ 2 nguồn: một là từ các tác giả trực tiếp gửi dự thi, hai là từ sự đề cử của các nhà xuất bản và lực lượng cộng tác viên thân thiết của Báo Thể thao và Văn hóa - những nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ, những người yêu mến nghệ thuật thiếu nhi và luôn theo dõi sát sao những sáng tác mới nhất.

Từ những tác phẩm này, qua 2 vòng chấm, bộ phận thường trực của Hội đồng giám khảo đã chọn ra top 10 tác phẩm, chùm tác phẩm xuất sắc nhất vào chung khảo. Tại buổi lễ, Nhà báo Nguyễn Thiện Thuật đã trao chứng nhận cho các tác giả được đề cử này.

Các tác giả đề cử lên nhận hoa và chứng nhận từ Ban tổ chức. Ảnh: BTC cung cấp

Nối tiếp chương trình, 5 giải thưởng Khát vọng Dế Mèn lần lượt được trao cho các tác phẩm: Bộ tranh của họa sĩ nhí Phạm Hải Nguyên (13 tuổi); bản thảo Có một Trái Đất phẳng trong mắt em (tập thơ của tác giả Lý Thăng Long); truyện Cuốn cổ thư của một mẫu thần (tác giả Nguyễn Hoàng Diệu Thủy, Nhà xuất bản Kim Đồng); Hai cuốn truyện của tác giả Dy Duyên: Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu (Đốm Đốm vẽ, Nhà xuất bản Kim Đồng) và Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố (Thanh Vũ vẽ, Nhà xuất bản Kim Đồng); truyện Trang trại cuối rừng (tác giả Phạm Công Luận, Nhà xuất bản Kim Đồng).

Trong đó, có những tác giả mặc dù mới viết cho thiếu nhi nhưng đã ghi dấu nhiều ấn tượng cho hội đồng ban giám khảo. Trước tiên phải kể đến tác giả Dy Duyên có đến 2 tác phẩm được vinh danh là Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu và Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố. Cô sinh năm 1987, mới sáng tác cho thiếu nhi trong một vài năm trở lại đây. Năm 2019, cô ra mắt tác phẩm đầu tay Cúc dại và tia nắng - một câu chuyện mang âm hưởng đồng thoại.

Các tác giả nhận giải thưởng Khát vọng Dế Mèn. Ảnh: BTC cung cấp

Cùng với đó, hạng mục Khát vọng Dế Mèn năm nay còn đánh dấu sự trở lại của tác giả Nguyễn Hoàng Diệu Thủy với tập truyện Cuốn cổ thư của một mẫu thần. Trước đó, vào năm 2022, tác giả này cũng từng đoạt giải Khát vọng Dế Mèn với tác phẩm Đu đưa trên ngọn cây bàng.

Một tác giả trẻ khác được vinh danh đó là Lý Thăng Long với bản thảo tập thơ Có một Trái Đất phẳng trong mắt em. Tác giả này sinh năm 2000, hiện đang thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Đồng Nai. Tập thơ đoạt giải của Lý Thăng Long gây ấn tượng với sự kết hợp giữa cái nhìn hồn nhiên và khả năng gợi nỗi suy tư sâu lắng.

Anh Lý Thăng Long - Tác giả tập thơ Có một Trái Đất phẳng trong mắt em được vinh danh trong buổi lễ. Ảnh: BTC cung cấp

Bên cạnh đó, gần như đã thành truyền thống của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn, mùa giải nào cũng có được những gương mặt thiếu nhi thực sự xuất sắc được vinh danh. Năm nay, giải thưởng vinh danh bộ tranh của họa sĩ nhí Phạm Hải Nguyên (13 tuổi) đến từ Lạng Sơn.

Ở bộ tranh này, họa sĩ nhí Phạm Hải Nguyên có tư duy khá sâu sắc về con người và những sự việc diễn ra trong cuộc sống thường nhật. Tuy mới 13 tuổi, nhưng tác giả đã cho thấy sự trưởng thành của mình trong từng nét vẽ. Sự trưởng thành ấy đã được Nguyên khắc họa bằng acrylic qua các đề tài như: Tham vọng, Cơn ác mộng, Lao động… Nguyên đã có triển lãm cá nhân đầu tay Góc nhìn đa chiều tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài (Hà Nội) hồi tháng 8/2024.

Họa sĩ nhí Phạm Hải Nguyên cùng gia đình nhận giải thưởng Khát vọng Dế Mèn. Ảnh: BTC cung cấp

Phần thưởng cao quý nhất, giải Hiệp sĩ Dế Mèn năm nay được trao cho nhạc sĩ Phạm Tuyên vì đã cống hiến cả cuộc đời và sự nghiệp cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, trong đó có cuốn Về quê - Khúc đồng dao của bé (đồng tác giả Phạm Hồng Tuyến).

Trong hơn 700 ca khúc để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống âm nhạc Việt Nam, nhạc sĩ Phạm Tuyên dành riêng hơn 200 bài viết cho thiếu nhi. Những ca khúc như Chiếc đèn ông sao, Cánh én tuổi thơ, Tiến lên đoàn viên… đã trở thành một phần ký ức không thể thiếu của bao thế hệ. Nhưng ít ai biết rằng ông còn có một "kho báu" đặc biệt: 41 bài đồng dao cổ được ông phổ nhạc, ẩn chứa vẻ đẹp hồn hậu và gần gũi của cảnh sắc thiên nhiên, con người, văn hóa dân gian Việt Nam.

Lần đầu tiên, sau bao năm nằm im trong cuốn sổ nhạc, “kho báu” ấy đã được giới thiệu qua dự án sách Khúc đồng dao của bé mà chính con gái ông - nhà báo Phạm Hồng Tuyến - là người kể chuyện.

Giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn được trao cho Nhạc sĩ Phạm Tuyên. Ảnh: BTC cung cấp

Khúc đồng dao của bé là bộ sách gồm 5 tập, trong đó, "Về quê - Khúc đồng dao của bé" là tập đầu tiên đã được xuất bản. Trong số 41 bài đồng dao được công bố theo dự án này chỉ có 5 bài: Rềnh rềnh ràng ràng, Bà còng đi chợ, Gánh gánh gồng gồng, Bầu và Bí, Con chim chích chòe đã từng có bản thu. 36 bài còn lại, trong đó có nhiều khúc đồng dao quen thuộc như Mau mau tỉnh dậy, Thương con ba ba, Cái cò đi đón cơn mưa, Cái bống… lần đầu tiên được thu âm.

Không dừng lại ở việc “giới thiệu bài hát”, Về quê - Khúc đồng dao của bé của tác giả Phạm Tuyên - Phạm Hồng Tuyến chọn hình thức sách đa phương tiện, kết hợp giữa kể chuyện, âm nhạc, minh họa và mã QR để nghe nhạc, nghe kể chuyện - tạo thành trải nghiệm liên hoàn cho trẻ nhỏ.

Mỗi tập sách trong bộ Khúc đồng dao của bé vì thế là một nỗ lực thầm lặng và kiên trì để giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam, qua những nét vẽ minh họa tươi sáng, những câu chuyện giản dị và những bài hát ngọt ngào. Mỗi bài hát đồng dao không chỉ là phần nhạc, là câu chuyện, mà còn là trò chơi, qua đó giúp bài hát trở nên sống động.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ đầy xúc động về nhạc sĩ Phạm Tuyên tại buổi lễ. Ảnh: BTC cung cấp

Chia sẻ về giải thưởng trên, nhà thơ Trần Đăng Khoa nhận định: "Nhạc sĩ Phạm Tuyên là một nhạc sĩ lớn. Ông là một cây đại thụ trong nền âm nhạc Việt Nam, xòe ra đến 3 nhánh: một là nhạc trữ tình, hai là nhạc cách mạng, và ba là nhạc thiếu nhi. Ở mảng nào, ông cũng xuất sắc. Đặc biệt, Phạm Tuyên như một 'bảo tàng lịch sử bằng âm thanh'.

Các sự kiện lớn của đất nước đều in dấu trong âm nhạc của ông. Kể cả những sáng tác về các ngành nghề, ông cũng rất giỏi. Còn riêng ở mảng sáng tác cho thiếu nhi, Phạm Tuyên dõi theo sự trưởng thành của các em một cách sát sao bằng âm nhạc.

Ông nâng niu các em từ khi các em còn nằm trong lòng mẹ, cho đến lúc đi nhà trẻ, đến trường mầm non, vào lớp một, vào Đội, từng bước trưởng thành, đến lúc tạm biệt tuổi khăn quàng đỏ để 'Tiến lên Đoàn viên;... Có thể nói, đó là một cuốn từ điển bánh khoai bằng âm nhạc về mọi tình huống, mọi cung bậc tình cảm trong thế giới tâm hồn các em".

Bằng những cống hiến tâm huyết cả đời dành cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, nhạc sĩ Phạm Tuyên xứng đáng với danh hiệu "Hiệp sĩ Dế Mèn".

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) sáng lập và tổ chức thường niên từ năm 2020 nhằm trao cho các sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc "của thiếu nhi" (thiếu nhi là chủ thể sáng tạo) hoặc "vì thiếu nhi" (thiếu nhi là đối tượng phục vụ), bao gồm 1 giải thưởng lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn (Cricket Knight), các giải đồng hạng mang tên Khát vọng Dế Mèn (Cricket Desire), cùng một số tặng thưởng của hội đồng giám khảo, tùy theo tình hình thực tiễn mỗi mùa giải.

Hội đồng giám khảo do nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, làm Chủ tịch Hội đồng; cùng các thành viên là: họa sĩ Thành Chương; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Văn Giá; nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh; nhà báo Nguyễn Thiện Thuật; và bộ phận thường trực với các gương mặt như nhà thơ Huỳnh Trọng Khang, nhà báo Nguyễn Thanh Bình, giảng viên Nguyễn Hoàng Dương, nhà thơ Yên Khương, giám tuyển Hà Văn Bảy...

Trải qua 5 mùa giải đã có 3 giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn lần lượt được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh (2020), Trần Đức Tiến (2023), Lý Lan (2024) cùng 23 giải Khát vọng Dế Mèn, 4 tặng thưởng được trao cho các văn nghệ sĩ trong và ngoài nước, trong đó có 7 tác giả là thiếu nhi.

Ngọc Huyền

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/nhac-si-pham-tuyen-vi-nhac-si-tuoi-tho-gianh-giai-thuong-hiep-si-de-men-post251662.gd