Các đồng chí Nguyễn Thanh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội thảo. Tham dự hội thảo có đại diện các bộ, ban, ngành, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà kinh tế, đại diện các hiệp hội nghề nghiệp, các doanh nghiệp, tổ chức hành nghề luật sư...
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại hội thảo.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, Luật Đất đai là một trong những văn bản pháp luật rất quan trọng, tác động đến nhiều quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Đất đai là một tài nguyên quý giá, đồng thời là tư liệu sản xuất, là nguồn lực và động lực cho sự phát triển của đất nước, đặc biệt trong giai đoạn mới. Luật Đất đai đã có nhiều đổi mới và tác động lớn đến sự phát triển chung. Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá lại hệ thống pháp luật hiện hành nói chung và Luật Đất đai nói riêng, thông tin tổng hợp từ các địa phương và từ những người trực tiếp thực hiện chức năng quản lý nhà nước cho thấy rằng, Luật Đất đai mặc dù đã có những bước hoàn thiện nhất định nhưng vẫn còn tồn tại những vướng mắc, điểm nghẽn, những vấn đề chưa thật sự khơi thông, giải phóng được các nguồn lực.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cũng cho biết, ngày 18/9 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc họp với Ban Cán sự Đảng Chính phủ để nghe và cho ý kiến về định hướng sửa đổi các luật có liên quan đến việc thúc đẩy kinh tế - xã hội, khơi thông nguồn lực. Tổng Bí thư yêu cầu Luật Đất đai sửa đổi cần phải nhận diện đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đất đai hiện nay, để từ đó có phương án xử lý một cách tổng thể, căn cơ, đồng bộ, tránh manh mún, để không lặp lại tình trạng vừa sửa đổi xong lại tiếp tục phải sửa đổi. Đồng thời, phải nhận diện những "điểm nghẽn" để xem xét kỹ lưỡng, giải quyết tận gốc vấn đề, bảo đảm tháo gỡ được vướng mắc, khơi thông nguồn lực cho sự phát triển. Luật Đất đai phải hài hòa được lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, không để phát sinh khiếu nại, tranh chấp. Khi còn phát sinh nhiều tranh chấp trong lĩnh vực đất đai, điều đó cho thấy vẫn còn tồn tại vướng mắc ở nơi này hay nơi khác.
TS. Cấn Văn Lực phát biểu tại hội thảo.
Thực hiện các quan điểm và định hướng chỉ đạo đó, hội thảo nhận diện đúng và đầy đủ những điểm nghẽn, bất cập, vướng mắc trong Luật Đất đai để có thể đưa ra giải pháp trúng và đúng để hoàn thiện luật.
“Sản phẩm pháp luật, đặc biệt là Luật Đất đai, là sản phẩm của xã hội chứ không phải của riêng một bộ, ngành nào, vì nó tác động đến toàn bộ sự phát triển của đất nước. Do đó, luật cần được nhận diện một cách khách quan, không phụ thuộc vào yếu tố chủ quan”, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh và đề nghị, việc nhận diện điểm nghẽn tập trung vào các yếu tố sau: Những vướng mắc trong thực thi pháp luật về đất đai, những hạn chế trong quy định pháp luật về đất đai, và những vấn đề bất cập trong quy định của Luật Đất đai.
Đồng chí Đoàn Thị Thanh Mỹ cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nhận được một số các ý kiến từ các địa phương liên quan đến 3 nhóm điểm nghẽn cần giải quyết: Các vấn đề chưa quy định rõ ràng, mâu thuẫn gây khó khăn trong thực thi; các vấn đề phát sinh từ thực tiễn nhưng chưa được pháp luật bao quát hoặc điều chỉnh kịp thời; các vấn đề không còn phù hợp, gây tác động tiêu cực, tạo ra kẽ hở pháp lý. Bộ Nông nghiệp và Môi trường luôn lắng nghe ý kiến từ địa phương, doanh nghiệp, người dân về những điểm nghẽn vướng mắc của chính sách đất đai để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện luật, đáp ứng sự vận hành thông suốt của chính quyền địa phương hai cấp, phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai.
Phát biểu tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực nhận định, mặc dù chúng ta đang tiến hành sửa đổi Luật Đất đai, tuy nhiên phải khẳng định luật đã bước đầu luật hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đã có cách làm mới về quy hoạch kế hoạch tài chính đất đai, bước đầu thực hiện thông tin dữ liệu đất đai bài bản, đồng thời góp phần giải quyết khơi thông một số vấn đề của đất đai.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp đề nghị, Nhà nước cần giữ quản lý và điều tiết thị trường.
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về những vấn đề, chính sách lớn của Luật Đất đai như: Giá đất, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng… Góp ý cụ thể điểm nghẽn trong quy định về giá đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho rằng, luật quy định giá đất được xác định theo nguyên tắc thị trường, tuy nhiên hiện nay giá đất tăng và Nhà nước không thể kiểm soát, dẫn tình trạng “giá đất đuổi theo giá nhà, không có hồi kết”. Do đó, theo quan điểm ông Nguyễn Quốc Hiệp, Nhà nước cần giữ quản lý và điều tiết thị trường. Đối với các phương pháp tính giá đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng, các yếu tố để thực hiện còn có những vấn đề gây tắc nghẽn. Ngay cả văn bản hướng dẫn, từ 2024 đến nay đã có 3 nghị định hướng dẫn cách tính giá đất.
“Hướng dẫn mà thay đổi liên tục vì mỗi nghi định lại có những bất cập trong công tác thi hành. Nên chăng khi soạn thảo nghị định, ngoài ý kiến các chuyên gia, cần có sự tham gia của các đối tượng chịu tác động", ông Nguyễn Quốc Hiệp góp ý.
Theo ông Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội, để xác định giá đất đúng, giá sạch thì Nhà nước phải triển khai hệ thống thông tin đầu vào giá, đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai. Thủ tục giải phóng mặt bằng hiện nay còn rất cồng kềnh, do đó ông Nguyễn Quốc Hiệp kiến nghị luật sửa đổi theo hướng đơn giản, dễ thực hiện. Ngoài ra, hiện nay ngoài mức đền bù giải phóng mặt bằng còn có tiền hỗ trợ chủ đầu tư, song hiện chưa có quy định là hỗ trợ bao nhiêu.....
Nguyễn Hương