Nhận diện 'điểm nghẽn' để khơi thông nguồn lực đất đai

3 giờ trướcBài gốc

Nhiều bất cập, chồng chéo trong quá trình tổ chức thi hành của lĩnh vực pháp luật về đất đai đã được "chỉ mặt điểm tên". Việc tăng mạnh bảng giá đất để tiệm cận giá thị trường cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều hệ lụy.

Các đại biểu tham dự ở điểm cầu Bộ Tư pháp. Ảnh: PV.

Chồng chéo pháp luật, giá đất bất cập

Luật Đất đai vốn được coi là đạo luật nền tảng, chi phối hầu hết hoạt động kinh tế - xã hội, đồng thời có mối quan hệ mật thiết với nhiều luật khác, như Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Các ý kiến tại hội thảo cho thấy, nhiều vấn đề chưa được quy định rõ ràng, thậm chí có sự mâu thuẫn về đấu giá tài sản, đấu thầu, quy hoạch, gây khó khăn khi triển khai thực hiện. Một số vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn nhưng pháp luật chưa kịp điều chỉnh hoặc bao quát. Không chỉ vậy, không ít quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng đã lạc hậu, tạo ra kẽ hở pháp lý, gây khó cho quản lý và sử dụng đất.

Các đại biểu dự tại điểm cầu thành phố Hà Nội. Ảnh: PV

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú, những hạn chế trên đã gây ra nhiều lúng túng, khó khăn trong quá trình áp dụng pháp luật tại các địa phương.

Một “điểm nghẽn” nữa là cơ chế định giá đất. Phản ánh của các tỉnh, thành phố cho thấy, việc tăng mạnh bảng giá đất để tiệm cận giá thị trường đã dẫn đến nhiều hệ lụy: Nghĩa vụ tài chính của người dân và doanh nghiệp tăng đột biến; chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng đội lên, khiến không ít dự án bị đình trệ; số vụ khiếu kiện liên quan đến đất đai có chiều hướng gia tăng.

Ngoài ra, việc thiếu quy định chuyển tiếp rõ ràng cũng là bất cập lớn. Nhiều dự án đầu tư kéo dài qua các giai đoạn pháp lý khác nhau đang gặp khó khăn do thiếu cơ chế xử lý cụ thể. Thêm vào đó, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất theo luật hiện hành chưa hoàn toàn tương thích với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp cho biết, đầu tư công khó giải ngân do chậm giải phóng mặt bằng. Ví dụ, phường Việt Trì (tỉnh Phú Thọ) có 1 cán bộ địa chính phụ trách hơn 100 dự án giải phóng mặt bằng, có dự án lên đến 4.000 tỷ đồng. Phường không đủ người nên ách tắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Ngoài ra, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam cũng đề nghị làm rõ quy định về bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong Luật Đất đai.

Bốn nhóm vấn đề lớn sẽ được sửa đổi

Khắc phục những bất cập nêu trên, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai mới nhất thể chế hóa tinh thần Nghị quyết 69-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách đất đai, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.

Dự thảo Luật hướng tới đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, tạo môi trường thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp; đảm bảo tính đồng bộ với các luật khác, như Luật Đầu tư theo phương thức PPP, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Đấu thầu.

Các đại biểu tham dự ở điểm cầu Bộ Tư pháp. Ảnh: PV.

Ban soạn thảo cũng tháo gỡ khó khăn trong thực tiễn thi hành, đặc biệt là các vấn đề về đấu giá, đấu thầu, cũng như cơ chế chuyển tiếp cho các dự án kéo dài nhiều giai đoạn; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ số trong quản lý đất đai.

Cơ bản đồng tình với các đổi mới trên, song Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Ngô Anh Tuấn cho biết, hiện nay, người sử dụng đất đến cơ quan thuế để nhận giấy tờ xác định nghĩa vụ thuế rồi đi nộp tiền và nộp tiền xong thì lại quay lại cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính đã hoàn thành. Sau đó, họ nhận thông báo đã hoàn thành nghĩa vụ thuế rồi sang Văn phòng Đăng ký đất đai cùng cấp để làm thủ tục nhận sổ đỏ. Quy trình này rất phức tạp vì pháp luật về đất đai không yêu cầu phải xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Pháp luật về quản lý thuế thì quy định thủ tục hành chính này là 10 ngày.

"Tôi cho rằng, các bộ phận soạn thảo nghiên cứu bỏ quy định liên quan đến nội dung vừa nêu để thuận tiện cho người dân, góp phần cải cách thủ tục hành chính. Cùng với đó, việc chỉ định một số ngân hàng quốc doanh để người dân nộp nghĩa vụ tài chính đã gây khó khăn cho người dân. Bởi lẽ, ngày thứ bảy, chủ nhật, một số trường hợp đi nộp tiền thì ngân hàng quốc doanh không làm việc. Đây là bất cập cần sửa ngay" - Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Ngô Anh Tuấn đề xuất.

Trong khi đó, các địa phương cũng phản ánh khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đồng bào dân tộc thiểu số do thiếu hồ sơ pháp lý từ trước, hệ thống đo đạc bản đồ chưa chính xác. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, hạn chế cơ hội tiếp cận vốn vay ngân hàng và các chương trình hỗ trợ phát triển. Các địa phương đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất, liên thông giữa các bộ, ngành và địa phương. Khi dữ liệu được minh bạch, chi tiết hóa, người dân và doanh nghiệp có thể dễ dàng tra cứu. Đây cần được xem là một giải pháp linh hoạt, giúp giảm thiểu thủ tục hành chính và hạn chế tiêu cực, hạn chế tình trạng văn bản pháp luật khi ban hành không sát thực tiễn.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường): Trong quá trình rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật về đất đai để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tiếp nhận 125 ý kiến từ 29 cơ quan, tổ chức liên quan và nghiên cứu, tiếp thu, trả lời, hướng dẫn cụ thể. Bộ luôn lắng nghe ý kiến từ địa phương, doanh nghiệp và người dân để nhận diện rõ những "điểm nghẽn", từ đó tiếp tục hoàn thiện Luật, bảo đảm sự vận hành thông suốt của chính quyền hai cấp và phát huy tối đa hiệu quả nguồn lực đất đai”.

PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội: Tôi cho rằng sửa luật lần này phải đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, phải xác định vị trí, vai trò của Luật Đất đai trong hệ thống pháp luật. Tất cả liên quan đến sử dụng đất thì dẫn chiếu theo Luật Đất đai. Về thực thi pháp luật, vừa qua, việc sắp xếp tổ chức bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp mang một ý nghĩa lịch sử, mở ra bước ngoặt trong giai đoạn phát triển mới. Song, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tuyên truyền, tập huấn cho các địa phương, bởi hiện nay, việc phân cấp, phân quyền cho địa phương làm, tự chịu trách nhiệm rất khó, nhiều vấn đề cần chung tay giải quyết, nếu không công việc rất ách tắc...

Hà Phong

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/nhan-dien-diem-nghen-de-khoi-thong-nguon-luc-dat-dai-716943.html