Các lực lượng diễu hành hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá.
Tại Thanh Hóa, ngay sau khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) được ban hành, tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện, thành lập Ban Chỉ đạo PCTHTL của tỉnh và kịp thời kiện toàn Ban Chỉ đạo khi có sự thay đổi thành viên; triển khai tuyên truyền sâu rộng Luật PCTHTL, các văn bản pháp luật hướng dẫn thực thi luật. Sở Y tế - cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, kế hoạch triển khai thực hiện Luật PCTHTL và các văn bản liên quan; tích cực phối hợp với các sở, ngành liên quan triển khai các chương trình tuyên truyền, giáo dục về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và xây dựng môi trường không khói thuốc. Chỉ đạo các đơn vị y tế theo chức năng, nhiệm vụ tích cực tuyên truyền Luật PCTHTL, các văn bản liên quan; các cơ sở y tế xây dựng mô hình bệnh viện không khói thuốc, đảm bảo tuân thủ quy định cấm hút thuốc trong khuôn viên bệnh viện. Xây dựng kế hoạch và lồng ghép nội dung PCTHTL vào các chương trình y tế dự phòng, sức khỏe cộng đồng, nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông và thay đổi hành vi của người dân...
Cùng với đó, các biện pháp giảm tác hại của thuốc lá như: Lồng ghép hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá vào các hoạt động khám, tư vấn các bệnh mãn tính không lây; quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, tim mạch, huyết áp... tại các bệnh viện, trung tâm y tế và trạm y tế xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh được tăng cường. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông ngoại khóa về PCTHTL tại các trường học; khuyến khích xây dựng các mô hình môi trường làm việc, bệnh viện, trường học không khói thuốc; huy động sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác vận động bỏ thuốc lá.
Các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh tích cực kiểm soát chặt chẽ việc cấp phép kinh doanh thuốc lá, yêu cầu tuân thủ đầy đủ các điều kiện pháp lý; kiểm tra, xử lý nghiêm các điểm bán thuốc lá không có giấy phép kinh doanh... Các cơ quan truyền thông và các cơ quan, đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền về các quy định cấm buôn bán, vận chuyển thuốc lá nhập lậu; không quảng cáo khuyến mại, tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức; không bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi và đẩy mạnh tuyên truyền cho người chưa đủ 18 tuổi không sử dụng, mua, bán thuốc lá...
Sau hơn 10 năm triển khai Luật PCTHTL và các văn bản hướng dẫn thực hiện, đã thúc đẩy việc xây dựng môi trường không khói thuốc tại các cơ sở y tế, trường học, cơ quan hành chính và địa điểm công cộng trên địa bàn tỉnh. Đến nay, công tác PCTHTL trên địa bàn tỉnh đã góp phần hạn chế một số bệnh tật liên quan đến hút thuốc lá và nâng cao sức khỏe cộng đồng, thực hiện thành công sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trên địa bàn tỉnh.
Bác sĩ CKI Lê Thị Tuyết, Phó trưởng Khoa Nội 3, Bệnh viện Phổi Thanh Hóa cho biết: Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra, thuốc lá, thuốc lá mới và các sản phẩm chứa nicotin rất có hại cho sức khỏe, thậm chí gây tử vong cho cả người hút và người không hút nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, các sản phẩm này có thể làm suy yếu nghiêm trọng sự phát triển não bộ. Khói thuốc lá có hại cho sức khỏe cả người hút trực tiếp và người ngửi phải khói thuốc thụ động. Khói thuốc lá có thể gây ra rất nhiều loại bệnh, trong đó có ung thư phổi.
Tác hại là thế, tuy nhiên việc tiếp cận với sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng. Nguyên nhân là do nhận thức của một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ, chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, dẫn đến tình trạng sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới gia tăng. Việc tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá dễ dàng từ nông thôn đến thành thị đều phổ biến. Cán bộ thực hiện công tác PCTHTL là kiêm nhiệm, không có sự ổn định về nhân lực đầu mối của các đơn vị phần nào ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện. Cơ sở hạ tầng hỗ trợ xây dựng môi trường không khói thuốc còn hạn chế, bao gồm việc thiếu biển báo cấm hút thuốc và chỉ dẫn rõ ràng tại khu vực công cộng. Việc thực hiện thanh kiểm tra liên ngành còn hạn chế; mức phạt hiện hành theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP còn quá nhẹ chưa đủ sức răn đe. Đặc biệt, việc giám sát bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi chưa được thực hiện một cách nghiêm túc... Trong khi đó, mặc dù Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội đã cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, nhưng hiện tại vẫn chưa có các biện pháp kiểm soát hiệu quả do thiếu hướng dẫn cụ thể để thực thi; lực lượng chức năng còn mỏng, công tác thanh tra, kiểm tra chưa thường xuyên, dẫn đến việc buôn bán, sử dụng vẫn phổ biến trong giới trẻ. Đây là những vấn đề cần được các cơ quan chức năng nghiên cứu, tìm biện pháp khắc phục để Luật PCTHTL thực hiện có hiệu quả.
Hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (từ 25 - 31/5), đồng thời để tiếp tục tăng cường thực thi Luật PCTHTL, Chiến lược quốc gia về PCTHTL, tại Thanh Hóa sẽ đẩy mạnh các hình thức truyền thông để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng, nhất là giới trẻ nói không với sản phẩm thuốc lá, vì một tương lai khỏe mạnh hơn; cùng chung tay bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi khói thuốc; cùng lan tỏa thông điệp vì một thế giới không khói thuốc.
Bài và ảnh: Tô Hà